Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 2, 15 June 1848 — Page 6
6 KA ELELE HAWAII, IUNE 15,1848.
-------------
Na Ke Aupuni.
-----------
HE KANAWAI HOOPONOPONO I NA KOINA O KA OIHANA LUNAKANAWAI.
E hooholoia e na Lii o ka Ahaolelo a me ka Poeikohoia o keia Pae Aina o Hawaii nei, i akoakoa e kau Kanawai; O na dala koina o kela Ahahookolokolo keia Ahahookolokolo i hoonohoia ma ke Kanawai Hoonohonoho Oihana Lunakanawai no ko Hawaii Pae Aina; peneia ka uku ana,
PAUKU 1.
MA NA AHAHOOKOLOKOLO HAAHAA.
No ka olelo kii a no ka palapala kii paha, no ka palapala kena, no ka palapala hoomalu, no ka palapala ohi, a no na palapala e ae paha i hoopukaia e kekahi Lunakanawai APana; pakahi ke dala. No ka palapala kii hoike; he hapalua. No ka hoohiki ana i ka hoike; he hapawalu. No ka malama ana i kela pepa keia pepa i waihoia ia ia e kela aoao paha keia aoao paha; he hapaha. No ka hooholo ana a no ke kakau ana i ka olelo hoopii a me ke kumu o ka hoopii, a no ka haawi ana aku i kekahi Lunakanawai Kaapuni; hookahi dala.
UKU NO NA HOIKE .- -No kela hoike keia hoike i hele mai, a i hoohikiia ma ka hookolokolo ana no ka waiwai; he hapaha.
UKU NO NA MAKAI--No ka hookauwa ana na ka palapala kena, a i ka palapala kii paha; hookahi dala.
No ka hookauwa ana na ka palapala hoomalu, hookahi dala; a no ke kope ana o ia mea a me ke kope o ka papa hoakaka i ka waiwai i hopuia, a me ka waiho ana i na kope me ka mea nona ka waiwai a i kona hale i noho ai paha; elua dala pakahi.
No ka hele ana me ka palapala kii, a me ka palapala kena paha, a me ka palapala hoomalu paha, a me ka palapala ohi paha, a me ka palapala e ae paha; elima keneta no ka mile hookahi, ke oi aku ka hele ana mamua o ka mile hookahi.
No ka hookauwa ana na ka palapala ki hoike; he hapawalu, no kela hoike keia hoike.
No ka hookauwa ana na ka palapala ohi; he umi keneta no kela dala keia dala i ohiia a hiki i na dala he kanalima; a i oi aku, alaila elima keneta no ke dala hookahi i oi aku.
PAUKU 2.
NO NA AHA HOOKOLOKOLO HOOMALU.
No ka palapala kii, palapala kena, palapala hoomalu, a no kekahi palapala e ae i hoopukaia e kekahi Lunakanawai Hoomalu; pakahi ke dala.
No ka hoopanee hookolokolo i noiia e kela aoao e keia aoao; he hapaha.
No ka palapala kii hoike; hookahi dala.
No ka hoohiki ana i ka hoike; he hapawalu.
No ka malama ana i kekahi pepa i waihoia ia ia e kekahi aoao hookolokolo; he hapaha.
No ka hooholo ana a no ke kakau ana i ka olelo hooholo; hookahi dala.
No ke kope o ka olelo hooholo; he hapalua.
No ka palapala hoopaa, a no ka mea hoopaa e ae i palapalaia e ka Lunakanawai; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka olelo hoopii a me ke kumu o ka hoopii, a no ka haawi ana o ia mea; elua dala.
UKU NO NA HOIKE--O kela hoike keia hoike i hoohikiia ma ka hookolokolo ana i kekahi me ano ka waiwai; he hapaha; a ina i hele mai, mai ka Apana e mai, he hapalua no ka la hookahi i noho mai i hoike.
UKU NO NA MAKAI--No ka hookauwa ana na ka palapala kii, a i ka palapala kena paha, a i ka palapala hoomalu paha, a i ka palapala e ae paha no ka Lunakanawai hoomalu; elua dala pakahi.
No ke kope o ka palapala hoomalu a me ka papainoa o ka waiwai, a no ka haawi ana i na kope i ka aoao i hoopiia; ekolu dala.
No k hookauwa ana na ka palapala ohi, umi keneta no ke dala hookahi i loaa a hiki aku i na dala he kanalima, a ina i oi aku, elima no keneta no ke dala hookahi i oi aku, okoa nae na dala i lilo no ke pai ana ma ka Nupepa, a no ka hoolaha ana i ka manwa ku dala paha.
Elima keneta no ka mile hookahi ke oi aku ka hele ana o ka Makai mamua o ka mile hookahi, e hookauwa ana na kekahi palapala hoopuka.
No ka malama ana i ka waiwai i laweia ma ka palapala hoomalu; ka uku kupono no ka malama ana.
Aohe uku o ka Makai nui a o kona mea kokua no kona noho ana ma ka Ahahookolokolo holomalu.
PAUKU 3.
NO KA HOOKOLOKOLO ANA MA NA KEENA IMUA O NA LUNAKANAWAI KAAPUNI.
No ka palapala kii a me ka palapala e ae paha i hoopukaia i kekahi mea e hele mai i ka hookolokoloia no ka hoopii; elua dala pakahi.
No ka palapala kii hoike; hookahi dala.
No ka hoohiki ana i ka hoike; he hapawalu.
No ka malama ana i kekahi pepa ma ke noi ana o kekahi aoao; he hapaha.
No ka hooholo ana i ka manao a me ke kakau iho; hookahi dala.
No ke kope o ka manao i holo; he hapalua.
No ka hoopau ana i ka manao i holo; he hapalua.
No ka olelo hoopaa a he mea paa e ae paha i kakauia e kekahi Lunakanawai Kaapuni mamuli o ke Kanawai; hookahi dala.
No ka hoopuka ana i ka palapala ohi; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka olelo hoopii, me ke kumu o ia hoopii ana, a me ka haawi ana i ka Aha Kaapuni paha i ka Aha Koikoi paha, a i ka AHa Kiekie paha; elua dala.
O ka uku no ke kokua a me ke Koo, aole e komo iloko o keia mau hookolokolo ana; aka, o ka uku no na hoike a me na Makai e like no ia me ka ka pauku elua o keia Kanawai, no na Ahahookolokolo Hoomalu.
Ma na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni, e ohiia ka uku no ka hookauwa ana na na palapala ohi waiwai, a no ka ohi ana i ke dala e like me ka olelo i hooholoia a no na lilo e ae a pau mahope mai o ka hooholo ana i ka olelo, aole nae i komo iloko o ia olelo, e like no ka ohi ana o kena dala okoa me na dala i kauohaia'i maloko o ka palapala ohi waiwai.
PAUKU 4.
NO KA AHA KAAPUNI A ME KA AHA KOIKOI A ME KA AHA KIEKIE.
UKU NO KE KAKAUOLELO--No ka malama ana i ka palapala noi, a i palapala hoakaka paha, a i kekahi pepa e ae paha ma ka nona e ke kahi aoao; he hapaha.
No ka palapala kii, palapala hoomalu, palapala ohi a o ka palapala e ae paha i hoopukaia noloko mai o ia mau Aha; elima dala pakahi.
No ke kakau ana i ka palapala noi, ka palapala hoopuka, ka palapala hoopaapaa, a o ka palapala e ae paha i kakauia ma ka Buke; he hapaha no ka haneri huaolelo hookahi.
No ka palapala kii hoike; elua dala a me ka hapalua.
No ka unuhi ana i ka poe jure a me ka hoopuka ana i ka palapala kii jure; elima dala.
No ke kahea ana a me ka hoohiki ana i ka poe jure; hookahi dala.
No ka hoohiki ana i ka hoike i ka wa hookolokolo; he hapaha.
No ka hoohiki ana i ka Ilamuku a i ka mea e ae paha nana e malama i ka poe jure; he hapaha.
No ke kakau ana i kekahi mea i ka moohihia no ka Ahahookolokolo, a no ke kope o ia mea no na Loio; hookahi dala.
No ka lawe ana mai i ka olelo holo a ka jure a em ke kakau ana ma ka Buke; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka olelo i hooholo loa ia ; hookahi dala.
No ke kope o ka olelo i hooholo loa ia ; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka hooko ana i ka olelo i hooholo loa ia ; hookahi dala.
No ka huli ana iloko o ka Buke Kakau, a no ka palapala hoike oiaio, ma ka noi ana o kekahi; he hapalua.
No ka auhau oino i ka palapala hoaie a i ka palapala e ae paha; hookahi dala.
No ke kakau ana i kekahi rula, kauoha, a i ka oelo holoholo paha a aka Ahahookolokolo, a no ke kope paha o ia mea; he hapaha no ka haneri huaolelo hookahi.
No ke kakau ana i ka palapala hoopaa a i kekahi palapala nooiaio e ae paha mamuli o ke Kanawai; hookahi dala.
No ka hookaiwa ana na ka palapala hoakaka i kekaho aoao mamuli o ke Kanawai; hookahi dala.
UKU NO KE KOKUA .- -No ke kakau ana i ka palapala noi a i ka palapala hoopaapaa paha; ekolu dala; a no ke kope hookahi o ia mea; he dala me ka hapalua.
No ka olelo hoakaka no ka hookolokolo, o ke kope, a me ka hoike ana; hookahi dala.
No ka olelo hoakaka e ae no ka hihia, a no ke kope a me ka hoike ana; he hapalua.
No ka hele ana i ka hookolokolo, a no ka wehewehe ana paha i ka manao; ekolu dala.
No ke kakau ana i ka bila dala koina, no ke kope hoi a me ka hoike ana; hookahi dala.
No ke hele ana imua o ka Lunakanawai no ka auhau ana ma ka bila dala hoina; hookahi dala.
No ka hoike ana i ka manao e hooholo loa, a me ka manao like e ae; he hapalua.
O na dala lilo a pau a ke Kokua i hoohiki ai ua lilo, a i manaoia hoi he pono i ka mea auhau bila koina e aeia no ia ma ka auhau ana.
UKU NO KA ILAMUKU A NO KA MAKAU NUI PAHA .- -No ka hookauwa ana na ka palapala kii, a i ka palapala hoopuka e ae paha elima dala no kela aoao keia aoao.
No ka hele ana ma ia hana, he umi keneta no ka mile hookahi, ke oi aku mamua o ka mile hookahi.
No ke kope o ka palapala kii, a o ka palapala noi, a i ka palapala hoopuka e ae paha ke kakauia e ka Ilamuku, a o ka Makai nui paha, e like no ka uku me ko ke Kokua.
No ka hookauwa ana na ka palapala ohi a i ka palapala hoopuka e ae e hoi ai na dala. he umi keneta pakahi ke dala i ohiia a hiki i na dala elima haneri: a elima keneta pakahi ke dala i oi aku mamua o na dala elima haneri.
No na dala a pau i hookaaia e ka Ilumuku a e ka Mkai nui paha i ka pai palapala no ka hoopuka ana i ka olelo hoakaka no e kuai ana i ka waiwai.
No ka Bila kuai o ka waiwai; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka palapala hoolilo aina mamuli o ke kuai kukala ana i ka waiwai paa; ekolu dala, ua ka mea nae i loaa ia ia ka aina e hookaa mai.
No ka palapala hoopaa mamuli o ke Kanawai; hookahi dala.
No ke kii ana i ka poe jure e hele mai i ka hookolokolo ana i ka manawa i olelo mua ia; elima dala.
No ke kii ana i ka poe jure ano e; ekolu dala.
No ka hookauwa ana na ka palapala hookomo, a i ka palapala hoihoi paha e haawi ana i kekahi i kona kuleana i ka waiwai paa, a e hookuke ana i ka mea noho mamua, mamuli o ke kauoha a ka Ahahookolokolo; elima dala.
No ka lawe ana i ka mea pio e hookolokoloia mamuli o ka palapala kuukino e hoike a e hoakaka i ka Ahahookolokolo; elua dala.
No ke kuai ana i kekahi waiwai mamuli o ke kauoha a ka Ahahookolokolo. aole nae mamuli o ka palapala ohi, e like no ka uku me ke kuai ana mamuli o ka palapala ohi.
No ke kokua ana i ka Ahahookolokolo; elima dala no ka la hookahi.
No ka hookauwa ana na ka palapala kii hoike; hookahi dala no ka hoike hookahi.
UKU NO NA HOIKE A ME KA POE JURE .- -Aia no ua hoakakaia ma ke Kanawai Hoonohonoho Oihana Lunakanawai.
UKU NO NA LUNAKANAWAI .- -No ka noho ana ma ke keen ae hoolohe i ka manao hoopuka hou, elima dala.
No ke kauoha ana i Poe Luna e niele aku i ka poe hoike ma kahi e; ekolu dala.
No ka noho ana me ka hooponopono ana a me ka hoomaopopo ana i na niele e huipuia me ka palapala hookohukohu i na Luna Niele; ekolu dala.
No ke kauoha e niele aku i ka hoike ke pono ia , a i mea paha e paa ai kana olelo hoike; hookahi dala.
No ka noho ana me ka niele aku i ka hoike; hookahi la, elima dala.
No ka palapala kauoha oiaio e hooponopono ana i ka hihia ke pono ia ; hookahi dala.
No ka auhau ana i ka bila dala koina; hookahi dala.
No ka noho ana e hooponopono i ka hihia, a i ka palapala hoole paha; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka aeia mai o ka olelo hooholo loa ua pau i ka hookoia; hookahi dala.
No ke kakau ana i ka ae i ka olelo hoopilikia ke kino a i ka waiwai paha o kekahi; hookahi dala.
No ka hana ana i ka palapala hoopaa mamuli o ke Kanawai; hookahi dala.
No ka hoohiki ana i kekahi mea; he hapaha.
No ke koho ana i na mea paewaewa ole a me ka hooaie i ka lakou hoonohonoho ana; ekoulu dala.
No kekahi palapala kauoha, palapala kena, palapala hoomalu, a he palapala e ae paha ke hoopukaia ma ke ano e; elima dala pakahi.
No ka olelo hoakaka na kekahi aoao, luna, a i ka mea ae paha e pono ai, na ka Lunakanawai e hoike aku ai; hookahi dala.
No ka palapala hoike a me na palapala e ae a pau e pono ai ia e kakau i kona inoa mamuli o ke Kanawai; hookahi haneri huaolelo; he hapaha.
PAUKU 5.
NO KA HOOPONOPONO WAIWAI HOOILINA.
No ka palapala kii, elima dala.
No ka palapala kii hoike ; elua dala a me ha hapalua.
No ke kope o ka palapala kii, a o ka palapala kii hoike paha; hookahi dala.
No ke kakau ana ma ka palapala kauoha ua hoikeia he oiaio, a no na mea hooiaio e ae e pono ai; he hapalua.
No ka hoolohe ana i na hoike a me ka hooholo ana i ka olelo no ka oiaio o ke kauoha; elima dala.
No ke kope ana iloko o ka buke ka palapala kauoha, a me na olelo e hooiaio ai, a me na palapala kauoha luna hana i kauohaia, ua palapala luna hooponopono, me ka hoonoho ana i ke kahu, a me na hana e ae e pono ai ke kopeia, pahaneri na huaolelo, he hapaha.
No na kope o na palapala hoomaopopo i ke kauoha, no na palapala kauoha luna hana hoi a no na palapala luna hooponopono, a no na palapala e ae no na mea i hanaia imua o ka Lunakanawai hooponopono waiwai hooilina; he umikumamalima keneta pahaneri na huaolelo.
No ka hoonoho ana i ka luna hooponopono, i ke kahu, i ka mea koho waiwai paha; elua dala.
No ka hoohiki ana i ka luna hooponopono, i ka mea koho waiwai, a i ke kahu i ka mea koho waiwai paha; elua dala.
No ka palapala hoopaa na kekahi luna hooponopono waiwai mai, a na ke kahu paha, a na ka mea e ae e pono ai ka palapala hoopaa; hookahi dala.
No ke kakau ana a me ka malama ana i ka palapala haalele i kona lilo ana i luna hooponopono a i kahu paha; hookahi dala.
No ka malama ana i ka palapala moowaiwai, a me ka Bila e akaka ai ua pau ka hana, a no ke kope ana iloko o ka Buke; pahaneri ua huaolelo, he hapaha.