Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 3, 22 June 1848 — Na [illegible] Aupuni. [ARTICLE]

Na [illegible] Aupuni.

1.1 E KANAWAI E HOOPOLOLEI AI 1 KEKA HI MAU HL A PAEWAKWA ĪWAENA O KA OLELO HAWAH A ME KA OLĒLO ENELANI. 0 NA KANAWAI. No ka mem tia ikeia ka paewaewa iweena o ka olelo lla\vail a me lea oielo Euelaiii, no ke pai ana; Nolaila. E hooholoia e na Lii o ka Ahaolelo a «i6 ka Poeikohoia oko ilawaii riej Pae Aina, i ko lakou Ahaolelo ana; penei. . Pauku 1. E -.Jiia ka olelo Enelani, Pauku 8, Ilaawiiui 1, Mokuna 2, Apa>ia "Kanawai hoonōl>onoho i na hana i i na Kuhina Alii," a ma' keia Pauku ua ho<>loliia,.a e hoīikomoia na huaolelo, #/wa hw neri daīa, (two hundred do!lars) ma ka hakahaka o ma haueH (five hundrM <Io!!,irs) i like ai ke ano ine ka pauku kumu ma ka olelo Hawaii. pAUKtf 2. E lioololiia ka olelo Enelani, Pauku 2, Haawina 4, M,okuna *2, Apana"3 o» ke Jyanawai lioonohonoho i n#i hana-i haawiia i na Kuhina Alii," a tna keia Pauku ua hoololiia, a e hookonioia na liuaoklo, ka la hope o Dekcmaba, (the last day of Deceniher) n>a ka hakahaka o ""ka la mua o Dekeniaba," (tl»e !as( day of December) ina na walii a pau i ikeia ua inau hua la iloko o ka olelo Enelani o ia Pauku la. Pai ku 3. E hoololiia ka oklo Enelani, Pauku 1, Haawina 2, Mol*una 0, Apank, 1, o ky <k Kanawai hoonohonoho i na hana i haawiia i na Kuhina Alii," a ina keia Pauku ua hoololiia a'ua weheia na huaolele» (or in parr) « 4 a n:a ka liapa ;::nha M i like ai ke ano me ka Pauku kuum ma ka olelo Ilawaii. Pai ki' 1. E lioololiia ka elelo Hawaii, Pauku 10, Haawina L Mokuna 4, o ke "Kanawai hoonohonoho Oihana Lunakanawai. a ma keia Pauku ua hoololiia a e h«X)komoia na huaolēlo, i hookaeuale ole ia, (unlk}iiidated) i pani hakahaka o <% [ hookaawale ia," (liquidated ) Paukx- 5. E ama keia Pauku, ua hoopauia ka Pauku 2(> a me ka Pauku 31. o ka Haawina h Mokuna 4, o ka olelo Wawnii o ke "Kanawai hoonohonoho Oihana I^inakanawui. ,} Paiiku 6. E kauia keia Kaiiawai ma ka ia o kona hooholo anu. * * Hanaia a hooholoia ma ka Hale Ahaolelo, ma Honolulu, i keia la 6 o lune, 1843. Kpom AN\. KAMEHAMEHA

> HE KAiNAWAI HANA HOU A ME KA HOOPONOPONO HOU I NA KANAWAI NO KE » I)UTE. 1 E hoolioi/*ia'na Ilii o ka Ahaolelo a me ka Poeikohoia 1 o ko Hawaii nei Pae Aina iko lakou Ahaohlo ana; penei. " Pauku 1. E hooluliia, ama keia Pauku, ua hoololiia ,-t ka Pauku 6, Haawiina 1, Mokuna 1, o.ka o ke ' j Kanawāi elua o Kamehameha4H., a e heluiieluia penei; 5 1 A hiki mai ka moku kalepa rrm kekahi o na Awakomo i ? | weiieia e ke Kanawai, e hoike koke ke Lii moku i ka Luna Dute ike kuleana i holo mai ai ua nipku la iloko o 5 rua Awa la, e haawi mai ia ia ka papa inoa 6 ha ee mo--1 j ku, a e haawi niai no hoi oia ia ia i ka palapala hoakaka 1i i na ukana hooili a pau k>a oluna o konā moku; aohe 1 koe; a e lioohiki mai he o/uio ua palapala la; e kaka u 1 ilii no nae i .na hoailooa a me na helu a pau o na ukana, a " me ka nui a ihe ke ano o kā vvaiwai maloko, a me na ? inoa o ka poe nan'a i hooili.mai, a i ole ia, o na inoa oka poe-e haawiia aku ana. Ina e haiia ole ua Alii Moku Ja j i na pau i olhloia myj ur;a. mawaena o na hora he' t kānaha kuniamawalu mai kona hiki aim mai, alaila e hiki - ke +iōopai aku ia ia i na dala, aole nae e oi aku i ke tausani hookahi. . * 1 PaUku 2. E hoololiiā, ama ua hooioliiā ka Pauku Haawina % M6kuna 1, Apana 3. oke Kii--1 nawai £ o Kamehamelia ILI., a e heftThtFuia; penei. I mea ' e loaā'i ka palapāla .hookuu i kekahi moku, e pono i ke Lii mo.ku ke haawi mua >nai i ka Luna tXiie i ' pala hoakaka i kaiikana a pau e laweia akvt ana maluna ! oua moku la, a heohiki mai ua oiaio ua pa%palā la, e ! kakau liilii no nae.i na ukana a pau mahina d ka molvu, • a me ke ān.o, a me ka nui o ka vvaiwai ōloko a me ke • kumukuai, a e kuHikuhi okoa i na waiwai kahiki, okoa na waiwai maoli. Pauku 3. E hiki no ke haoia ame ka hoolilo !oa ia no kē Aupuni -na ukana hooili a pau i laweia niai nmluna o .kekahi moku ke kakau ole ia.ma ka palapala | hoakaka i ka ukana lawe mai, a e hiki no hoi ke hoouku aku i ka moku! a me ke 'Lii inoku i na dala, aole e oi aku i ke tausar\i hookahi. » Paūku 4. Ina paha uole i hoikeia a i'hoakakāia i ■ ka Luna I)ute ka wāiwai a pāu i kakauia ma fca pt>la- - pala hoakaka ukaha lawe mai, alaila hiki ke hooukuia » ka moku a me ke Lii moku e like me ka nui xx na daja l 0 ia waiwai nalowalei hooholoia, a me ke Dute maJu.)a a me hoopai, aole oi aku, i na dala hoo- , J<ahl taiisani: j v - .. Pauku 5. E hiki no ika Luna Dote ke ae aku i • ka hoopololeiia i na kakau hewa ana ma tfa palapala hoike ukana lawe mai, a me ka palapaja hooiika paha, ke maopopo lea ia ia, aole he manao hana ino mai, aole hoi hana kapulu nui Wale; aka,. e n«i mai lakou e hoopololei o na la he umi mai ka la mai o ke kakau ana i ka palapala hoike waiwai lawe mai, a o ka palapala no ka-feoduka ana. Pauku 6. ,Ē kakauia ma ka olelo Hawaii,*a 1 ole ia ma ka olelo Enelani na palapala hoike iikana laweia mai a pau, a me na palapala no ka hoouka anā mai i ka ukana iiika nei, a»me na palapala e ae a paii i laweia mai no ka Hale Dute. « Pauku 7. Iha e kiiia mai ka palapala no ka hoouka ana mai. ina ka Hale Dute, e hoike mai lea mea nana i hana i ka pala|;»lā hoouka mai aikē ka Luna Dute i na pakpala kuai i kinohou a me na Bila p ka hooili 1 ana. a e hoohikiia he oiaio. , ' : Pauku 8. E hiki ika Luna Dute ke olelo aku e laweia māi ma ka Hale Dutte i hookahi ukana noloko mai o Bila waiwai i laWeia mai iloko o keia Aupuui, a i hookahi hoi ncj>loko;māi o na ukaiia he iwakahia i kakauia ma kekahi Bila,>ia ng. ia ia ke kuhikuhi aku i ka mea e nana no hoi e wel?e ae nana pot iio ia loko, a o ke Lii moku, a*o ka mea nona ka waiwai, a o M/ipea nara i lawe mai« a a ka, mea e haawiia aku anft paha k4 w|iwai i hoole i ka olelo a ka Luna | Dute, e hikflie aku>i hookahi taosani dala. i % P/tJKn 9. Aole e l.iki i kekahi ke hookomo wai--1 wai, a e hoomalu i k|t uku ]ke Dute, a e kau i ko--1 naln6a ma-ka palapa}k hoopsa ma ke ano-kumu, ke ole oia k% nu*a notia&ft wāiwai, a o ka mea e laweia > ana ka ka ii£ i komo mai ai ka moku iloko o » ke A wa, aka, e hiki #tnau hana i ke kanaka ponoi o ' ka mea nona ka waiv?ai a o ka mea e laweia mai ana ' paha. . . • «* ' IQ. 0 najwiwai a pau i laweia mai ilokoō 1 Aup-jpi. aole na* i oi ukii ke Dute mamua o elima lmpa-lianeri o ke kui+ukiiai % kinoki, a laweia'ku ia waiwai, e hoihoim i dia hapa*haneri ke waihoia ua waiwai la iloko o' waiho ukana o ka Hale Duie; a ke 1 emi ole mai ke malalo o na d«la ekia hane- ' n ame kanalima.maka Bila o ka hooili ana. Pauku 11. l>ki mni kekahi moku ma kekahi Avrak6mo o kein he waina a he mma, a

waiwai e ae ua pili ke Dute oi aku mamua 6 elima hapa-haneri o ke kumiikmii i kinohi: a e hooili ana paha nialuna i ka~waiwai o ia ano, i mea e lawe laku ni, alaila e hoonoho koke ka Luna Dute i kona luna e 1 nana aku ai i ka hooko maikai ar»a i na Kanawai no na Dute, a no ke Awa; E nolio no ua Luna Ja maluna o ua inoku ia a pau i jta hooleiia ua waiwai la iuka, a i*hdo paha ka nioku; a na ka moku e uku i ua Luna )a i elua dala me ka hapalua no kela la no keia la o kona noho ana maluna o k-r noku a e haawi hoi ia ia i ka aiame kahi hoi e moe " Paūku 12. Aole loa e lvoolei»a>ka ukana, aole hoil ka waiwai mailuna mai o kekahi moku, ma na Awa a pau o keia Aupuni, i ka la Sabati, a i kekahi la kapu o ke Aupuni: a ma na la e ae mawaena o ka hora ehiku 0 kakahiaka a me ka hora elima o ke ahiahi wale 00 e hoolei maj ai. / Paoku 13. Ina o k-kahi*Luna oka Oihana Dute f e hopu apuka, a e hoihoi wale paha, a e hooholo paha 1 hoihoi wale, a e hopu ole puha i kekahi mo* ku, waapa, a waiwai paha, ina k?jpono maoli i ka hopuia, a e lawe paha ma ke ano lawe pololei' ka laWe ano e paha, i ke kipe, a i ka niakana, a i ka uku, a i.ke kokua paha, no ka waiho wale, 3 no ka hana kapulu paha i ka hana L haawiia ia īa e hana; e pili i ua Luna fa i hapa hewa pela ka t\ku hoopai, no kela hewa keia i oleloia maiuna elua tausnni dala, a ma ia/ho(>e aku, aole loa iiana hou i ka oihana, aole ka han% ae o ka Moi: a o keia mea keia mea e olelo'nlai'e a e hoike mai, a e ae i jva llaawi i ke kipe; - inakana, uku -paua, i kekahi Luna £ e hooliolo \ 911 lo apuka e ae pajia me'ia, e pili i Kela na'ea keia niea i hana pela ka uku hoopai i elua tausani daift, me ka my»nao ēie i ka aeia aku a nie ka lawe ia pāha o kon&, a ka hooleiia'ku' palia. jßaukij 14. » 0 ke.Ani moku ō ka v moku okohola i hoike ole . mai i kana -palapala ae i; ka hoplei tnai i ka uknna iuka nf>i ke oleloia «k<i v § hiki i4a Luha Dute ke hoopar ak\i ja aole malalo ona dala he umi, aolo oi aku i ke kanaliif»a dah. > PaUku 15. E hiki no f Luna Dute a i kona mea i hāawiia ka hana/a i ia Hkmuku,*a i ka Makai Nui, a i ka Makai, ke hopē 1 na hioku r a 1 na waipa, a i na paa i f«U i ka ia no ks Aupnni e like me kela Kauawai, a o kekahi Kanawai e ae paha o ke Aupuni iu|ga ro a.makai no hoi, a ma na wahi a pauloa e. h<*pa m ijsieu e nau ai ka lawe inahi ana |naH k« W&u' ole i ke Dute, a 0 na moku a pau; a o na waapa, a o na waiwai a pau i hopnia pela, e.hai a e haawi kokeja i ka Dute e nohb kokoke ana i kahi i hopuiā'i/ , Pauku i6. E hiki 00 ika ai. kekahi Luna o ia oihaha ke holo maiunjj& q keia m<>k-u keia moku i kona komo ana a i kona hoīo ana āku a kekahi Awa p keia Aupuui» a i na mapawa eae a'pauke manao oia he pono, a e huli no hoi i ka laoku. Pauko, 17. £ hiki no ika L\ina Dute k i kona mea 1 haawi afcu a i ka harna i pau ka hoolei wale ana mai i ka waiwai me ka uku ole ike Dute, a1 ka Ilamuku. a i kekahi Makai Niii ke hoh»mālaaa o kela *lK»ku keia moku mawaeua o na mokuna o kekahi-Awa o kem Aupuni. ke ioaa mai % kkou kē kumu pooei e marrao ai ua -hunaia inaluna waiwai < k*poilo ike Dule, aole nae ukuia; ke hoik* afeū oia i ltafia paiapala* hookohukohu ke oleloia mai «iaila *a e hopu, a e hana paa iua waiwai la. . * Pai ku 18. Ina ua * i ka.Luna Dute a f kahi Luna o ia oihāna ke kuftui e jnanoo aK ua hunaia kekfchi waiwai i uku ia ke Dute, aia »0 ma kekahi hale noho, hale hana, Jiale kuSi, liale lia, hale papaa, keena, moku apulii a tna kahi e ae paha, e hiki ia ia ke kii aku i ka Lunakajmwai, 4 i ka Lunakanawai Aaahaa paha, a e olelo ako ma'fe& hoohiki ana i na mea ona i ike ai, & ina i onanao ka Lunakanawai he kumu in kona, e haawi k ia'i pakipak huli, e komo ai tia iloko o ua hale noho la, hale hana, hale kuai, hale lua, hale papaa, k*eaa, nioku o kahi eae paha v a malaiki e huli ai om a e hoopaa i ua waiwai la: a ina kue mai kekahi, e wawahi i na puka, a me na pahu, a me na holhwaa a me na ume, a me na laulau e ae. a mulaila e hopu ai a e lawe aku hoi i na waiwai i ho<»lei wale la mai me ka pku ole ia o ke Dute, a e waihoaku hoi inalalo o ka Luna Dute, e noho kokoke ana i kahi i hopuia'i, 19.» Tna e manao ka Luna Dute, a okekahi Luna e ae o ia oihana; he pono, alaila hiki ia ia ke olelo «ku i ka llamuku, a i kekahi Makai Nui, a i ka Makai paha, e kokiki'ia ia ma ka huli ann a ma Vb hopu nna, a o ka Ilamukiu Makai Nui, a Makai paha ihoole i ke kokua mai, e hiki no ke hoopai \% ia i elima haneri dula. Pauku 90. Ina i keakeaia, kuaia,a hoopilikia ia kokahi Luna Dute o kekahi Luna o k oilmna, a o ke-

kahi kokua o lakou r ma ka lakou hana pouo ana i ko lakou liana, ua piii pono i ka lakou oihana; a kela mea keia mea i kue mai a i k-eakea mai, a i hoo- ' pilikin inai pa.'iu i iia Ltma la, a i ua kekua la paha; a 0 na rnea,a pau e kokua i keia hewa, e hiki ke hoo|>ai 1 hookahi Jtau«Hiii dala. Pauku 21. O na moku a pa.yj a o na ukana a pau, a o na waiwai e ae i hopiiia, e waihoia malalo o kekahi Lui>a Dute a o kekahi Luna e ae o ia oihana. a niaopopo lia lilo ia i ke Aupuni a me ka lilo ole paha; Aka hoi, ina e koi inni kekahi nona ua moku la, ukana, a waiwai e (ie, a noi e ho'ihoiia aku ia ia, e hiki i <ka Lunakanawai ke koho i ekolu kanaka ; a hoohiki lakou, ua lako\i-e hoakaka mai i ka nui o na eiala jloko; no ka mea i koi mai e uku no keia hana; a hoikeia mai ka 61010 lo i holo e ka poe i kohoia e hoakaka inai; oaiki, hiki i ka mea i koi mai ke kaknu i ka palapa[a hoopaa" i kōna inoa a i ko na mea waiwai elua, e hoof>aa*sna ia kou iho e'uk-u i ka Luna Dute i na dala e like ka m':i ine ka olelo i hoakakaia, a e hoike mai |)CM ua niea koi la i ka palapala hookaa i na Dute, a i ole 'iā ua hoomaluia. alalla e hpihoiia ua mok« la, ukana, a waiwai e 'ae paha i ua niea la i koi mai. " ' Pai ku 22. A i ka iiookolokolo ana, ua ko ,kaoldo a ka mea koi mai, alaila e h(x>pauia. ka palapala hooaka. ina ua ko ka aoao uae ia ia, alaila e ukū koke i)ia i 'ka na da]sLa pau e like ine ka ka Poeikohoia olelo» a ine "ko ke Kanawai, iwaena t) lia la he iwfikalua, a?i olfe'alaiia e hcK>ho(o" koke'ia e kfe ke akea Ua oli io uku nia ka palapala hoopaa, ke ( mai* a e kekahi Luimkanawai ma k<»na keena paha; 'V' . PAtīKu -23.. Mahope 6. ka hoohoio ar>a ua lilo r ke Aupuni kekahi wuiwāi -ma ka lima o ka Luua ,Dute, a kekahi Luiia e ae;o ja oihaaa, e ku 4ahria e Ka inuku, a 4Uq ma:ice akea, ua hoakaka % t«ua ia, nae ke ku dalaia ana ma' ka Nu Pepa Polunesia i la niamiia o v ke kū dala aila,.a o ke dala loaa mai", mahope o ka unuhi aha i na iiiiii a nie na lilo, a me ka hapa 0 ka mea nana i honu, e &>ko o ka liuia o ka Luna Dute no ka Wailiona Diila o ke Aopuni, 'Pauko 24. ' Ma keia Pauku, ua haawiia i ka Luna Dute ka' hoopi'r.aku ma *ka inoa, a ma ka aoao o ke Aupuni Hawaii, iio i keia, a i kekahi' Kanawai e ao np na D.ute.: l/ta i hoomakaia lea hoopii e ka Luna Dute no ka hopamhii kekahi moku, tikana, a waiwai e ;ie pafia, a liooholoia ka olel6 ma kn aoao o ka poe koi ana no lak& ka waiwai, alaila. ina i akaka 1 ka Ahahookolokolo he kumu ko ka.ima iiana i hopu e manao ai ua \ycmc/ke hoptiiia ? ekākau ka Ahahookolokolo, a o-.ka paha nana i liookolokolo i palapala hoakaka maikai #u o mea, a ina pela|aole loa e f)ānNa na Ii!o;o,W J>oV.e lu>i.ana no lakoii ka waiwai; hoi e hihia Ra mea nana i hopu aoka mea napa ka hoopii, aole hoi .e hookolokoloia no ka hopu ana a no ka hoopii ana; akfi t mahope o ka hooholo ana i ka olefo ēka Luoakanawai, e hoihai kokeia ka moku a me ka waiwai poe nana i koi mai, a i ko lakou kanaka . Pauku 25. >'Mai ka manawa mai o ka hana hewa e hihia ai "ka waiwai.m kupooo ka liM S ke Aupūhi m ka haki āna i kekahi lianawai no naDute, e pih paa loa no-keia hlhia i ua la, aoie.Joa'M e maemae ua ■Wcffwai la ke kim'i ia, a hoo!i|6 hgu i n atu ia hai ma ia hope mak , % • Paoku £6. O hoopii i e "hookolokoloia kekahi kanaka. Jno}ui, a waiwai e ae paha no ka haki ana i kekahi Kanawai no nā e hoo^ makaia mawaena mai o na malama eenō,; luai ka ike ana i ua haki ana ki, a o na hoopii a pau 1 hooipakaia e iewa «i Luna Dute, a o mea e $e paha no ka hana ana ma ke Kanāwai no na jDute, e hopmākala mawa?na. o na malaina |ie umi kumamolua enahope aka o ia hana ana, v ] Pauku 2 i. Aia e "hopuia kekahi moku, waapa. a waiwaieae paha, mamuli o kekahi Kanawki no na Diite, e hoolahaia Ka hopu ana ma ka Nupepa folunesia, a ina o ka mea ia ia ka ka *manfewa i hopuia, a o ka mea no;ia ka waiwai, a o kelahi inea e ae peiha i kauohaia e ka moa noua ka waiwai, i hoakaka ole mai i ka mea nana i hopu a i ka Lurta Dute paha, ua koi mai oia i ua moku la, waapa, a waiwai e ae, iwaena o na la he kwnakolu'mai ka la aku o ka h<vpu ana; alaila, e manaoia ua hlo pono ia waiwai i ke Aupuni, a e ku dala ia no, e like me ka Paiiku iwakaluakumamakahi o keia Kanawai. Pauku 28. E hiki no i kekahi luna o ka Oihana >ute, a o ka Oihana Makai, me ka ole o ka palapala kena, ko hopu wale i ka mea ua loaa kona hoolei wale ana mai i ka ukana a i ka waiwai e ae, me ka uku ole ia o ke Dute, a e hooj)aa ia ia a laweia aku imua o ka l

Lunakanawai Hootnalq, a Apa.»m paiia e uinaninau i pono ia. •• - * | Pai 29. Ina o k<Hlamuku, a o ka Luna Dute, a o kekahi I mm e ae o ia mau oihana, e hoopii aku i [ kekāhi L> ikanawai Haahaa, e olelo ana a e hoohiki ana, ua h;vM keia Kanawai a o kekahr Kanawai e ae no | na Dutfc, a e.hoakaka ana i na hana ua ike ia, e pono , ai ua Lunakanawai ki ke manaoio, ua haki maoli ia ke ! Kanav*ai; al-ila, e hoopuka no ua Eunakanavvai la i I palapala kena c hopu i ua haiia 'hewa la, a e jkauoha ana e alakaiia mai oia imua ona e ninaninauia. j A pau ka mnaninfeu ana, ina e manaq ka Lunakauajwai, ma oleloii'hoikeia imua ona-, ualoaa ke kumu , | pogo e noonoo ai e hoāhewa' Jure ia _ia: alai- \ ia,' e hoopaa oia j kā mea uhoopiiia iloko .o Jka Hale I Paahao. malaiU e^kali*ai a.hiki i e hou ar fea KaapunM*" f£®ikai Akalioi, e hiki h'ookuu a\ii \h bi mai j oia i palapala iioopaa me na kokuā fx>no e!ua >: a ine I na dala, e ōluohr.ai k& Lunakanawai 4i hōf*naī|i atm .• W pono i a pn«r~Jfc K6dp»ult joh 5 ri3o kana hewa, a i 'oie ia, e hoorn»l\i 'ana i ' koaa hel& m fka-manawa hookolokolo a ekeinu aku no hoopii.. ' . * ' Pa«;jCd 3<>. O ke\a mea keia m'e i hoopai'a © tifeu ma ' Jce dala n« M haki aha i k«ia a i kekahi KAn&wai ue " paha no na Dute r o ka mea h'oi i uku ole mai i t>a da)a 1 hoopai la: e.hoopaaia ōia.a.e hoohatfaia- oia i 4ia hana ! r '*tkaika, a hikf i ka wa i ka'laia ka hala, a i kaa koiia 1 hoopai ma ,kd /iana, e lrke rne ke aCDo o ke dala. " ' I -Paoku 31.. O na. hoopii a pau e lawe ai, a lilo ai no ke Āupuni, a e Mohewa ai pa'ha i kekahi toku,*waapa, a waiwai e no ka haki ia : i keia a i kekahi/ Kanawai e ae no na Dute, e hooMpiia rio imua o Mk Ahahookolokolo Koikoi no ke Ka- ■ 'nawai a no kokau like aha; Aia i u%Aha la " no ! i ka hafia i keia poe hihia, a i na hih'w a pau no k6 ka 1 Moana; Aka hoi, aote e lilō kekahi olelo o kieia Pauku • i ivumu,e nele ai na Lunakanawai Hoomalu a me inip| L Lui;ai\anawai\Apataa. j,ka hoOponopono i„<kQ ka Moai na, ke haawiia keia kuleana ia lakou ma ke "Kanawai Hoonohōnoho Oihana Luliakanawai. , ' ij Pal ku 32. -*E hiki no i *ka Moi 1 ke hookohu, a e ) sila nui o ke Aupuni e hoolilo ai i kekahi poe, aple e emi ihoYnala]o o.ekolu. aole e oi aku maiuna o ! eiwa, i poe Kamisiona no na Dute. ' - Pauku 33. I ki la a i keia manawa e hiki ' no i ua poe hoololi ae; a e ho<?pono--1 pona hou, a e kau hou i na rula a. me m oihana no ka 1 ohi āna i na Dute, a no ka hana ana i k& hapa ina na . Hale Dute, a e paiia ma ka Nupepa Poluneeia, ; Pauku 34. P hiki no. i kela mea a i kēia mea ua L hihia 1 ka uku hoōpai, a f ka laweia no ke Aupuni, a L ua loaa ia ia ke kuleana iloko 6 ka moku, a me ka w&i----t wai paha i kupoho i ka hopuia, hooliloia no.ke Adpuni i a ' ka pilikia e ke noi aku i na Kamisiona rio na t Dute e hoakaka arwi i kona hihia a e noi ana e hoomamaia a ē paha: a e hiki no i ua poe Kamisiona h ke hoennama wehe pahrj :kohh .hoopai'a ikoha. pilikip palia a pau, a hapa a e hiki ia Inkou ke > olelo aku e hooki loa i ka hoopii ana e koi ana'ku i ua t noopai la, a L ua pilikia la, ma ke ano o ka hana ua kui pono i ko lakou mainao he pono. ' | Pauku 35. E hoopauia na olelo a pau o na Kanawai e ae no na Dute ke kue mai i keia Kanawni, a i | kekahi ōlelo paha o keia a kei* Pauku i . &a hpopauia n? ia. . . • • •. ~ j Pauku 36» E kauia keia a lito i Kanawai ' 00 a hala na ia he -kahakolu mahope aku o ko f pai aua ma.ka pej» Poluneak. . ' ■ . : ia pna ka*!tU* AUaoWo, «na 1 , «keia ia 6 « iurte, iMa. . : :^K«o»iA, V KAMEHĀMUHA; li' • . " ..]• — —-1 .< . _ , hE KANAVfAI NO NA PONO I haawiia tna u;.Va--o na aina ē, e LAWE Mal I KO, WAIWAI A L'KU. . 'OLE r i«k dute. , . v • No k. M, «« |k.n«r««- kal.i poe i ke M « » ** u "» 0 "* Auponi e i na Bule t e lik'e me k» oIe)ō i> ka| Peuku I4,jj»«wm» I, Mnkuna i;Ap*nu 3,'0 ke u K»naXol^l»° n ' "* " ' h ?* w iia ' n « Alii." E hooholoia e lii o ka Ahaolelo a me ka Poeikoho.a e. ko iiawaii Pae Ain», i ko lakou Al«olelo «i.a; renei, M» keia Pauku e hoopauia na olelo, "A me rta mea e ikko ai kekahi Luna o kaaina 'e.» hoouka mai ai nona iho ke hookohuia oia e ka Moi, a e ke Kuhina no kona aina e paha, e like me ka olelo ma ka Apana elua o keia Kanawai," a e kauia, mahope aku o ka la i hoolahaia keia Kanawai J>e,iei, O na Luna Aupuni o na Aupum e, i hele moiT i hookohuia e ka Moi, a e ,ke Kuhina no ko na aina e paha. ma ke ano o kona

Aiii iho, nia ke ana Aupuiii, e loaa ia iakou ka poniaikai Uhaawiia e ko lukou Aupuui i iiO Lu:ia Auj uni o iia aina e o ia »FK>. a ua hookohoia n.a. >a ano no ;*ke hoi ike mua iniii fia Luna Aupuni nei i ke Kuhina r.o ko 'na a hē mea mau i kona Aupuni iho ko haawi i kefa poinaikai, i r»n Luna o i:a aina e i hookoliuia pela irsa kona aina. iho. a e hauwiia no h«>i i ka Luna Hawaii o ia ano ke holo akn nialaiia a l ookohuia pela 4 ; Aole nae e Ii!o keia K-anauai i nu a e nele ai na Luna Aupuni i liot>kohu ponoa ua kauoha aku ma na aina e, e laweia ināi i waiwai no lakou iho, malalo oka ponori ae ia ma.ka Pauku 11. e like me ka nui o ia kauoha ana } aole uae i oi aku. HaAaia a hooF»oloia ir»a ka Haleahaohlo, rna Hon»- ' lulu, i keia la eono o iune, 18 18. Keoni ANA. KAMEHAWLHA. I4E «ASAWAI-£ HOOLOLI I NA «OtELO AE NO&A HOLOHOLONA AKA," i lIOO*HOXiOIA T ifA*K4 J-A 1 O NO\ E;MABA, No kt| mea, u» noi -poe mea ll< loholona o 'hooHaliia 4eJ«V n<* ua hoieiiiolona aea," i m,ohoioāa ina ka Ja 7 . a v a;« hoakaka mai lakon ua kaum«ha»ka uku'eimfa n<> kela holoUolona • keia holoholooa i Me he.wa, i.oleloia 'ka inua o'u' , Ae lik-e la; a he mea m uui ai- ka poe me'a IS©lnHa, Pauku U £ hooliolaia na ? Lii oka Ahaolelo a tnc ?a Poeikolwia <J ko HaWaii Pap Aina, i akoakoa Hoko o ka AhuoMo;. * .' . ' ' . • ka mua o fia <l olelo ae liiie no na tfoloholon>4 Aeā " ma ka la 7 oJ\ T ove<paba 1346, a [ keiā Pwiku iia hoololiia, a e hoakouHn* hua&lelo, hooknhi- tfal<* K i pa;ii hakahaka no mf jjua<jleio, "elima .. dalay r i oleloia>ifpko oua ofelo inua Da; ' ** , Paokh 2. • E hoohdoia hpi keia, e kāui» keia tKana- • wai i Kanawai 110 keia Aupuni, i ka pnu rta fa he ' kanakoli!" mai ka Ja ak\To v kona hooiahi ana ttak>ko o ka Nupepa Polaraesia.*, . »* : 1 ,- K - ' . ph Haoaia a hooholoin nra Jca Hale Ahaolelo, ma Hooo- ' v iulu, 1 keia la Sb 1848., V . ' KAMEH^MEHA.

1 frrUa kohōia ka v Moi o -Geoge M, Robērtsbn, i . Hope Kuhina Kalaiaina, nanā'no e haaa iua. ia.OiWna ' 1 ka e noho ole ke -Kuhina Kahiiaina ni# npiului' x/ • . • " '• - [ _ CT- Ua pa ka Pa no na Hololiolona Aea naa Mooloa, Honuaūla, Maui Hikina; a ua koho ke Kiaaina o Maui l ia Z. P. Kaumaea, i na ia Pa. V OCT.Ua koho ke Kiaaina t>ahu iaJohn Jasner i Lunakanāwai Hoomahi roa Hoholuki, ® pen?! ka haka--1 haka-o Charies G. Hopkina.