Ka Elele, Volume 9, Number 8, 17 June 1854 — KA HEMAIIEMA O NA KULA. [ARTICLE]

KA HEMAIIEMA O NA KULA.

Keei, Kona Hemn, I uwaii, Mei 9, 1854. E ka Elele Hawaii; Aloha oe a me ka malu. Akahi ro kaua a halawai pu, he kino he kino, he maka he maka. Nolaila, ke manao nei au e haawi ia oe he wahi makana uuku; a na kou lima ia e paa’ku ma kela wahi keia wahi a puni keia Pae Aina. Eia no ua wahi makana la. Ua kupu mai keia manao iloko o'u e hai aku ma na pepeiao o na’lii Ahaolelo a me ka Poeikohoia e na Makaainana o keia Aupuni. Akahi. O ka pilikia e pili ana i ka oihana imi naauao. I ko’u manao, aole ioa he pono ke hooemi nuiia ka ikaika o ka oihana imi naauao. O ka mua no keia o ke Aupuni, o ka oihana imi naauao. Pela no ma na Aupuni a pau ma ka honua nei; Aka, ma na lala e ae a pan o ke Anpuni e waiho nei, ua ikaika lakou, no ka mea, ua hoonuiia na pono e pili ana ia lakou, a ua holo pono aku ke koko iloko o na lala e ae a pau ona; nolaila ko lukou ikaika. A, o ka mua hoi, oia ka hoomaka ana o na lala. Nolaila hoi, ke kapa aku nei an i ka oihana imi naauao oia no ka mno, a me ka liko o ke Aupuni e like me na mea kanu. Nolaila, e like me ka hoohalike ana i na Aupnni hanohano o ka honua nei, o ke y\upuni o Helene i ka wa kahiko, oia ka makamua o na Aupuni o ka honua hei i holo mua ma ka naauao, a rne ke Aupuni o Aigupita kekalu i kaulana no ka naauao, pela no na Aupuni e ae a pau loa ma Europa, a me Berilania, a me ke Aupuni nui o Amenka Hu.ipuia. Alua. I ko’u ike a me ko’u lohe ana i na mooolelo i pili i ka hoonaauao ana o na Aupuni e, nolaila ke kahaha ana o ko’u naau, pehea la i pii ai ka naauao ma kela mau Aupuni nui, a hanohano hoi? Eia no paha ; Ua hoomaopopo nuiia ka naauao e kela poe Aupuni, mai ka wa kahiko loa mai a hiki mai i keia a kakou e nohonei. Pehea u«a Hawaii nei? Pehea la, aohe maopopo i ko’u manao. Aka, he ikaika loa na’Lii i ka iini nui i na Kanawai i mea g naauao ai. Ua kohoia hoi kekahi poe kanaka o na

kuaaina nei i mau Lunamakaainana i mea kokua pu me na ’Lii, ma ka imi nui ana i na Kanawai hoonaauao La maopopo na Kanawni, ua ikaika ka imi ana ; Aka o ka hua. he makani wale no, ua like me ka hanehane, a me ka moeuhane. Akoia. E iioomaopopo kakou i ka oiaio 0 ka hoemi ana, a me ka nawaliwali ana o ka naauao, ma keia Aupuni. Eia no ia. 1 O na kula a pau o na keiki iloko o keia Aupuni, aole he ikaika, o kona ulu ana, he nawaliwali ; i ko’u ike ana, ua like ka naauao ma keia Aupuni rne he keiki makuaolela ka ohemo. Pela no keia Aupuni, olelo mai paha oukou, “ kahaha ea ! nowai ka ia hewa, malia paha no na Kumuao ia hewa, ua makaukau ke Aupuni, a luaha ka hemahema i koe? ” Auheaoukou? Eia ka’u e pane aku ia oukou. Aole na na Kumuao ia hemahema, no ka mea ea ? ua waiho ae no ke Kuhina Aop. i kana oihana i kekahi kanaka nana e malama oia Kekahukula ; he Lunakauawai ia no kana oihana, nana no e kipaku aku i ka poe i malama pono ole i kela oihana maikai. Nolaila, ua maopopo, aole no kela poe i nawaliwali ai ka oihana imi naauao, elua mea 1 nawaliwaliai ka oiliana imi naauao, eia o ke Aupuni ka mua, o na makua mea keiki ka lua, o luu.i na kumu i nawaliwali ai ka oihana imi naanao. Mai ka M. I. 1847 mai a hiki i keia la a’u e palapala aku nei. Aole ko’u he lohe pe[)eiao mai ia hai, he ike maka maoli no keia. Ua loaa ia’u keia oihana maikai, M. I. 1853 mai a hiki i keia mak. 1864 nei, oke ao Kula. Ua pau, hookahi i koe.' Ioa.NE KaHOOKAUMAHA. Ina manao o Kahookaumaha, o ka hemahema o na kula i ke Aupuni, no ka hapa o ke dala a ke Aupuni i haawi ui, e pono ai na Kula, he oiaio no ia ; ua hapa io no ke dala ona kula ; ua like me $50, wale no ke lCula hookahi i o ka makahiki, no ka uku i ke Kumu a me ka hoomaikai i ka hale kula. He uuku loa keia. Aka ea, mahea li e loaa nui mai ke dala? Ma ka auhau i ka aina anei/ Oia, ma ka auhau i kela kanaka keia kanaka, e like me ka nui o kāna waiwai.

Oomoa, Faluhiva, Feb. 4, 1854. Aloha maikai oe e Mi. Parisa. Ua loaa mai nei na palap ila no kuu poe hoahanau ma Kahuku, ia makou nei ; maluna mai nei o ka moku Kohola, “ Nire Srcn Park,” mai Ho-nolulu-mai, ma ka la mua o Feb. nei. Nui ka hauoli i ka ike ana i kekahi mau mea hou ma ka aina hanau, a he m.mao kaumaha hoi kahi no ka nui o na makamaka i make aku no ka puupuu liilii. Pau ka lakou mau hana ma ke ao nei, hele lakou ma ke alanui hookahi 0 ko ke ao nei a pau. Ua ike iho nei hoi makou i ko Mi. Pareka hiki pono ana’ku i Hawaii; a lohe oukou ma ona la i ke ano o ko makou holoana mai mai Hawaii a Tahiti a mai Tahiti a hiki pono mai 1 Fatuhiva nei. Nani ko ke Akua aloha i ka hoopakele ana mai ia makou i ka mai puupuu a i na ale inoino a pae ola mai i Fatuhiva nei.

He oluolu no ko makou mau kino i keia wa e noho nei, maimai no makou i kahi wa, a ua pohala mai no, pela no na wahine me makou pu. OIuolu no hoi ko makou noho ana iwaena o keia lahui, aole hopohopo no ko lakou powa mai ano oluolu no ia makou pela ma ke kamailio ana mai, aka, he poe huhu no ke hoohuhu aku a ke olelo ino a kuamuamu aku hoi e hopu koke no ia i na pu, a e kaua. He lahui hoomanakii no, nui na Akua, a nui wale na kapu liilii a lakpu e malama nei. E like me ka hana rtia Hawāii mamua. O ka lakou iho ka pono i ko lakou manao. He lahui molowa palauaielo, aole mahiai, o ka lawaia ka hana nui i na la a pau ka po ke ao, hookahi a lakou ai o ka ulu ; a pau ke kau ulu ; e ai lakou i na ulu i kanuia iīoko o ka lepo, a he ai awahia loa pono ole ka opu. He lahui puni kaua o ko lakou makemake nui no ia, he poe makau ole ; aole pau ia hana i keia manawa ; Eha poe i make iloko o ke kaua ana ; hookahi no kahi a makou e noho nei, ekolu no kekahi wahi e aku, i keia mau malama i hala iho nei, mahope o ko Mi. Pareka hoi ana’ku. No ka nui loa o na’lii, ka mea e nui ai ke kaua ; me he mea la aole e pau. E pau na kupapau i ka mohaiia no na kua kii; a e ai lakou ke make kahi iloko 0 ke kaua ke nui loa ka huhu o kekahi aoao 1 kekahi aoao. Ke noho nei no makou me ke alii Malunui; a haawi mai no i wahi ai a ia hoi ke loaamai ia ia, na makou. Aia no nae mamuli o kona mau kapu kahiko a me na akua wahahee kona manao aole pau kona malama ana. 1 ka wa i hiki mai na la kapu o kona mau Akua kii mai oia ia makou e papa; aole e hana i ka makou hana iho, e malama i kona kapu, hoole loa makou ia ia. A loaa hou kahi mau la kapu hou kii hou mai la no e olelo la makou. E malama i ke kapu, aole makou e hanahoole loa makou ia ia; Aole loa makou e malama i kou mau kapu, o na kapu o Iehova oia ka makou e hoolohe a e malama. Olelo mai 0 Malunui. “ Owau, malama pu ka hoi i ko oukou kapu, aole ka hoi oukou e malama i ko’u kapu. ” Pane makou ia ia. E aole makou e hoolohe iki a e malama aku hoi i kou kapu, ina ua makemake oe, e malama oe i kou kapu iho. Kinoa ua holo oe i Hawaii no ka Misionari kou makemake, e lawe mai, a e hoopau i ko oukou noho naaupo ana ; a me ka malama ana i na akua wahahee a me ko oukou mau kapu kahiko, aole ka. ” A he mau olelo hoino no hoi kahi i ke Akua i puka ae mai kona waha aku. A ke noho nei no ia me kekahi wahine mea kane alua laua i ka wahine hookahi olelo makou ia ia, e imi i wahine e kuhikuhi mai oia no kona ike ana ia Kamehameha III. Oluolu mai no nae ia makou aole Iiuhu no ko makou malama ole i kona hele mai no i ka pule o ka hiamoe wale no kana. Aole nui ka makou hana iwaena o kanaka, ma ke Sabati wale no ka hana hoomaka e ao 1 ka palapala ma lan. iho nei, aole nui, uuku wale no a i ka pule elua aole mea hele iki mai a hiki mai i keia manawa. A ke pule nei ma-

Uou me ka manao lana na ke Akua no e kokua mai i keia hana nui ma ko ka Uhane Hemolele hana ana mai. E 'haawi i ko’u aloha ia Mi. Parisa wahine, a i kou mau kaikainahine a i na hoahanau ekalesia ma kou apana. Nau paha e hai aku ia ia Mi. Kini, me Mi. Tatina ma, i lohe lakou i kekahi mau mea o keia aina, Aloha oe, ko’u kaikāina. J. Kekela.