Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 16, 12 March 1849 — NA HOIKE E IKEIA'I O NA OLELO I KAPAIA O KA PALAPALA HEMOLELE, O KA OLELO IA A KE AKUA [ARTICLE]

NA HOIKE E IKEIA'I O NA OLELO I KAPAIA O KA PALAPALA HEMOLELE, O KA OLELO IA A KE AKUA

Ua hoomaopopo" iho oei kakou, ua kakauia mai ke Kauoha Hou, e ka poe ikauia mai ko .iakou niiiu inoa, a i ka munawa hoi i o!elota. Eia ka mea i koe, o ka hoomoakaka ana, o ka hooinana i hoikeia mai ma ia palapala, no ke Akua mai no ia. , I ka heluhelu āna i ka Palapaia Hemolele, ua maopopo, ua kakauia ua palapala la i e hoike mai i ko ke.Akua makenaake i kanaka. Qia ka inea nui malaila, he mau mea uuku na mea e ae. lieaha na hoailona, n?» hoike e akaka ai, he hoikeana keia no ke Akua uiai? Eia na hoaiiona i kinohi. 0 na haunaana a lesu. ona olelo wanana i hookeia iloko ona. oke ano o kana oleio ao. O ka hemoleie o kona noho ana, a o na hua maikai i hoohuaia mai iioko o ka naau a iloko o ka noho ana o kn pop i iawe i kana olelo. Oia no hoi na hoailona no kela kau keia kau. !Ua mahuahua no nae. Eia hoi ia kakou na ha* |na mana a kana poe Lunaoleio. Eia ia kakou na olelo wanana e ae, i hookoia mai, ma ia ho-r |)e mai. Eia no hoi ia kakou ka holo lanakila ana o ka euanelio nm na aina he nui, a me na hua maikai i hoohuaia mai malaila. Ke hoomaka nei kakou me na llana mana. a 4 ko kakou Haku a nie kana poe Lunaolelo. Maanei ekoiu mau ninau. 1. 0 na hana kupaianaha a lesu a me kana poe Lunaoieio, i oleloia mai, ua hana io ia mai anei ia mau hana? 2. He mau hana pana anei keia mau hana kupaianaha? ' 3. (la kohu pono anei keia mau hana m*»na i ka hoomana, a lakou e hoike ai, i hiki ai keia mau hana ke hoomaopopo iho, no ke Akua mai no ka hoomana? I. Hn: oiA.io no anei, ua hanaia na hana. KUPAIANAHA A KRISTO, A ME KANA MaU LuNA--OLELO, E LIIiE ME KA OLELO A KE KAUOHA Hou?

j Ua hoakakaia no keia ma kela halawai ana o kakou: no ka mea, ina he oiaio ka Mooolelo o ke alaila, ua oiaio na mea nui ana i hoike mai ai, Aole he mau mea liilii keia, iloko o ia mooolelo he mooolelo ia o n& hana mana. Aole loa i hiki keia mau mooolelo ke hoolahaia, me ka hooiaio mai, ina lie oiaio ole na hana mana. £ nana pono I na hana ma- | na. I ka hoolilo ana i ka wai i waina ui'a Kana i Galilaia. Ko ka Haku hooia ana i ke keiki a ka Lunahaneri, Mat. 8. Kona hoola ana i ka mea mai liina maloo, i ka wa e makaala ana na Parisaio. Ka hoola ana i ka makapo o £ali« mui. . Ka hoala ana mai, mai ka niake mai, ia La/aro a me ke keiki iioolnihi a ka wahineka* | nemake o Naine. | Ma keia inau liana a pau, elua mau mea i | maopopo i na kanaka ike maka, 4ie mau mea I no hoi i'hiki ia lakou ke hoomaopopo iko* Ua hoopihaia na ipuwai pohaku i ka Wai, a lawe • na kauwa ia wai i ka luiiaahaaina, he waina ia. ! Haalele ka Limahnnen i kana keiki ma Kape|renauma, ua kekoke niake, ā~hoi aku !a t uaola. He liiua maloo 'ko keia kanaka, a ola iho la ia e like me kela lima. lle makapo o Batimia, a loaa ka ike i kona mau inaka. Ua make no o |Lazaro a me ke kanaka ui o Naine, a ola houj no laua a elua. I Peia hoi e nana i na hana mana a pau. Pela ! ka hana mana, i oi aku kona nui i na hana mana a pau, o ke ah hou ana o lesu. Ua ike maka auei a ua akaka anei i na Lunaolelo, ua make no Icsu Kristo?_ Ua ike maka a maopopo aoei ! lakou i keia lesu, ko lakou Haku, e ola boa jaua? Kamaiiio anei lakou me ia i na la he kar ■ naha? Ike anei lakou ia ia e pii ana i kalani! I Ina he oiaio ka mooolelo ua oialo jkeia mau hana. | 1. Ua fi»na kakou i ke ano o ka poe nana i hooia mai i kn niooolelo o īiis% | īd li»

kon pono, oiaio, ano inaikai, a i ko iakou makc| uuii no ko lakou hooia ana mai, ua aia hou lesu.\ K hoopaa aku anei ke kanajīa i ka wahaliee a make me ke kumu ole? , 2. 0 na haumana o ke KenetiiriAJtua, manaoio iakou, ma na inea a lakou ifohe ai 1 ka poe inua ae. Ina aole i hannia na hanamana i oleloia, aole loa i hiki ke hoolahaia. Aole he kumu e manaoio ai ka poe mua. Aka, ke hooia mai nei ka lakou makua o na v ludai"o, he oiaio no o keia olelo. 3. Tla kukuluia na hoailona i niea e hoomanao ai i keia mau haitamana. Ua kukuiuia mai no hei i ka wa i hanaia keia mau hana, No ka mea ua iiaele pu na hana kupaianaha a ko kakou Haku, kona ala hou ana, kona pii ana i ka lani, ua haawina o ka Uhane Keinolele a me na hana raana a na Lunaolelo me ka hookumu ana a me ka hoolaha ana i ka hoomana Kristiano a me kana mau oihana a pau. Ma ke hapetiso ana, hoolilo ria haumana ia lakou iho no ko lakou Haku: a ma ka aliaaina a ka Haku, hoike ike lakou i kona make ana no la4cou; a raa ko .lakou malama i)')au ana o ka ia mua o keia hehe ioma keia hehehomn, ua hooinanao iakou i kona ala aaa mai ka inake inai. Pela ua huiia na oihana Kristiano a pau me keia mau hana mana, a pehea la i hiki ke hookumu hoopunipuniia mai? Ina:wa hiki keia, alaila.ua hiki kekahi kanaka maalea ke hoolaha hoopunipuni i kumu kanawai hou nc Hawuii nei, me ka olelo iho, ua kauia e Kamhameha ka Moi, a me tta alii a me ka poe i kohoia, a puni no na'iii a ine im-;temaka!! He mea hiki anei ka hoopunipuni e like me keia? Ua ku no ke kaao o na Mooolelo i ka oiaio, 0 ka hoopaa ana o kanaka, aole e imiia ka mahaloia mai, aole o lesu i imi e hookaulana ia ia iho, he mea kupanaha. Hoikeia mai no ka hoka ana o na haumana, i ko lakou hiki ole e mahiki aku i na uhane ino. Aole pela ke ano o ka olelo hoopunipuni. Ku hilahila ole mai kekahi poe, e hoolj/, aole 1 hanaia na hana mana. f Eia ko lakou 1. He liui na mea hoopunipuni ma keia ao. He oiaio no, aka, aole ia he kumu e hoolei ai ka kakou mau olelo i hooiaioia mai; no ka mea, ina pela' aole i maopopo kekahi mea i hoikeia mai. 2. Aole i like na haumana me na mea a na kanaka a pau i ike ai. Ke hooia ra«i nei no nae ka poe i ike, a i kupono hoi ke hoomaopopo ih; o ko kakou ike ole ana i na mea īike, aole ia e kuee i keia mau inea i haiia mai ma ke Kauoha Hou, He nui wale na mea a kakou i lohe ai, na mea like ole me ka kakou i ike ai, he oiaio nae. Pono anei kekahi ke hoole, aole he luapele o Kilauea, no kona;i&e ōle ana i kekahi ahi likel 11. He MAU HANA MANA 10 ANEI KEIA MAU HANA kupaianaha? Heaha ka hana mana?. Aole anei ia ka hoopale ana aku i na kanawai o na mea i hanuia ma j keia ao? j Aole e hiki i ka mea e ae e hoopale aku i keia mau kanawai, i ke Akua wale no. O na mea i hanaia mamuli o keia mau kanawai, ua kapaia, he mau hana maoli, he mau hana kupono. O ke kupu ana o ka hana i kanuia, he hana kupanaha no ia, aka, aole ia he hana ma- j na. Ua hana mau ia keia, aole o kakou kaha- j ha ia mea. Aka, i hanaiia na tausuni kauuka| elima i na popo herena uuku elima a maona, a keu no hoi na hinai piha he umikumamalua, he hana ano e ia. ! O ka ke Akua mau hana i kela la keia la, ke hooia mai i kona noho alii ana. ! O na hana mana, ke hooia mai nei lakou, ua hoouna mai ke Akua i ka mea nana i hana ia mau hana mana. ; 1. He mau hana mana maopopo ka ke Kauoha Hou e hoike mai, ua hoomaopopoia e na. maka a me na pepeiao; e like me ku hoala ana, |

' mai ka make mai, i ka inea i waiho malaila eha ! macrla; ka hoola ana i na makapo a me na mai e ae me ke kauoha wale no; ka mahiki ana <«ku i na uhane ino; ke hoopau koke ana i ka makani ino a me na ale o ke kai. He hoopale maoli "aiia keia i na kanawai o na mea i hanaia, he hoopale akaka ana i hiki na kanaka a pau ke hoomaopopo. 2. Ua hanaia keia mau mea ma kahi akea, i uiua o na makamaka a me na enemi; ao!e i hana malu ia a haiia mai e ka poe hoopili meaai. 3. Aole i nanaia keia mau mea imua o na hoomanakii, na mea naaupo, aka, iinua o na Miāio no, imua o ka lahuikanaka i maa i ka hooniaopppo i na hanauna, A ke hooia mai lalakou, iie mau hana mana no. 4. Aole he kakaikahi ka lesu mau hana ma-

na. Aole 1 hoka hana ana. He lehu loa kana ma.u hana mana, ma kela wahi keia wahi ana i hele ai, a hiki i ka manawa i pii auu oia ika lani. Mat. 4: 23 Kaahele ae !a o lesu ma Oalilaia a puni, e ao mui ana iloko o ko iakoa mau halehalawai, a e hai mai ana i ka euanelio no ke aupuni, a e hoola ana hoi i ka mui a ine ka nawaiiwaii a pau o na kMuuka. Kui aku la koua kaulana i Suria a puni, halihaii mai la lakou io nu la i ko lakou poe mai a pau, i lohia e kela mui keia mai, a me na eha, 0 ka poe i uiuhia e na elnimonio, a me ka poe liehena, a nie' ka poe lolo; a hoola mai la oia ia lakou. " 5. Ua pili niai kekahi o keia mau haumana i ko kakou HakQ. Ua hanau kupanaha mai ia. 1 na manawa ekolu ua p-e mai ka leo mai ka lani mai e hooia ana mai ia ia, o ke keiki ia a ke Akua. I kona make ana, nahae ka paku o ka luakini, olai ka honua, ahi mai'la ka poeleele ano e a hamama mai la na luakupapa-u: 1 A o ka hana i pakela aku. o kona ala ana mai ka make mai, ke hoolana keia mau mea a pau i ka manao, e loaa io mai ke kupainaha i loko o kana mau hana iho. 6. He mau hana pan keia mau hana mana Aole i pau koke. Aole i hoalaia mai o Lazaro a make koke no.

7. Aole i hana makehewa ia keia mau hanamana. Aole hoi i nanaia no ke kumu lapuwale a no ka lealea o kanaka. He kumu kupono no i ke Akuar. Ua hanaia keia mau hana mana, i mea e kuhihewa ole ai na kanaka i ka mea e ola'i; i kaawale oia a kaawale hoi na mea hoopuuipuni, e like me Muhomeda; i mea hoi e akaka ai, na ke Akua ka Palapala Hemolele. 111. Ua kohupono keia mau hanamana i ka HOOMANA A I.AKOU I lIOlliE A!, I HIKI LAKOU KE HOO \IAOPOO ĪHO, N0 lvE AKUA MAI NO IA 1100M\NA. 1. Ua maa īesn a me kana poe Lunaolelo i ke kuhikuhi i ku lakou mau h-ma mana, i mea e maopopo ai, no ke Akua inai ka iakou inau olelo. 2. Ua wanawa e ia mai, e na kaula, fc na haum ma a ko kakou Haku, i hoailona nona. Penei ka Isaia 35: 5, 9. Alaila, hookaakaaia na | maka o ka makapo y a e hoohakahakaia na pepeiao | o ka poe kuli. Alaila e lelele no ka oopa me he dia la, a e oli hoi ke alelo o ka leo pae. 3 Ina i ke kanaka e hoike maopopo aku i kekahi mea, pono ia ia ke hoomao|popo aku me ko ke kanaka akamui. Aka, aole ! e kulou maj o lehova e hoopaapaa me kunaka; i me he Haku la oia e olelo mai ai. Hooiia mai iia i kana nie na hana a i;ie ka mana loa. | 4. Ua kohu pono ke ano o ka poe, nana i hana i na hana oiana o ka euanelio, i ka mnnao, he poe hounaia inai lakou mai ke Akua mai. 1 r. Noiaila ke hua maopopo mai la ka oiaio o ka hoafhana Ki*tfetiano, nolok • mai o na hanahnana. O ka oloio a Nikodemo, oia no ka olelo a ka mea maljem<'ke i ka oiaio ke ike )iei makou he kumu oe i hde m ii nei tnai ke Akua mai; ; no ka mea-i aole e\ hi ! {l i kekahi kanaka ke hanu i keia mau hana mam au e hana mi, ke ole ke Akua me ia. I 6. Ma ka mooolelo o ke kauoha Hou, ua

huia mai na hana mana ame na olēlo ao. Ina he oiaio kekahi, alaila ua oiaio no hoi kekahi, Hoomaopopo no lesu, he mana no kona e kala aku ai i tta hala ma ka honua nei, ma ka olelo ana'ku eka iuai loio, Mat. ir: 6. Eku ae y e lawe oe i kou wūhi moe> a e hoi i kou hale.