Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 13, 16 January 1849 — KAHUNA WAHAHEE. [ARTICLE]

KAHUNA WAHAHEE.

• Makai'ki; Kalihl, Oahn, 14 .Bt. 18-13. E ka Elele Hawaii e; A loha oe. lie wahi nu hou ka'n e-hai aku ne.i ia oe t nau ia e hoo laha aku ma na pa'ena o ka aioa mai Hawaii a Niihau. Hekahuna • homilulu akua* wahahee keia y o Halekii kon a in oa, o Wai 1 upe kona a ina hanau. I ka makahiki 3846, noho oia ma Kaluopalena. Eia kona hefeheiena, o kona m-oi wawae elua, he oopa loa, a©Je hiki i ka hele, r ka anee wale no ka jnea pono ia ia, aole hiki i kona mai> wawae ke hoopololei. 0 kana kino, he pakikoe 1 hilahi eokeo, he «n'o opiopio nae, he lauoho kalole u)iuli.' \ - Ina mak£makc oia e holo ma ka lio, aole naiia e ae, aka, na ka mea e ē hapai ia -ia, alaila, hiki oia iluna o ka lio, a ina -oia e holo, e no oia i kona mau wawae, aole e hiki ke hoopololei alui, no ka niea, ua pili kona uha' me kona 010010 wawae lalo, oia kona ano maoli. E ka poe e heluhelu ana i ka Elele, e heluhelu ; oukou me ka hoomaopopo i kona.ano. Ina oia e hel.e ma kekahi wahi i keia mau Mokupuni, a hana paha oia i kana hana hoopuiiipuni, ā pau oukou i ka puai ia ia, nolaila ko'u hoomao--popo i kona helehelena a pau, i maopopo ia oukou, A pakele olikou i kana hana hoopunipuni. Eia ka wahahee o ua Halekii la, o kona olelo ana penei, "Ina he mea i make, a haia na la he iwakaiua (20,) alaila, e al% hou no ka mea i make ia ia." Penei e maopopo ai. I ka la 11 o Nov. nei a po iho make o Davida Leimakanu (kahuna lanaau no ke Aupuni.) 0 ka po hoomalolo ia, elua po elua ao o ka waiho ana. Hoomakaukau iho ia .kona mau makamaka e kanu ia ia, aia nae ke tino' kupapau o D. L. iioko o kn pahu. I ka la i hoomakaukauia'i ke kahu, (oia ka la noa,) hoouna mai la o Halekii ia Papa kekahi haumana ana, e hele io Ewa la ka mea nana ke kupapau, a e hai aku i na huaolelo mai ka waha ponoi mai o Halekii. A hiki o Papa io Ewa la, amila, i kona komo ana iloko o ka hale, ktikuhi iho la oia i kona mau wawae i ka paepae puka, e like pu ke iiio me ka mea i uluhia e ke ka lilio O na maka, a eehia lioi kona kiiu», a pio ae la

, kc!tia iuau pepeiuo a pololei iiuna ; a noho iho ia oia iialo o ka nioena iioko o ka hale. | Kahea aku hi oia ia Ewa, "E Ewa e! e Ewa e!! he luna wau i hoouniiia mai nei e Halekii. Eia nae na olelo, 1. Aoie pono t hooia ke kino ku{rapau o 1). L. iloko o ka pahu; 2. Ina ua hoo'hi ke kino knpapau o ka mea i īiieiue iioko 0 ka pahu, e wahi ae ka pahu, a hapai hou ae kona kino iwaho; 3. Mahope iho o ka hapai aua ; a:e-viv ke kino kupapaii, a waiho iwaho, e walii ae i eiima kapa, (5) aiaiia, e waiho waie iho no pela; 4. Ina oukou i manao e iawe e kanu ia ia. e hoo no i ka iua, a e waiho waje iho no peia, a hala na la he iw;jkaluii ("20,) a!;iia, oia !h)u mai oki/ 7 Oia ka vmJi(tkee «ui o tla-lek-i-i a'u i lo.he ai. • A .pau ku\Papa olelo ana, u? hiki iho o Wl M. liamā I;imti iioko o ia h<<ie. I aku la oia ia Papa. "Pehea ia e maopopo kail olelo ia oe iho, hs oiaio." I in.'ii la o Papa ia ia. ka m iiia o Ilaiekii ,r I aku ia o W. M. Kama--1 an;ii. -Eia ka'u olelo ia oe, e hoi oe a ia. Malekii ea! e o!elo ai<u oe ia ia, no ka mea, ke hai mai nei hoi oē ia'u ma kou waha ponoi me ka okiio loa. Eia! E oe a ia Halekii y e oleio aku oe ia ia e hooia mua iho oia ia Kaiuau i ka makua kane o maua, a ia Kanikii i ka m-iua keik'i ponoi, a i ka wawae <w)p> hoi o maua o hana koke iho ia a poielei loa, a ku oia a poioiei, alaiia, kii mai oia e hoola i kem tnakua kane oVniaua, no ka mea, ♦ u-» i mai la ka hoi oia ia oe e ola ko maua makua kane ia ia. 1 ' Oia ka wahahee nui la i ike e ka poe heiuheiu Eieie, mai ilawaii a Niihau. E pule ae olikou i ke Akua no keia kanaka hoopunipuni. E Haiekii e! mai heie oe e hoopunipuni i na kanaka o loaa ia oe ka poino ma ka haipule oiaio a na ekaksia, ua pau. /' OI>B.KUI, Paxio3.Q. - Keauhou, Okaloha 16, 1848. Aroha oe e ka Elele; ka mea wehe ī ka pilikia o na kanaka. Eia hoi au ka mea pilikia, ke hoike aku nei ia oe,-a nau e nana mai i ko'u piiikia. E auhauia au ? i ke dala o ka poalua, elua elala a me hapalua. Oia ka auhau, i nahaumana a ni kula o na keiki i hala na makahiki he umikumam ihma, o na haumana kula. Owau ka haumana i hoopii aku nei ia oe, no ka mea, ke uwē nei au i ke kaumaha, ke kii nei ka ho- ; pe lunaauhau, i ke daia o ka poalua. Aoie nae au i haawi aku, no ka mea, aohe lako, nolaiia" ka'u kaumaha. ua auhau ia makou a .pau, e hiki nae ia oe e nana mai i keia pilikia, a hoopau koke mai. . - Na'u na H v S'. ' : : E Kapiioho, e nana oe i ka Kanawai ma ka Eiele. pepa 4,,a e ike oe, e heieina keiki a pau, aia..-fcak ua inakfehiki 16, i ka poahm,|a i ole e haawi i ka ukn pdu. Pela ke Kanawai. nolaila/e oki ka uwe, a hele i ka hana. Kawmaha anei oe i k$ hana poalua? Ekolu !a wal<» no i k-a.malama, he mea pilikia anei ia: Aole pilikia. Eia wale no ka pihkia, o jka palmialelo, a me ka makau i ka hana. He hew| nui loa ia ma Hawaii nei, a ina i mau neia mau hewaj o ka poho no ia o kanaka Hawaii. 'j £ e en a.\, rtln:lc i kn p,.h!« 0 ,. u i 010, e; imi i na kala ma.ili oluii. , i na liala.waiwhi akolu pa-' lia, a e hele mau no lioi i)ke kula. Mai kanalua iiou. "i"~ 1"" v ' ' • Atoha oe e ka E!eU Ilawaii; lle w«in manao hoakaka ko'u ia oe, walii pilikia i k° J u hele ana aku e |e i ka uini o Lawaia, ole-' lo Diai !a kana wahini ia'u. o Wahinelili, 1 niai la, e, aiihea oe, ua olilo moi o L*inia ia'u e anu-! ana ia oe, lele Je la ko'u aili ikalohe ana i kela oklo pilikia, hi «ku la au a hiki i ko ma- 1 kou hale, a olelo aktila au i ke k«ikam.»hine, e, auhea oe. E auuanwana ka o Lima ma ia'n, i mai la kela, i loho oeiia wai, i «ku ,ui, ia Wa-i

hinelili, i mai la ke kaikamahine ia'u, aole na ko kaue, ina na ko kaue make kuliiko oe, na Weihinelili no k y ou make, ua oleio nmi o Wahinelili ia'u e a nana no e anaana i;. oe, hoole aku au, aoie an i ike i ka maunu. a nolaila ua kokua mai ke Akua ia'u i keia manawa, ua lioike mai no ho.i- ia i keia hana kupannha. •Eia no kek;thi mea piiikia, o ko r maua noho ana me ke keiki, o kahi wi ol<\ a me kahi ia ole, na ke knikamahine e liaawi mai ia maua, aole na ka'u knne nonoi. Na Kauaiiiai. V- • Kohala-,- Haw.uii Nov.; ■ 1.3, .1848. Aloha oe, e ka Elele i'awah; Ke hai aku nei au ia oe i na kaiiaka o 1 lawaii. ma Koiiala nei, nau e kahea aku e hoi mai. penei; Auhea oukou e na kane a me na wahine i hookaa i ke elala o ka auhau kioo i ka Lunaauhau o kohala, |o ka poe i loaa ole ka palapala hookuu auhau | kaa. Oia poe ke hoi mai o auhau ia mai ena ; Lu.naauhau o kela wahi keia wahi, a nolaila. ke ; kahea aku nei ka Elele ia oukou e hoi niai e | malama i ka oukou mau wahine, a me ka ouI kou mau kane a me na keiki, a me ko oukou ; muii aina o kō oukou noho kuonooiio ana ka [oukou waiwai nui i haalele iho 'nei, o pilikia ko j oukou aina i ka ai ole, no ko oukou makemake līlii i "ka holo aku i Oahu, a ma kahi e ae o keia pae aina, e hoi koke mai oukou o kaumaha oukau, aka, i hoi ole mai oukou o hala na malama i hookupu me ko oukOu hookupu ia mai ia ou- } kou ia. Pau keia. • / : ~ S. 3 Kanat?va, Lunaauhau.