Ka Elele, Volume 3, Number 21, 1 February 1848 — Untitled [ARTICLE]

>o Uji līolUe loilniioi T. .li :iinH. ī.ulmuh* , 3Iavi, Dckcmalta kl-i IU17. Auhea oe, e ka Elele, lie hai aku i au ia oe, i ka hoike ana o na ia ma l.ahaina nei, a me Ukume-i ine, i ka la 30 o Novemaba oU ka nuia 0 ka hoike ana, a i ka la ahi o Detemaba* oia ka Ina, a i ka alua oia ke kolu, a i ka la akolu keia malama oia k . ha o ka la i ike al na kula, alaila, pau ku hoiana. Eia na niea maikai i ikeia ma ui hoike ana, ua oi aku keia hoiana mamua o na hoike a pau o ihuina nei. Ua akamai loa na kumaoii, a me na kula namu haole, i ka olelo Beritania, o Ealauina, kumu,a me Mi. Kekila, na kunui i mau kulu, akamai loa lakou, a i na kula a pau, ua 'akamai kekapoe i ka helu naau, ua akaniai i helu kakau, a me na Palapalaai- , a ua maikai ke kakaulima o kahl poe, o ka ppe ma ka hooknii hna, o lakou ka A ma keia hoi-l ana aohe A maoli. 0 na haumaa pau i hele mai i ka hoike 837, i ka nui o ka poe i h’ele mai e iike. Eia kekāhi, ua lako lon na keiki i lole, kukaenalo, keokeo, lainaii, kamaa, palule, hainaku, aohe ■a hemahema ma ke.ia hoike ana, makemake loa na Lunaknla, a ■ ke Kahnknla, a rne ke Kahunale', a me na niakna, makemake lau i ka ike o na keiki a lakon, na lo ka ka ike ilima o na keiki, ke aku nei.a hlki i ke awakea loa, lila nui mai ka naauao, |)ela ko’u

■manan ma keia mau makahiki aku, |pau keia muu la ma ka hoike kula. Hoomakaukan na niakua, i ka poaono no ka Pnaliinnwai, a haia ke iSabati i ka poakahi hoomakaukau hon, ka ai ka ia, ka puaa, ka moa, palnhu, koloa, kaka, akaakai,kapiki, iinamona, huamoa, kuiolo, limu, o na mea ono a pau, a i ke ahiahi o ka poakahi, halihali na noho, na iPakaukau, na ipuhao. na pa, napahi, !na o, na kiaha, pikawai, papalai a i kakahiaka o ka poalua, na umeke noi na ipukai ka puaa, ka ia, a i ka hora akahi, o ke ahiahi, halawai na keiki, ma l<a Luakini, ma Wainee, a pau kamkoakoa ana ma ka iuakini, alāila hoomaka iho la ka hele |ana. ma ka aoao hema o ka luakini, o Kenui kelii, o ka heie ana mamua, 0 na Pahukani aku, eha; o na keiki aku, mahope, palua ka hele ana heile na keiki, hele me na Hae Puali Inuwai, 14 a me ka.hi hae Aupun-i, ma ka lima ia o Kenui, iloko o ka halepule kekahi hae, oia he 16 hae, [a kaa hou ma ka hikina, a hele i ka {akau, a noho ihola au a me Kaleikini, a me na makua o na keiki, e hoomakaukan i na mea ai o ka papa aina, ka pnaa, ka ia, ka ai, ka nioa ka Palahn, koloa, kaka Palaoa, Palena, Hnaono, laiki, kapiti, akaakai, kukni inaninna, limo, ua!a, kalo, ko, maia, uIn. waiupaka, a pau ka |mea ai, i ka maknukau, a me ke o, a me ka palii a me ke pnna, a nie kiaha, a me na pa e ai ai, nana iho 1 ka moniona o na pa kaukau, keliekele, nakanaka, a hiki aku ia i ka hale pule haole i kahi o Bahm

wina, a iho, ma ke komohana a hiki i ke ahi Aupuni makai, i ka hale o | ke Kuanapa, a hele hou aku la i . ka hema, a hiki i ka uapo, ma ka pa i o Haie, hele aku la i ka hikina a hi li ki i ka ulu kau kanaka, hele hou|| aku la no, a komo i ka luakini, oia'l ka hora elua, komo ihola na keiki maluna malolo no ka pau ole, mala-p lo, komo ae la na kahunapule e kolu, a rae na wahine ekolu, a me na keiki a lakou a me ke Kiaaina, a me ke kapena o ke o Kohola, ku mai la na kahuna ekolu, iluna o ka awai, o Mi Kahana, Alekanedero, Ealamina, i mai la o Ealuina, hai mai la i ka olelo, e noho malie na keiki, o ka noho malie no ia, ia minute, alaila, heluhelu, o Ealauina, i kekahi mele Puali Inuwai, ku mai la na haumana himeui, ma na papa mua oluua, ko lakou himeni an» lealea ka pepeiao i ka hoolohe aku lea maoli, lea io, pono, a pau ka himeni a pau ka pule, i aku la o Ealauina, e hoolohe, mai oukou., e na kamalii, a pau, e heluhelu ana au i kekahi palapala a kekahi poe keiki o oukou, i hoomakaukau ai, a me kekahi poe naauao e ae, kulea pu ai, eia ua ohin nei, Ka olelo hoohiki o na haumana kula a pau ma Lahaina, Dek. 1, • 1847, “Eiamakou, na kamalii kula a pau, ma ka uoao o ka ike, ma ka aoao maemae, raa ka aoao e ola’i ka uhane, ka aoao e malu ai ka npho ana, a lako hoi, e hahai ana i na ha- 1 na a pau e pono ai, e haaiele ana hoi i na mea e poino ai; nolaila, ke | hoohiki pu nei makou, i keia la, e ] haalele loa i ka rama, a me na mea 1 ona a pau; e haalele loa i ka buka; 1 e haaiele loa i ka awa; e haalele j 1 loa i ku pepa, a me na mea a pau e : ino ai ka 'noho aua.”

“Aole loa makou e launa aku poe e hana ana I keia mau mea Aole o makou makemake mi ■inoo ka wa kahiko.” A pau keia ■mea i ka haiia aku, e ke kal pule. alaila ninau aku la oia ia kou, he oiaio a nei, ao'le puki inu rama ae. Aole e inu awa ,aole puhi haka ae, aole pepa aole e launa aku me ka poe e na'anaia mau mea. A pau keia, ihiki ana, alaila heluhelu hou k hl himeni puali Inuwai, ku mi na haumana pakoli, liiineni ak i ke Akua, me ka olioli, lea ma ka lohe aiia a ko makoU pepi uie he leo uo ke kahuli kuni ku no ula la, ka lea me he leo ne ' pololei, knni kuainauna la, pela i 1 no ka lea o keia himeni ana. A !keia liimeni ana ninau mai la ke ihunapule i ke Kiaaina e hai i 1 manao, hui inai la oia i kona ina a pau kana hai ana, ku mai la ke kahuuapule kumu o ke Kulam jMi. Hann, i mai la oia i kona nu Ipaipai, i na keiki, paea paepaea, i ke ahi, pau i ko nhi, lohe na kam keiaiuau olelopaipai liaaluiu la 'naka i ka makau; i ka pau i ka m; Ike ahi, o Gehena, ilaila, e uwe ai ni ai na niho, o ka poe hoopunif ja pau, pau kana f)ai[)ai kn luai Alekanc<iero oia ka lua o na knr ke kulauui, hai mai la oia i kona hi iiianao, e pii umi ana na inal niai ke Knkulu hema mai, a ili nioku, pela, e ili ai ka poe hewa luahi nahalm ko lakou manaoio. pau keia, liiiiieni hou na haun ipakoli a pau, malkai no keia |mele, ua lea ka himeni ana, i leo pnne o na knnaka, me na ki ua lea maoli keia mau himene, 'anoano, ua kohu hapai maoli a ka Haku o ka lani. Pau ia; pule

■o Alel;anedero, a pnka aku la na ‘iki iwaho o ka luakini niauka, l ka hikina o ka liale pulo, a noho Ha keiki keia keiki iluua o ua no-i 1, i hoomakaukauia uo lakou, e ai noho ihola na kahuiia pule e ai !3alauina ine kaua wahine ine ka )ia mau keiki, o Ml. līana, uie ua wahiue me ka laua uiau keiki i \lekanederb me kana wahine me » keiki, o ke Klaaina, me ke Ka- } na okohola, hookahi a lakou pa- ■ aiaa. A makaukau na keiki i ka ■ hi nia ka lima akau a me ke o ma i. lima hema i mai la o Kalauina u, e pule aku oe i ke Akua, no ka 1 ana, hookani aku la au i kekahl ihi bele liilii, i nana mai na kei- > me na makua, peahi aku la kuu I la, ia lakou, e kulou ilalo, a pau 1 u pule ana, unuhi ae la na keiki, ( a pahi, a me ka o, oia no ka owe > ,a wai kahe la, nehe mc he kui > ilu la, kamumu mc he kuaua kai la, no ke kau la pela no ka pahi 1 ne ke puna a mc ke o, me he uii la i ka waha o na keiki, e ehia i ■ !a na makua me ka poe a pau, e I na mai ana, no ka nani o na oiina hou, nani io no, hanohano io i, maikai ko lakou lole, me he II lauma kolea la, nani na papale, * hainaka, na kakiui, na kamaa. 1 mai la o Dauiela 11 hai mai la i »ka'hi olelo paipai, iloko o keia 1 laina ana, a pau kana ku mai la, t Malakai Hkikihi paipai mai la Ii na olelo ao o ko ke Akua aupuni. i mai la o Maiaio Kenui, paipai li la i na makua me na keiki, hoole mai la na keiki i keia mau olepaipai, pi ka leo ma ka walaau, le leo pane, alaila ku mai la na imana himeni, himeni iho la lau, ua maikai no keia himeni, he no, o mehe o kaala ka leo. I’au

keia paina ana, hiki ae la i ka ha o ka hora o ke ahiahi; hoi na keiki, hoi na makua me na kanaka a jiau īoa. I mai la keia nuiu malihini ia’u, naui wale keia ahaaina, aole pela na ahaaiua ia Kamehameha akahi he olelo wale ia iho no ko ka hookahakaha ana o Kaahumami, i oleloia ai, ikeia Kaahumanu, ikeia Pele, he oi aku keia, a me ka hookahakaha ana o Liholiho i Pakaka i pau ai ka hua o Pauahi i ke ahi, aole ia i like; me keia, he oia keia. Ua oi ka naauao, ka ike, ke akamai, ua haiia ka olelo a ke Akua, aohe la e ae e like ai, o ka la wale no i ku ai ka Moi, a hoohiki, aole inu rama a Puali Inuwai kona Aupuni, oia wale no ka la e like ai, uaoki aku hoi ka la o ko kakou llaku, no ua la no keia i hana ia ma ka honua nei, eia ko’u wahi mauao ia oukou e na makua mea keiki, ma hope o keia mau mea, e kipaku i ka oukou mau keiki a pau loa i ke kula, me ka malama'pono ia lakou, mai haawi i na keiki a oukou e hlo i kauwa na ka hewa, eia ka pono uui loa, e huli kakou a pau loa, na kanaka mai Hilo a Niihau, ma ka olelo a ke Akua, e mihi i ko kakou hewa, e haalele loa i ka awa, i ka haka, i ka rama, ka waina, ua mea ano ino a pau, e pule aku i ka Maku nona ka mana e make ai ke kino a me ka uhane i ka lua ahi, 1 ōla ai ko kakou uhane i ka Ilaku, ia Iesu Kristo. Owau no me ke aloha. Na’u Keaweiwi.