Ka Elele, Volume 3, Number 21, 1 February 1848 — ikahi iwaena o Hamebaga, a me ko Hawaii pae Aina. [ARTICLE]

ikahi iwaena o Hamebaga, a me ko Hawaii pae Aina.

V(j ka makemeke mli ia o ke Kniknhi, :ti ka 01efo ue like iwaena o le ko iiawaii Pae Aina. noliiila, a no ia| nao, ua Ilooholo maikaiia keia mau Pauiwaena o na Aupuni o Hamebaga, a mei 1 Hawaii Pae Aiua, a ua kakauia nainoa. Aauku I. H niau loa aku no ka Malu, aj ke Aloha iwaeua o ke Aupuni Kanaka 1 I;4nebaga, he Kulanakauhale Haneseai kuok'oa, a me ka Moi ke Alii o ko īlaii Pae Aina, a iwaena hoi o na hooilioa, le na Hope o laua. Pauku IL Ma na knleana maoli, a me 1 kino, a me ka waiwai, e hoomaluia ka i o ke Aupuni Kanaka o Hamebaga e ' iio la malalo o ke Alii o ko Hawaii Pae la, e like me ka hoomalu ana i na kanamaoli; a ke ae aku nei ke Alii o ko Hu- j ii Pae Aina, c haawi aku i na kannka o 1 Aupuni Kanaka o Mamebaga i na pono iau, a me na pomaikai i haawiia i keia i uawa, a i kekahi manawa mahope aku ‘ ha i ko ka aina i aloha nui ia. Pauku III. E pili ka hoomalu ana o ke I ii o ko Hawaii Pae Aina i na moku o ‘ unebaga, a me na’lii moku, a me na luina, i na awa, a me na wahi ku moku o koha ipuni. I ka manawa kaua, e hoomalu ; likaia lakou ka mea.mai na enemi o ke ipuni Kanaka o Hamebaga. Ina ili kehi moku ma ke kauwalii, alaila e hooikai- 1 loa kolaila poe alii, a me na Luna o ke, | ii e kokua ia lakou, i hao ole ia ka wai-i ii.. O ka uku no ka hoopakele ana, ej oholoia mamuli o ke.kanawai nui no kajl opakele waiwai. Ina hc hoopaapaa, alaina na mea i kohoia c na aoao elua e> 'oliolo i ka olelo no ia uku. 1

| Pauku IV. E keakea na Inna o kela iwahi keia wahi me ke ku e ikaika aku i ka mahuka ana o na luina, mai na moku o ;Mamebaga mai, a e like me ka mea hiki ia llakpu e hopu, a e hoopaa i na mahuka; a na na kapena, a me na ona o na moku e juku i ka lilo ana, e like me ke kauawai. j Aole e hana ipo aku i na malmka, a e hai kokeia'ku ka hopu ana i ke Kanikela o e like me ka Pauku 6 o keia Kuikahi. Pauku V. E aeia ko Hamebaga ppe Ikanaka e hele mai, a e noho ma n'a wahi a pau ilokp o ke Aupuni o ke y Alii o ko Ha|waii Pae Aina, ke loaa nae ka palapala na ke Kanikela o Hamehaga mai, hoakaka ana he poe kanaka ponP lakou, aole nae e ponp ia ia ke iiaawi aku i ka palapala e like me ia ia hal, i na kanaka ponoi no o ke Aupuni Kanaka o Hamebaga. I Ina makemake na luina o Iīamcbaga e I noho mo keia Pae Aina. e loaa mua i ke i Kanikela Hamebhga ka ae o keia Aupuni. Pai ku VI. Ua ae like ia, e aoia mai ke iumikela IIamebaga e hooikaika mii i ka lioopau i na hihia ine na kanaka o Haniel»aga, nie na hoopii o'le mai i na Ahahnokolokolo, a ina i laweia kekahi hihia imua a ka Ahahpokolokolo, no iui haole, na ka Lunakanawai o ia Aha e hoike koke aku i ke K’anikela Hamebaga, a ina i hoopaaia ua luina, a me na kanaka o Hamebaga no ke kolohe, a no kokahi hewa, na ka Luna Makai, a i ole ia, o kekahi kanaka e ae o na Makai e hoike koke aku iu ia i ua paa ana la. Pauku VII. 0 na mea nlu nia ke Aupuni Kanaka o Hamebaga, a me ka waiwai e ae maluna o na moku o Hamebaga, a laweia mai maluna o kolaila moku, ina i aeia na moku o ka aina e ke lawe mai, alaila, aole hiki ke heokapu, aole hoi lakou e uku i ke dute a oi aku mamua o ko ka aina i aloha nui ia. Ina hoanoeia ke diite i kauia maluna o ka waiwai, ai.-le e hookoia, a hala na malama umikumamalua niahope iho o ! ka hai mua ana ma ke akea. j Pauku VIII. Oko Hamebaga mau mea ikuai, a me ka waiwui, a me ka ukana i laweia mai malōko o na moku o Harnebaga, ina oi aku ko dutc mamua o elima hapalhaneri, e aeia ka waiho wale ana i kela wai-

wai mauka nei malalo o ka palapala lioopaa, a e liku i ke dute maalo wale no. Pauku IX. p] haawiia 110 na moku Hanicbaga, na lakou e kuai i ka waiwai o na moku, a i kekahi hapa paha, nia na awa komo a pau o kc Aupuni Hawaii, na awa komo o keia wa, a pela no ma ke awa hou, ke weheia kekahi awa, no ke kuai i ka waiwai o ka aina e, a pono no hoi i na moku Hamebaga ke lawe aku i k'h waiwai o ko Hawaii Pae Aina, i uku no ka waiwai o ko lakou nioku. Aole nae lakou e aeia ke lawe i ka waiwni, a me na mea kuai, o me Ha moa houka, mai keknhi mokupuni, a mai kekahi a ■ a i kekahi awa, no ka men, ua haawiia kela kuai ana mai kekahi awa i kekahi awa i na moku wale no i holo malalo o ka Hae Hawaii. Pauku X. I ke kuai ana, a i ka hana ana i na mea e ae me ko ke Anpnni Kanaka o Hamebaga, ke Kulanakauhale Haneseatika kuokoa, a me ko kona mau aina, e hana like ia na kanaka o ka Moi, ke Alii o ko Hawaii Pae Aina me ko ka aina i aloha nui ia. Ua hanaia ma Honolulu, i keia In 8 o lanuaii, 1848. R C. \VYLL1R, E. A. SUWERKHOP, Ko ku !\īoi lliiwnii Kn- Ke Kanikelen me ka I.u-; liina no ko na aina e na Nui 0 ke Anpuni Ka:i me ka hoa Knkakuka naka o 1 laniehagn, kei Mnln o ke Aupuui. Knliinnkanliale llaiie eealika kuokoa. Pauku hou. Aole e paa loa keia Knikahi, a hooiaioia ia e ka Ahaolelo o kc Aupuni Kanaka o Hamebagn, ke Knlnnakanhale IIanesealika kuokoa, aka, i moa e pono ai na moku, a me na kanaka o Hamebaga e hiki mai ana, ua ae like ia no keia mnnawa, e hookoia no, mai ka la akn o ka hooiaio ana o ka Moi, ke Alii o ko Hawaii Pae Aina. Ua hanaia ma' Honolulu, i keia la 8 o lanuaii, 1848. R.C. WYLL1E. [ E A. SUWERKROP, Ko ka Moi Hawaii Ku- j Ke Kanikela a meka Luhiua no ko na aina e, na Nui o ke Aupuni Kaame leh ho i Kukakuka naka o Hhmobnga, ke Malu o ke Aupuni. Kulanāknnhale ilanese1 ulika kuokoa. E ike auanei na kanaka a paū ma keia palapala, ua noonoo pono wau i ke Kuikalii i kauia ka inoa o ko'u Luna o R. C. Wallie Ksq. kou Kuhina no ko nn ni(na e, i ka la 8 o keia malama, un hookohu

- pono wau ia ia no keia hana; a ma ka a< hoi o ke Aupuni kanaka o Hamebaga,‘ .-[kulanakauhale Ilaneseatika kuokoa, o I a ; ward Albert Suwerkrop Esquire, ke Kani a la a nie ka Lunanni o ia Anpuni kana aiua hana hoi oia e like rnc ke kanoha ne , llei ann mai o kolaila Ahaolelo, a ke hoii -'nku nei an me ka hoopaa loa i ua Kuik; jjla, a ke kauona aku nei au, mai ka la a j o ke pai ana, e paa no ia me he Kana\ 3 la a e manaoia ia a e hanaia a e hoole -'ma ko’u mau Ahahookolokolo. 2! No ka oiaio o keia ua kakau no wai i ko’u inoa a ua kau hoi i ke sila o ko I i|waii pae Aina ma ka Hale Alii ina H01 - h 1 1u, Alokupuni Oahu, i keia la 12, 0 I 3! nuan, M. II. 1848* KAMEHAMEHA. KEONI ANA. J