Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 2, 15 June 1848 — Na Palapaia Maoli. KA AHAAINA PUALI INUWAI MA WAIALUA. [ARTICLE]

Na Palapaia Maoli.

KA AHAAINA PUALI INUWAI MA WAIALUA.

Waialūa, Oahu : Aperila 1848. Aloha oe, e ka Elele; Ke hai aku nei au ia oe i kahi me;.v a'u i ike ai. Ma ka la ekolu o Feberuari i ht:la aku nei, he ahaaina kamalii ka makou. He la malie no ia ; a ua hele nui mai na kamalii a me na makua inai 0 a o. Akoakoa mua makou iloko o ka halepule. a na misionari; a malu pono ko ka hale, alaila, ku mai o Emesona ko makou kahuna haiola, e puie. A paa ia, alaila r hieluheluia mai la kekahi himeni Puali Inuwai ; a oli mai ia ka poe i makaukau i keia himeni. Kmhiu \eo mele, 'Waikoloa.' 1 Eia makou ke hele mai; » / ka makahiki *hou, t Ka poe Puhll Inuwai; * No Waialua no. 2 Ua hala 100 o na la, Mai ia berita mai ; A koho like o makou, E kupaa ma ka wai. 3 Oia bcrita hoi ua paa ; Hoole hou makou, - Ka rama, awa, gini, bia, Ka waina, baka no. 4 Ua pono ia berita nei, No kanaka a pau; Aole waiwai me ia nei, Mamua ia makou. 5 Ina ua ike lea ia, He ahi ko ia wai; A kipa ole ia hoi, Na waa ke lawe mai. 6 Ina ua ala paapu mai, Onei me kamalii; A lako loa pomaikai, No lehova ke Alii. 7 E lesu e haawi mai, Xe ala e ola ai, E lilo ia ia'makou, Ka mea e kupaa'i. Lealea maoli ko makou mau pepeiao i ka hoolohe aku; me he ohe'la ko lakoa mau leo; mai loko mai o ka waha o ka poe i walea ia hana. Nunulu maikai na keikikane, a lelekakaikamahine, hakui a hakoi aku no ka pukapihi, a kokolo no ka io o ka pupu ia lakou. A pau ia Him-eni, a me ka himeni hou, alaila, ku niai o G. Halali, ko makou Lunakanawai a i na kamalii e kupaa mau ma ka ka mea a lakou i hoohiki ai i kela makahiki; oia, e haalele loa i na mea ona a pau, e imi ikaika i ka naauao a me ke ola mau. Na Laanui i hai aku ia lakou i ke ano pono 0 ka wa kahiko, a4ne na mea haumia o ia aupuni, me ka okoa loa o ke'ia wa. Nana no i hooikaika i na makua a me na kamalii; e imi ikaika i ka naauao. A pau kana, alaila, himeni hou ka poe aomele, lea maoli no, me he leo ola o ka manu e hauoli ana i ka wa kakahiaka me ka olioli, a pau ia, alaila pule. A pau ka pule, puka aku la na mea ia ia na hae, a hahai akū na koainuwai, a mahope iho na haumana pa ko li, o J. Haalou ke kumu. Papalua ka hele ana. Hele mua lakou i ka hema, a liiki mawaho iho o kahi o Kaiaikawaha ke Kahu, iho 1 ke komohana, a hiki ma Paalaa, loaa ke alanui aupuni, hele i ka Akau, a hiki mawaho iho 0 ka pahale o Gideona Laanui, i Kamani. * Aia ilaila na makua e hoomakaukau ana i na mea ai na ka lakou mau keiki. Ua hanaia kekahi lanai nui, a ua uhiia oiuna i na anini lole, ua makaukau loa oluna o na papa i na mea ai no ka ahaaina; ua nui no na mea ono. A noho kela keiki keia keiki iluna o na noho 1 hoomakaukauia no lakou; alaila, ku mai o Kaiaikawaha ke K. a hoike mai; <4 e nohomalie i kekahi mau minute a e hoomana aku i ke Akua,*' A pau ka hoomana ana; o ka ai iho

la no ia, ua ai miia na kefki, a na na makua 1 lavvela*\ve. A maona keia poe, paina na kua a mena makamaka. Aole na misionari i hana i keia ah'aaina o na kamaaina wale no. ' He ahaaina hanohano keia. Ua maikai ka lole a me na kahiko a pau o na keiki. Ua ai hoi e like me na haole. He nui hoi na makai-! kai i hele mai me -ko lakou mahalo, a me ka olioli. Ua hele kekahi poe e nana i ka hemahema o kekahi mau keiki; a i ka ike ana, ua lako like a pau; aole mea hemahema, aole noho ilalo; aole hoi nele i na mea no ka ahaaina. Ua oi ioa aku ka maikai a me ka hanohano 0 keia ahaaina i ko ka makahiki 1847. He oi loa aku keia; e pii aku ana a mahuahua loa, e lik.e me ka la i ke awakea! A e lilo keia ahaaina i mea e pomaikai ai ko Waialua nei ke pono ka lakou hana; a na ke I. kua no e kuhikuhi ia lakou i ke ala pono e kele ai, i pakele ai ko lakou mau kino a me na uhane ma o lesu Kristo la i ke aō 4 | Na G. H. E. Keauiaole. j Kaupo, 2/1843. Aloha oe. Ua loaa niai ia'u ka pepa hakahaka i ka la 25 o Feberuari a ua pau ka hana 1 keia la. Na iiale kula. Ke hai akn nei au ia oe, ao le i hana p-»noia na hale Kula i kela makahiki, 1847 'a ua hina kekahi i keia manawa, aole he mau hale paa, he hakahaka kapulu ka hanaana. Eia kekahi. Ua kaiiohaia mai au e hai aku i ka waiwai e waiho ana i ka lima o ka Lunaauhau, aole au i haiia mai he mau wahi malaai ka i haiia mai, a o ka'u hoi ia e hai aku. Eia kekahi a'u e hai aku he mau hale na ka poalua i'hana no na Lunaauhau, 3 hale i keia makahiki i hala ae nei, he mau hale lauhala, he nmu hale maikai o ka hana ana. Eia ka'u no keia hana ana, e ao ae oe, aole pono keia hana ana, <4 Ua olelo nae ka Lunaauhau, he wahi e waiho ai na w r aiwai, ua hele au, aole he waiwai e waiho ana." Eia kekahi, ua olelo ia, owau, o na Misio* nari, ka Lunaauhau, o makou pu ke imi i mea e waiwai ai ka poalua, i keia makahiki i hala ae huhu ha Lunapaahao, me ka manao e hoopilikia ia'u a me na kumukula, aole nae akaka ko makou hewa. Eia hou keja, o ke kauoha a kē Elele pepa 19, "e pau ka poalua $2.00 ka ke kanaka hookahi, M ke ae aku nei keia apana pela e hana'i, e hooikaika aku oe iloko o ka ahaolelo, he pono ia he akakk ka loaa he ole loa ka poalua e hana nei, aole hai maopopoia mai, ua manaoia ua huna no na luna, e hoolaha koke ia keia. Eiakamea i koe i ko makou manao o ka mea nana e na hale kula. Eia kekahi, o ka uku o na kumu i haiia'ku o ka la, o ka uku nui, oia ka uku mua o ka hooponopono ana, a mahope mai ka hoemi ana. Eia kekahi, o ka nui o na la ao, a e-imi ka haawina, no ka emi o ke ao ana i ka la, hoemi puia me ka uku. Na'u me ke aloha aku. Lota Maui. Aloha oe, el ka Elele e, he manao hoopii no na Lunakula me na kumukula mai Kaupo a Koolau, apana 4 Mokupuni o Maui, me ka ninau akU rfae, nau nana mai i keia, a i pono, a i ole, aka, ina i p6no, nau e hai aku imua o ka ahaolelo, a e hoolaha hoi ma ka Elele Hawaii. | Penei ka mea i hoopii ai, <c o ka hookupu aina." 0 ka Lunakula ka mea nona ke ahupuaa he ahupuaa iliaina ole, $5.00 paha dala ka hookupu, a el(ia paha kanaka ma kela aina, o ka Lunakula lje kolu hookupu iho la no ua aina nei $3.00 no kela mau kanaka elua, a pela no I oi ina he ahupuaa ko ke kumu. A pēnei hoi ina he iliaina ko ka Lunakula a o ke kumu paha| pela no ka hana ana ina he iliaina $5.00 elua katiaka o ka Lunakula ke kolu hcx>-

kupu no ke la iliaina $3.U0 pela no ke kumu, ina $3.00 dala ka hookupu 3 nae kanaka o ka Luna ka ha hookupu no kela aina $>2*oo, pela no ka.ke kumu. Hoopii mai lakou " hoogii aku i ke Kuhina Aopalapala, ae aku au, e ninau aku ia oe i ka pono o keia mea, ua kuhikuhi aku nae au i kahi i pili ai i ka hookupu ole, Apana 4 o ke Kanawai 2, aoao 17, o Pauku 1, pehea ka manao o-na Lunakula me na Kumukula? lna he pono keia e pai ma ka Elele. Na makou na Lunakula na Kumukula mai Kaupo a Koolau. . L. Maui, Kakau.