Ka Elele, Volume 9, Number 16, 15 October 1854 — KELA MEA KLIA MEA [ARTICLE]

KELA MEA KLIA MEA

Na Kula Oahu. Ua kaapuni ke Kuhina Aopalapnla i ka Mokupuni Oahu nei, i keia mau la iho nei, e nana a e hooponopono i na kula. Ua maikah kekahi kula, aua nawaliwali kekahh Ua emi nui na haumana, no ke keiki ole, a nolaila, ua hoohui oia i na kula lii lii ma kela- wahi. keia wahi, i hapa mai na kula, a hapa hoi ke dala lilo no na Kumu a me na hale kula. No ka lehulehu ona kula liilii, pau e .ke dala, i ka mahele liilii ia, a ma-> ke na kula. Nolaila ka hui ana. O ka pilikia nui uae o na kula, o ke dala ole. Mai pono,-ina-i-pan ke dula auhau kula i ka ohiia a haawi i na Puuku ; aole i pau. He pilikia nui keia o-ua kula. Eia kekah' pilikia, o 'ka noonoomle, o malama ole o na makua mea keiki-. Aole i hoolako ina keiki no ke kula. Hele wale na keiki ike kula me ka buke ole, palapala ole. Eia kokahi, aole hele mau na keiki i ke kula ; hele kekahi la, noho i kekahi la ; nolaila, ike ole. Ona kumu kekahi, aole ikaika kekahi kumu i ke ao. Ua ikaika maoli kekahi, a ua holo kana hana ; olioli na haumana ana. a holo mua no hoi; no ka hoihoi o ka naau o ke kumu, a me ka maikai o kana hana, aole nae peL, kekahi mau kumu.

Ua hoike nui na kula o Koolauloa i kela pule aku nei, ma Hauula, a ua maikai no ka hoike ana. Oke kula o Puniwai ka mea oi aku. He kula palapala ia, ahe kula humu lole kekahi ; maikai na palule, a me ke kihei. bela, a na haumana i hana ai. I keia mau pule ekolu ua noho ke Alii ina Koolaupoko ; oluolu oia malaila i keia wa. I ka la 8 o Aug. iho nei, ua hoopauia ka Ahaolelo o Amer. Huipuia ma Wasinetona, mahope o ka hooholo ana i ka bila Kalaiwaiwah lloko o kela bila, ua haawiia na dalahe $82,145,000 no na hana ake Aupuni. Kanawalu ku.mamalua miliona dala no ka makahilu hookahi ! Ua koe nae ke dala oia Aupuni, aole i pau i ka haawiia. Eia kokahi, ua aneane eha ka Peiesidenao Am. Huipma ma Wasinetona, o Pieiee kona inoa, i kekahi kanaka ona. Ua lele ia e hoeha aku, aole nae i ku. Ua hopuiu oia, a mahope manao oia e pepehi ia ia iho, aole nae i make. Hana ka Pc;residena iu ia, nie ke ahonui, ama kona noi-ana, ua hookuuia ua kanaka nei, Eia kekahi ua emi ka mai Kolela ma Am. Huipuia ; aole nae pau ; ma kekahi mau kulanakauhale, ua make no kokahi poe i keia mai ino loa. Pomaikai- ko Hawuii nei, no kona liiki ole maanei. Kamakaa make . Ua loho ia ka make ana o Kom. Downs, ka inea ia ia ka moku manuwa nui, Palomaek. i ku mai ma Honolulu nei i ka mak, 1832. He Komakoa oluolu loa keia: ano maikau Ua launa nui me na lii maanei; ua kuka pu, a ua launa nui me 3inamu rna. Kamalena ma no hoi. Ua paipai ina iii ame na kanaka-ma ka pono, a ua maikai kana olelo. Ma hope koke iho oka make ana o Kaahumanu kona hiki ana ia nei. Ua make niamua iho neLJVbt manuwa ma Monoīulu. Eia maanei m manuwa Ameiika st Margs, a me ka Portmonih, ka maniiwa Farani L, Artemise, a me na' inanuwa Beritania, Amphgtile, a me Ti neomolee. J\-o K ikene mui. Ua liiki mahna nupepr malaila inai, a hiki i ka la 4, o Aug, iho nei O ke goula i loaa iloko o na puie elua mamua iho oia la, ua 10,450 auneke. O kanu o.ke goula i laweia’ku i na aina s, mai Kikem aku,-mai ka !a mua o lanuaii o keia mak. m $33,090,000. Ua olelnia, ua nui loa ka rama, a me ka om ma Kikene pnolaila, nui ka haunaele, a ua hoo pii nui na kanaka» e kau i kanawai hookapi loa ika rama, e like me ke kanawai o Maine Ua pono ia, e kau ia kanawai ma ka honm nei a puni, e hookapu a kapu loa ka lama. 0 ka bia kekahi, ua like pu me ka ramn ma Hawaii nei. Dala melemele ma.Kaījfcnia. Aia ilailak: mea pai dala melemele ; ua hoohehee iakol goula, a nininiia iloko oka mint ; oia ka me; pai. Iloko o Augake iho nei, na hanaia n: dala melemele ma Kalilonia penei. • I 40.000 dala aito papalua, pa $-0 $818,000.0 J 23.000 elala aito paiealii, pa $10 “230,000.0'| 4,000 dala hookahi “ “ “ “ 4,'200.0'I 67,000. $1,052,200, 0'I 1 ka la hookahi ua hanaia inalaila na dal $100,000 !