Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 14, 2 February 1849 — No ka Naauao. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

No ka Naauao.

' Kula Alii, lau. 18 11). E na Kumuao, Aloha oukou: Ua hoikeia'ku kekahi niau mea no ka Ileluhelu, a no ke Kakaulima. O ka Helu, kekahi mea nui i koe; a o ke kolu no ia o na mea nui ekolu, a kupono no ka He lu Kamalii, a i ole ia ka Helunaau, i ka papa ekolu i ka wa e ho'«maka v i keia papa i ke Kakaulima a Heluhelu. Oia no kekahi hana e maa'i na kamalii i ka noonoo ana, O ke kamalii aole e hiki ia ia ke noonoo, e īilo auanei oia i keiki naaupo loa. Aole pono ke hoopanee aku i ka Helu a nui ke keiki. Mai pono ke hoomaka k« lua o ka papa i ka Helu Kainalii. Ina e hiki ia oukou ke hana aku i ka mea e ao ai i ka Helu, alaila, e lawe i ka laau o ka papa pohaku i naha ia, a e hookomo i na waea [kaula hao liilii] he umi [a i ole na kaula liilii] a e hookomo i na hua lei aniani, a i ole, na hua e ae, paumi maluna o kela waea keia waea, he haneri pau loa, e like me keia:

Ina i eleele kekahi mau.hua, a i ulaula kekahi mau hua, a i keokeo kekahi mau hua, he pono no ia; aia no ka loaa ana mai. Ina aole i ike na haumana i ka helu ana, alaiia, e hoike aku ke kumu ia lakou i na hua i hooleiia, a i ole, na hua e ae, a e lawe pakahi ae oia i hookahi hua, mai kekahi aoao a i kekahi aoao, me ka olelo aku, u hookahi hua/ 5 a na na haumana no e hai pu mai, "hookahi hua.° Pela no, elua hua, a ekolu hua, a hiki aku i ka umi. E hana pinepine i keia. i maa loa lakou i ka helu ana mai kekahi a hiki aku i ka umi. Ua lawa paha keia haawina no ka la hookahi. No ka haawina Iua e ao aku ia lakou i na hua elua a i elua i huipuia, a me na hua ekolu a i ekolu i huipuia. A na ka haawina kou; e ao aku ia lakou i na hua eha a i eha i huipuia; a me na hua elima a i elima i huipuia; a pela no, a hiki aku i na hua he umi a me ka umi i huipuia; i maa loa lakou i ka hai koke ana mai i ka hoouluulu ana o kekahi mau hua me kekahi mau hua, malalo o ka umi; alaila, e waiho ae i na hua umi (ma hookahi waea paha,) a e hui pu me lakou i hookahi hua e ae, a e ao mua aku i ka umikumamakahi, peneia ka ninikahi, he umi-Iua, he umi-kolu, he umi-ha, a hiki aku i ka iwakalua, elua umi no ia; a me ka lua umi kahi, lua umi lua, oia.no he iwakaluakumamakahi> a he iwakaluakumamalua; a i ekolu umi he kanakoiu no ia; a i eha luni, hel kanaha no ia; a pela no, a hiki aku i ka harieri: alaila, peneia hookahi haneri-kahi, oia no hoo-1 kahi haneri me ke kumamakahi; i elua hanerikahi, oia no elua haneri kumamakahi; a pela! mau no a i hiki aku i ka tausani hookahi. (Ua maikai loa ka Helu Kamahi no keia mau hana inaluna iho.) j A i ike maopopo lakou a pau i ke kumu o keia papa inoa o ka helu ana, a i akamai, a i inaa hoi i ana mai kekahi a hiki akul i hookahi taufcani, alaila, e hoomaka pu i ka Hoauluulu a me ka Unuhi, na inoa nui o ka Helu,' ,a me na kumu o ka hana helu a pau; no mea, ua like ka Hoonm me ka Hoouluulu-poko-le; a ua like ka Puunaue me ka Unuhi-pokole. j Peneia ke ao ana; 4t aono me ka aiwa, ehia' ia?" Umikumamalima. ,4 E lawe mai aonono-! loko mai o ka umikumamalima ehia e koe? v j he aiw a, a'j>ela no. No keia hana, ua maikaii

j ka Heluaaau. Mok. I Pauku 2—7. Pela no ka ] Eoonui a me ka Puunaue, e hana pu i ka mana-; "j wa hookahi, penei; elua lua, ehia ia? Eha. 4< Ehia | lua iloko o ka ha'" Elua. 4 'Elima linia, ehia ia? 25. 4i Eiiia lima iloko o ka 251" Elima. No keia mau hana e nana i ka Helunaau, Mok. II • • a me ka III. Ua maikai keia manao maloko o! ka Helu Kamalii, aoao 20. "O ke aka hele ka I pono, a me ka hoi pinepine ihope e hana liou, j i ike pono ia'i ke ano o na ui a pau. M j 1 A i maa loa kau mau haumana i keia mau hana, maluna iho, a i na hana i like, alaila, e lawe oe; i ka Helunaau, o oe wale no, aole na' haumana; o ka hoolohe wale mai no ka lakou. Aole hoi e ninau aku oe i ka haumana mua i ka niHau mua. a i ka haumana lua i ka ninau lua; aole makaala na haumana a pau ke hana j aku oe pela. Eia ka pono, e ninau aku oe ia ;!akou a pau i kela ninau a i keia ninau, a na na ] haumana i makaukau e hai mai, e kau lakou i ka Irma, a nau no e olelo aku i hookahi o lakou e hai mai. Ina, aole i pololei kana 'hai ana mai. ina e olelo aku oe i hookahi mea hou o lakou i makaukau e hai mai, a pela no a hiki aku i kekahi o lakou i hai pololei mai. Ina, aole i ike e kela haumana keia haumana i kona ninau iho, ina e makaala lakou a oau e hoolohe maī i na 111nau a pau. AoIe hoi he pono ke ninau papalua aku i kela ninau i keia ninau, o palaka na haumana i ka ninau nuia ana. Eia ka maikai o keia hana helu ana, o kē ao aku i na haumana i ka hoolohe pono ana, i ka noonoo ana, a me ka lilo ana o ka manao i ka mea hookahi i ka wa hookahi. Ma keia mau hana ana, ua kupono loa ka maka ala ana o ke kumu, a i ole, aole paha jmakaala kana mau haumana, no ka mea, oiano | ko lakou kumu hooalike ma na mea a pau e pili ana i kana kula. Na Kuke.