Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 5, 6 October 1880 — KA. HIHIO NANEA. O LAKAMANA, [ARTICLE]

KA. HIHIO NANEA. O LAKAMANA,

-t;' "ka wiwo' olē' o āsia I ' sc;.; — -A 0 KA O INIA ! "(Makin'o, e Hon. W. M. Kipikona—Hooipo ia e Kahikina Kelekona.) MOKUNA 2.— HELU 4. ' , - #NA wawae nani o"ke kaikamahi-:." ne alii, ua noke ia iho la i ka hoope ia me na honihoni a me na heoniaikai piha. ana a ua kanaka kupm nei. |p0 o kekahi wahi minawa pokole, ku ae la iluna a kahea iku la me ka, leo ano e, me ka peahi iku .o na lima i ka moku. Hele aku la kahi a ua moku uei e lana ana, mē ki hookokoke ana aku i ka aekair --arH--hoiT-^ lalaii iho Ia_ha kanaka d4ca mok| i kalakou mau hoe a iioomaka aki la e

hoe, aka, lele aku la ua kānak} nei iioko o ke kai a lalau aku la i lp palekai o ka moku a paa iho la, r}ē. ka peahi ana aku o kona lima i kekaikaihahine al-ii e Kēle mai a e kih ae iluna o-ba moku. ' Ua a-no nalo ah|i la ' • &>. I : _-hnna,makLiLr---T«-nerka— we-hwe-lh-i-uiĒ piha^ iho la nae i ke kahahā i kalke ana^i ua liaiia aiio kupāhaha a ^ia kanaka. Hoomaopopo aku la ia ina helelielena o ua kanaka-nei, aole|ioi he_hehejia e like me ka .mea i ma|m 1 mua ia e lakou, aka, ua ano maik| a oluolu, me he.lā ua ake nui e lilo o|t i* J:auwa hoolohe. nana. Kahea akfffi ia i kona poe e hoopauia -ko lakou |tā- . kau a e hele mai e kokua aku iaia, . ■■ - - ■ ■ " | No ke kahea a ke kaikamahine ijii, holaila, ua leleimai la lakou iukaj a hapai aku la iaia a kau iluna o ka ip- | ku, a mo kana kauwawahine pu,.ā |ie ke kapena pu, A i ka pau ana o|a kanaka a mo na mea a pau i ke l|u iluna 6 ka 'moku, o ka manawa no | i X kau aku ai o uā kanaka nēi, a l|e aku la ia a moe iho la malalo o na liwae o ke kaikamahine alii. Aia Iqii hko kaikamahiāe alii i ka waenak|ii ' j, ka moku, oia leahi. mati o kap(>ejii • ^iuia .o~ iui .moku' liilii p ^alāe, ie mi(iuaua Umeha nei maluna o kekni i awili ia me na maawe eilia ua waihopiuu iike ole, ā|a i ' ■ \ \ I ' \\ ■ - A W- ■■■■-" ■ ' . L - ■

liili ia me na hulu eloelo o ua mann kamahao o Paredaiso. Ua pau loa ae laka makau o ke kaikamahine alii no kēia kanaka kupaj naha, a kau aku la ia i koiia lima i ke poo o ua kanaka nei, me ka luluu ana _o na,..ow.i 11 lanoho •■.■loioa--ma o a maāfrer .... - . | o kona poo, me ke kulou ana. iho d ua ka naka nei ma kona aoao, nie ke ano hauoli a haahaa, me he la he kaikamahine opio e paani ana me kana ilio liui. Ua like iho la ka noho malie 0 uā lāmaka nei"me he 'ilio la. i hanai ahuhuia, me ka moe malie loa nia na vvawae o kona haku aliiwahiiie. ■ Ua kau aku la n'o nā ano. weli' o na -ka-na-fea----maltma-trua paea ano makau nei, me- ko lakou mahao hopokopo i. kāna mau hana; aka, ua malie no nae ka naloanā aku o ia mau. hopohopo i ka lakon maii mea i ike aku aL no-iia' kanaka nei, a huli aku la. ko lakou noonoo ana no ko lakou moku, ,a hooikaika aku la lakou i ua moku nei e holomua, me ka lakou maū hoe me ka hoe ikaika ana. • - -Kukulu ae la lakoiwi ke kia ohe o ua inoku iiei,-. iue kā". hoopaa. pono -ana^ me iia kauia-(feoTaUoia lior kāTiirāhūi,:

ā huki a.e la lakou i na pea moena, (he iaia ka inoa,) ( mailaila mai ka huaolelo la i loaa ai i .ka oleio Hawaii). A oiai' ua malie' ka. makani a .ano poh-u, . nolaila lalau iho la lakou i nā hoe ku■au'loloa, . a hoomaka aku la e hoe in"e ūaHkaika, me ka hōokomo ana īhP a hohonu ilokO' o ke kai; a palepale ae la i ke kai me ko lākou maū»lima ikaika, a holomua aku la ua moku nei rde ka mama. Ile manawa pokole nae mahope iho, afa lioi, hoomaka mai "ki ka')Da aheahe. -āiai . a-ka makani me kona mau . ekeu kololio, a lele aku la ua moku nei_malnna Jom a..ale -pioo-o ! ' ke kai. ^ w ; - Paā ilio la ke kapena me koua ano luhi i ke kuau o ka hoe-ka ' m'e: kona leu makaukau; a o ke kanaka nana .e paa anā na kaūla hoopaā o ka' peaheke, e kiai maiau ana ia me ka mlkiala. Onou ia aku la ka ihu o ua'. moku nei iloko o ke kāi me "ka hae nui, . a maw'eheia ae la na ale, a puehu ae la na Hu*akai ma kela me keia aoao. llaluku wawalo owe ae la ka .leo o ko kai, e hae ana me ka ikaikae lele a.na iluna ilalo ; hoomaka ao la kuineki o n«, irmkiLjU4i wiy--a--(Lka--hoe"h m u no ana oiai e pae ana me ka mama loamaluna o ka Jlikai ; a niau lanakila aku la ua moku nei me ka nani, a mē ke kakae launa ole, e lele pu ana me ka ' "■• ■' '■■■■ ;v. "■*■'>■'

makani, a e paam mai ana na ale hakeokeo ma kela me keia aoao o ka -v moku. I ka h.iki ana o ua moku nei iwaenakonu o ka' moana mawaena' o . ■ / 8umatera me Paulo Niasa. na aN maī • 7- — - 1 ' ' ' t &• la ka makani me ka lkaika loā, a ua "r lroafeate-iirac ke~kal. . Ua pii mai ia na.ale a uhi pu iho'la i ka moku m-ai ' ■ mua a' hope ; a pulueloiho la ke kino; nani o- ke :kaikam-ahhi&-ali i , a hūao — "7"r aku la ke kanaka hihiu e pale aku i [nā^ ■'■•"■ _ Iloko" o. keia. mau pilikia, ua kupāa no ka manao o ke kaikamahine alii. aole oia 1 pihōihoi, a nana pono aku ' Iā kona mau maka iuka o ka aina, oia ~ke aiakai e holo aku ai ka.moku a komo i ke awa lūluf kahi a ke alii Kapikona e kali mai ana no kana kaikamahine. . — A4ka—-pa-ikarka;anE"ofea"mākānT a pii nui ke kai, ua puiki ae la o Ume- . ha i kona umauma, a ūwe ae la me ka '• t, 7 . / ■ • . ' i ana : J ' E hui pu' hou aua nei au me kuu makuakane, a i ole e komo ana. pahā -au iloko o ka waha o ka mano ? Pehea la au ī hoolohi ai, e nana wale uQ. i ua pua, - me ka - īke aku ho i na 'T': - 'ao eleele o "kā le.wā,) ē i mai ana e hoi

aul kuu aina makuaMiie.mā.Niasa. E kuu aina alōhā a me ka makua maka- ■ mae, e halawai hou ana auei kakou ?" Iho mai la^a ino.me ka ikāika ]aū\. na ole o ka m^kani, kuakea pu ae la ka ilikai i na ale, a uhUaeūa ka- ha-eleele__— 1 ■1 . __ — 'i. .. — • : " maluna o ka.lewa, hunaia aku la ka aina e .ka noe, a paialewa' ia ae la ka moku e ka inaina o na ale k.awahawa- " ha. ' Ma kei.a/wahi,; ;ua hiki paha ke . pūaua ia.ae e kakou iia liuaolelō lioo-" •• niakeakamaū a ko kakoū Hūaa penei": ' " Ke holoila no oe e Umeba,,,i ka t moana, . ■• - ;. ■ - JEaālihp-la-. ka -ihu-o -ka-moku--i-ka — —• — ua noe, , . ' ; * : Opaipai- lua na ale i ka makaui, . - . 0 ka uwe honea na kaula pahee, Kupee lua ka malama moku i ke kianoa, : - ■ •'-'■• 'Ki-i liilii lua kela i ke ehu. o Jke kai, . ■ Loha na aela maeele opili i ke aiiu." \ • ■ * " • ■ - - , ^ ,s - ' ^HooUkāikā MUū IaUke kāpena o ka : moku i ka paa i ka hoe, , me ko ake e , ike ' aku ia uka o ka aina ; a e uoke ' aua.ua kanaka i ke ka i ke kai i ko- : ; mo mai ; e ku ana ke kaikamahine e apo ana kona mau lima i ke ki% a e waiho ana kona kahu' kauwa ilalo..m£i — ™ XāJpīHa- Aka weli wnli— nui— A o ua- 1 - — — kanaka hihiu nēi, ku ae la iluua me kona mau lima e kuhi ana ioiauei, me ka hooho leo nui āna. • .. — — — puk ae.) -* ^7" ' - , ; - , , r, ' ' / ' ■ , • • ' ' V ■' - " u ,v ■"<?• . . . ■/- ' . , . ' L-;-;1-'""": , " \ ,w; ;.,/■• ' ;r ■■ ' ' , J ' , ; ■■