Ka Elele, Volume 8, Number 2, 20 April 1853 — NA RULA O Ka Hale Ahaolele o na 'Lii. [ARTICLE]

NA RULA O Ka Hale Ahaolele o na 'Lii.

\A PONO KUPONO I NA l.ll II.OKO O KA IIAKE AHAOI.ELO, E hai aku i ko lakou manao ma na mea a iau iloko o ka Hale uie ka piiikia ole; aole lioi ikou e hoolvo4o<koloia iJoko o kekalii AlwlOoko'lokoAo, a ma kahi e plia, ma%raho o eia Hale, no ia olelo ana. Aole lioi lakoni o Iwipuk a hoopaahaoia »aha, oi nolvo pu ana ka Ahaolelo: no keia nau hewa wale no, no k«e hip-i, feJoni ja jtjo a hooliannaeile mao l li. E hiki no i keia mea keia mea. kepalapala kona manao hoole i kekahi mea i hooholoia, e palapalaia kona hoole ana ma ka J3uke . nooolelo -o ka flale. E hiki no i keia Aha ke hoo'iiiki ia hai rna a olelo a ke Akua. E hiki no i «eia Aha k<e hoopaa iloko o ka lale paahao: no ka hoolohe ole, a e hoouku o hoi no ia mea. Na keia Aha wale no e hoopnnopono i ko ikou mau |>ono iho iioko o ka Hale. Na keia Aha wale no e hooholo i na Kaawai no ko lakou mau mea iho. E hiki no i keia Aha ke kolio i na Komite, e kena ahu e kii i na knnnka me na palapala. E hiki no i kela Lii keia Lii o keia Aha e hoopuka mai i ; !;*e Kana-wai ana e manao i, no na kanaka a pan, a no ke kanaka hooahi paha; |)pno ole no nae kekahi Aiii ke oopnka mai i kekahi Kanawai kupono i ka ookmmiia ma ka Hale o ka Poeikohoia. Jna hiki ole i kekahi Alii k-e komo iloko o eia Aha, alaila. e hiki no ia ia ke haawi i ekahi hope ona iloko o ka Hale, nana no e e, a e hoole, a e balota paha nona. Ina i ae ole ia kekahi Kanawni e ka nui o a’Lii iloko o keia Aha, alaila, aoie ia e lilo i oiaio. O ka ae ana o ka Moi a me ke Knhina Jui. i na Kanawai a pau a me ke kakau ana i o laua inoa, maloko o ka Ahaolelo o na ’Lii hana’i, a ina i hoole ke Alii i kekahi Kana- - r ai mnloko o ia Aha e hoole ai, a e palapalia ia hoole ana maloko o ka Buke mooolelo ia Hale. A HANA A ME KA MANA O KA PARESIDENA. 1. E noho no ka Paresidena ma kona no0 i kela la, keia la i ka hora a ko ka Ha- } i ae ai mamua e halawai ai; e hoomalu no ia i ko ka Hale, a ina ua hiki mai ka nui, ana no e olelo e heluheluia ka mooolelo o a hana ana o ka la mamua iho. 2. Nana no e hoomaluhia i ka Hale; e hi1 no.ia ia mamua o na mea e ae ke olelo ia na mea e maluhia’i; ina he mea hoopaaaa no kekahi mea e maluhia’i, nana no e ooholo, e hiki no nae i na mea elua ke hoopii

i ua m< a la imua o ka Hale a pau; a ma ua intn '!a i h-oo|ma. -e ihiki no ia lakou jakahi kc olelo Imokahi no ivae k« olelo aua; ke ae ole ia e ko ka Haie e olelu hou. 3. īim lie ninau kona i ko ka Hale, a I;e olelo e hai aku paha e ku <>ia iluna;o ina he ovon IkiI «ikiu a ihekihek] {al.ae hiki ia b ke noho i'hi'lo, 4. Penei no oia e ninnn aku i ko ka Hale. “O k.a [>oe .mana<o e ;ve (maanei e hoakaka ke ano -o 'k-a mauao.) *e ae snai,‘” a maopopo ko lakou leo. Alaila, e olelo hou. “O ka poe lx>oJe. <e Imole mai.” Ina e kannlua ka manao o ka Paresideng, a o kekalii Wo'leo o ko Haie, no ka mea i hoolioloia; alaila ninau hou aku. Aiaila o ka poe ae, e ku «luna lakou; a maho■j [>e ku 'iinana tk;a poe hoole, i«'i k*e kakauoleloe helu ka poe ae, a me ka poe hoole, oi ku ana lakou iluna, a e hai aku i ka Paresidena a e hai akn ka Pareside.na., i ka mea i hooholoia i i ko l«i -5~ Ina e lui |ike ‘Wuna elua a 'ke.u aku paha me ka manao e olelo na fca Pai , esi > deria e hoakaka i ka mea e olelo mua. <6. Na ka Baresidena e Loho <i na Komile a pau, ke ole oia i hooie ia -e k-o ika Hale, alaila e kohoia na Komile ma ka balota ana. 7. Ma ka balota ana no na Komile a pau, ! a no kekalii Luna e ae pahao ka Hale, o ka nui ioi aku-o ka poe naua*e koho ka mea e maopopo ai ke koho ana, rna ka halola ana. 8. Ma ka ba!ōta ana a pa-u o ka Hale e j haawi no ka Paresidena i kona balota; ma ke koho ana ma na ano e ae uole ia e koho ke ole i mahele like .ia .ka }>oe Hoko-o k-a Hale, a ke ole hoi e iilo kona koho ana ke huiia me ka aoao uuku i mea e like ai na aoao elua iloko oka Hale, alaiia koho. Ina pela ka like loa ana o na aoao e!ua, -alaila, ua hooholo ole ia ka mea a lakou e manao ai. 9. E hiki no i ka Paresidena o ka Ahaolelo ke haawi i kekahi hoa nana e hana i ka hana a ka Paresidena, no ka la hookalii. 10. Ma na Kanawai, a me na olelo hou aku, a ma na olelo haiia a ho< holoia, e kakauia ka inoa o ka Paresidena, a pela no hoi e kakauia kona ihoa ma na palapala kena a ka Aha e hoopukaia’i; e kaulia kona inoa a me kona sila me ka hooiaio ana o ke Kakauolelo. I L Ina he haunaele, a i ole ia, ina i hooholoia e keia Aha, e hiki no i ka Paresidcna ke hookaawale aku i na mea e a pau, koe wale no na ’Lii a me ke Kakauolelo a me kona 1 kokua. KA HANA A KE KAKAUOl.ELO. I. O na olelo a pau i hooholoia, a me ka i hana a pau iloko oka Hale, e pau no ia mau mea i ke kakauia iloko o kekahi Buke kupono, e ke kakauolelo, a e malama ia ua buke nei ame na Kanaw r ai ame na pepa a pau e

ia mnlaloo k«c Kuhina Kalaiaina, oiai e halawai ana. '2. Na ke kakauolelo e malama i na pepa a me nn palapaln o pan o ka Hale, aole hoi hiki ia ia ke ae aku i kekahi o na’Lii, a i kekahi mea e ae paha ik-e law>e aku ma kahi e, me ka ae ole o k<o ka Hale. 3. Na ke Komite ekolu poe e halihali i na olek) a pau o ka Hale a lakou e manao ai e lawe i ka Moi; a i ka Hale o ka Poeikohoia na ke l-akaivoJdo « halihali ke liaawi ole ka Hale I tka mea <e. 4. Na ke kakauolelo-e halihali ina palapala a pau i mananāa no ke Lii, a i ka Poeikohoia na ke kokua kakau.ole.lo e lvalihali. 5. Na ke -ka.k«iur,Ic1o o palapala i na mea e pili ana i ka maluhia o ka Hale me ka olelo i hooholnia no ia mau mea; a nana no e hui ia mau mea a pau nve ka Buke mooolelo o keia A’ha. 6. īna hWii oie mai ka Paresidena i ka hora i oleloia mamna no ka halaw'ai, alaila, na ke kakauolelo e hoonmlu a kohoia i hope Paresidena uo ia wa. 7. E hoohiki no i ke Akua ke kakauolelo 0 ka Hale e hana oiaio a me ka j)oIolei i kana oihana e like me kona ike a me kena makaekau, a e mau no kona oihana a hiki i ka wa i .kohoia kekahi kakauolelo hou. 8. Ina he hana nui a me ka hihia e hiki no 1 ko keia Hale a pau ke lilo i Komite, a i ole ia e haawi mua i mau mea i kekahi Komile uuku iho, i koheia ma ka balola ana e like me ko Hakou manao; a i loko o.ka halawai Komile ana e olelo kela mea, keia mea, e like nve kona manao he pono. NO NA PALAPALA HOOPl'I T KA AHAOLELO O Na lw. L O na palapala hooph a rne na palapala non"» i palapalaia i ko keia Hale, e hoike ia mai no ia e ka Pnresidena, a i ole ia e kekahi ma kona wahi,a e kakauia iho maluna ka inoa oka mea nana i law r e mai a ma ke ano nui o na mea maloko, a me ka la i haawiia mai ai. 2. Na ka mea i lawe mai ia mau palapala hoopii e hai pokole mai ma ka waha i ke ano o ia mau mea mamua o ka lawe ia ana a me ka heluheluia ana ma ka papa kakau. 3. Na ka Paresidena e haawi aku ia mau palapala hoopii, a me na palapala e ae i ke Komite kupono me ka hooholo ole i ka Hale, ke ole no e hoole kekahi ia manawa i kela palapala. 4. Aole no e hoopaapaaia kekahi o ia mau palapala hoopii i ka la i haawiia mai, aka me ke kuikahi o ka manao o ko ka Ilale a pau e hoopaapaa no.