Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 19, 19 May 1849 — No ka Naauao. NA HOIKE E IKEIA'I O NA OLELO I KAPAIA O KA PALAPALA HEMOLELE, O KA OLELO IA A KE AKUA. [ARTICLE]

No ka Naauao.

NA HOIKE E IKEIA'I O NA OLELO I KAPAIA O KA PALAPALA HEMOLELE, O KA OLELO IA A KE AKUA.

OLELO VI.—O ka feoo!afea aaa «aa ailmKMwa mkoßftaaabaaaaftai. Ua ikea ka mnna o ke Akua e kokiw njaj ana i ka aoao Kristiano, i ka laha ana ae ~o keia aoao, a ulu m«i a hiki i keia manawa. oa hoike e mai no hoi na kaula i keia laha lanakn la ana £ hoomaopopo kakou i ka laha ana ae o ka aoao Kristiano; i na pilikia i keakea mai i« ia; a me na hua niaikai, ana i hoohua maioi. I. Ka laha ana'e o ka aoao Keristiano« Aki* hi wale no a loaa ka hoouiana i hool&h&ia, i hoounauna na hoomana e ae i ka lakM am elele e hoohuli i na kanaka; aole i hele nahoe* manakii mai kekahi aina 1 kekahi aina e «oaku i na kanaka. Aole i hooloii ka poe Helene e me? gpe Ronia i ka hoomana o na lahuikanaka i iuq ia lakou. oka aoao MahoiUBdS) ke pi* hikaua i»; o ka liooakea ina i ke || mea i imi aole oka hoolaha aaa i kioaW mana. 0 ka hoomana Kristiano wale ke hoomana i hoolahaia, mi ka olelo ao, me koaa mana wale iho no. Aole i komo ka maaao iloko o ka naau o kaenka e hoolaha hoom&n* i aea e baDr malamalama aku ai i kanaka» a kaMha mai o Kristo i kana poe haumana t E Me m $ hoohaumana aku i *a lakmhmukm « pm* 0 ka hikiwa*eo ka hoolaha aaa o ka aoao Kristiano kekahi mea e akaka ai *o mai ia« Ika la uiua i kii aku ai n i ka euaaelio, huli mai la na kaaakeWMhMP s>aiii; mahuahua kvkc av a alima

U'huleliu na kaiu' iki %\ i huii hou nv«i i keln !a, keia ia. Aole i hala nji iniikahiki he kanaknlu, a u:s hiha no iloko o luelaia, Samaria, Gali 1 ;ti:i, iloko hoi o n;i panaliau o A. c ia UUku, iioko o Ilelouē a *me kon'a mau mokupuni; ma kahaleai hoi o Aferika a hiki aku no i ke kulanakauhale nlii o itaiia. fle lehulehu no na haumana ma Aneti.oka, lopa, Kpeso, Korlneto, Luka, Tesalonika, Berea, Derehe, a me *><»,lo na. Ua oleloia na haumana rna Turo t Ka;s<«rea, Teroa, Ateiiai, Pilipi, Susetera, a me Damaseko. Ua kulike na mooolelo o ia wa. me ka moo olelo'iloko o ke k; uoha llou, e hoike mai aua i ka laha koke a me ka leilia loa ana o ka hoōmana Keristiano. v Penei ka r l\tkitusa oh'lo iloko o kana inooolelo, no ke kau ia Nero l:e i'n o Iloma, no ke kuhi ana o kaiiaka, na Nero i puhi ke kuh nakauhale o fto.na, "Aole nae i hiki i ko Nero mau m>ikana i kamika a i kona nuui inohai i .na akua ke hoopau i"ko kaiiaka nianao, nana no i puhi ike kulanakauhale ike ahi Nolaila kau , aku la o Nero i keia hewa a hoopai mainoino aku ia no hoi i kekahi |>oe kanc L ka i wahawōha ia a i kapaia"hoi he Kristiano. c *o Kristo ka inoa o ka-l'una i hookumuia aoao, a ua make oia i ke aii ia Tiberio, mahilo iho o kona alii kiaaina o Ponetio PiL to* Naio 'ki iho ia ia hoomana ino, a hu-hou ae; laha ae la, aole ma lueloia wale no.-kahi i ho( muka ai ia ino, aka uia Roma no hoi.'* Palapala aku la no l.oi o Peline ia Tera:gona, kona alii e hoike ana i kena piiikia no ka ieiiuleh« o na„ms?;i i-huli i kn aoao Krrstiano. u Ua ■hu.li" wahi ana lt nu kanaka o keia ano keia ano, na wahine a me na kane i ka aoao KrTstiano, me he poe la i ioohiu ana i ke ahulau. Aneane ueoneo na iieiau o kakou aoie _ mea nana e kuai mai i na uiohai " Pela hoi o Teratuiiana laua Origena (A._ D. . 130—230) i hoike mai i ka hoomana _Keristiano, me he mea h, i hoopiha ana i ua kulanakauhale, na mokupuni, na halelevva, me na halealii. Aole lahuikanaka vvahi a iaua kahi i lanakila ole ai keia hoomana. Nohea mai keia iaha lanakila ana o keia hoomana, ina aoie iie oiajo ia? O kana mau oleio ao, aole ia he olelo wale i pee aku ma kahi i iioho ai ka poe akeakamai, he manao no ia i piii io mai i ke knnaka, e hoomalule anai koiia ano, he manao kue i ka makemake maoli o kanakn; aka, ua lanakila no. 11. Ona pilikia i keakea mai. He nawaiiwali na haieilelo niua, aoie o na m;.goi, aoie o akeakamai aole o Sokarate, aole he mau alii; he niau ludaio no, ka i wahawahaia e na Helene ame na Roma. He poe Gaiihna hoi ka i wahawahaia ena ludaio. Aoie o lakou i hele nku me ka maalea a me ka malimali. Hoi ke ākaka aku no lakou i ka lakou i hoike ai, me ka manao e lanakila no ma ka mana o ke Akua. 1 kinohi he poe hohe wale lakou, a kuhihew a hoi i ke ano o ke aupuni o lesu, a loaa mai ka uhane oke Akua, ua wiwo ōle E heluhelu i ka Petero mau haiolelo i na ludaio a nie ka Paulo ina Helene. Hoike wale laua i ka make aoa a me ke ala hou ana o Icsu a huli nui mai iio na kanaka. 2. E hoomanao hoi i ka wa i hoolahaia ai ka aoao Kristiano, he wa no ia e hookeia ai ka hoomana i kokua ole ia e ka lima o ke Akua, o ka wa no ia i ulu mai ai ka naauao ma lioma; noho haku o Roma maluna o ka honua, he wa maluhia hoi ia, ua paniia na puka o ka heiau o lanusa, nolaila pihoihoi ole na kanaka, a ua hiki la lakou ke hooiuaopopo me ka noonoo i ka na Keristiano i hoike ai. Nui ka poe akeakamai ia manawa ka i hoole aku i na hoomana a pau. Ua akamai lakou e niuaninau aku i na mea hou a hoomaopopo iho, a ua makuukau lakou e wahawaha aku ina mea kupanaha. Ua maa lakou i ka hoowahawaha i ko lakou mau Koho ke 'Akua ia wa e hoopau nku ai I» oka poe akamai, a e hoolilu ai i /«</ HimiM Ō fiOC naauao im< a ok.

0 lfa WiAi hoi i hoike mua ia ka oielo o keia hoomana; oia no kahi i hanain ai na hana a keia olelo i hoike ai Aole ma.kahi kuaaina loa i hoike mua ai na Lirn?ideio i ke ala hou ana ; mai o Kristo; ma lerusalema no, i ka manawa ii akoakoa nui mai ai ka iahuikanaka okoa i ke-1 kahi ahaaina nui. Ua hookumuia na ekaiesiaj Kristmno miui ma ludea a me Galilaia, kahi i heie ai ko k kou Haku aiiana i kana mau hana iiuana. 0 kona lanakiia ana malaiia, kekahi imea e akaka ai kona oiuio, a me ko k'e Akua kokua ana mal. ] 3. Ua hoom-au nui ia mai n*i Kristiano' i kii na lii :» nie na kanaka ia kkou, a I k;ihe nui ia ko hikou koko ma na wahi a pau o ke anpuui o Roma. Kauoha aku na lii i isa lunakauawai eiioopnu. loa aku ia aoao, nolaila, o I ka niea i hooia aku i keia aoao, ua pili i ko- ; na v. alw ai a me kena oia. A ka, ua aj:o nui mai ua kan?ika i keia aoao, a ua iiio keiai oielo nane, o ke leako o na haipule, lea anoano ia o ka ekaicsia, Aole loa lie kumu e apo ai na Kris tiano nuia i keia a >ao, jna aole ia he oiaio: O ko lakou ike ana i kono oiaio a me kona hoo- . }si!iia mai i ko L kou uaau'-e ka Uliane o ke.Akua; oia ko iakou mea i hoomauawanui wale ai i ka hoinoia, a e ■k.upaa ai a hiki i ka uiake. Aoie loa i laha ika aoao Kristiano liie keia mau meu lawelaw i awaiiwali, a laha' koko, ,a..hvha ioa- me ke kueia m; i e ka nuialea ame kn ikaika o na iii a iue na kanaka ina aole na ke A kua ia.