Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 9, 3 November 1880 — MOKUNA 2. KE AO IA ANA O KAMEHAMEIA I ALII A I KOA MOKOMOKA [ARTICLE]

MOKUNA 2. KE AO IA ANA O KAMEHAMEIA I ALII A I KOA MOKOMOKA

Ke ao ia na alii Hawaii o ka wa kahiko ma iia. inea a pau, na .kauia na liookikina ikaika e na kumu mo ko oolea. ; nlm, aole no nae e like aku me na mea o kau nlai nna maluna o na koa Ilikini opio o Amenkn Akau. lia hoouiaamaa h ua ao piha ia a akamai loa o Kamehameliii. rna na mea pili i ko ke.kahua kaua mau loina a pau. He mea Inki paha ko manaoia, <> ]ra mea mua loa i aoia aku iaia, hiai ua 'lii lae ukulii ana no, oia no ka hoomakaukau ana i ka au maloko o ke kai mawaona o na nalu, oiai, ua Ipiulana Joa oia, no kona. makau ole ma' ka au ana ma na wahi ino, ^ me ko afm loa k» luu malalo oka ilikai. Ua ololo m nō hoi, aolo aria i-a makau o ka moana, a no ka pinepme o ka make o na ianui woliwol i i4ia, .... . • ••" * ' ' '*•

• ua kapaia īho ia īa e kahi poe o "Puhikapa" • — a o ka make o ka moo kai. ^ Ua maopopo no hoi, i kona manawa uuku i loa, ua akamai e no ia i ka iun : a <« kamaln ana no, ua hiki iaia ke oniu i kaiia. Paiolo a haule aku he kanakoiu kapuai a oi ka mamao. 0 ka mpa nana e hooikaika na aa a me na uala o na lima, oia no ka hooleiloi ana i na a-ia nunui. 0 ke ao mua !oa ma ka o ihe ana, oia ka hooleilei ana i na ohe. a hiki i ka wa (> loaa ai ka ikaika ī ka lima o ke keiki e o i ka ihe oliia kaumaha. a i o!e o ke kauwila. 0 ke ao ana i .na. aLo.mai ka maka ihe a ka hoa paio, ua like no koua kulaim m e ko k.o uo ana i ka oniu ihe. M-e htla, aole paha he lahui i loaa ka eleu a me ka palamimo ma ka aloalo ana i na a-la a ka maa a me ka maka o ka ihe e like la me ka lahni Hawaii. A o ke kumu o keia oi o lakou mamua o na lahui e ae ma keia, e like me ka makou i pane ae la, oia no keia. Ua hoomaq.piaa ka lahui Hawaii ia lakou iho ma keia mea he mokomoko, me ka palulu ole, aka, he palepale wale no me na lima. 0 na kanaka mokomoko o ko na lahui kahiko o Europa, ua uhi ia ko lakou mau umauma a me na wawae me na hao i kui ia a manoanoa, a he uhi uwea kila maluna iho o ke'poo, a me keia mau mea a pau, e paa pu ana no lakou ma ka lima he palulu nui laula, 1 hanaia me na hao, keleawe a me kahi mau mea paa e ae ; a i kahi manawa me na ili pipi i heie a wikani, no ka palulu aku i na pohaku e maa ia mai ana. Nolaila. aohe kumu no lakou e ao ai i ke pale a me ka al@ ana i ka maka o ka ihe a me na a-la a ka maa, oiai ua uhi paa ia lakou, a he ku wale aku no a pale aku i na ihe me na pohaku a me ko lakou mau palulu. (Ja hana no kahi poe Polunesia i na pale umauma a. me na palulu no ko lakou kino. I •" I — — . — I 1 1 t . f

auie nae peia Ka janui Hawaii. Ua hele aku oia mamna o ke kahua mokomoko me kona olohelohe, a oj ke akamai, ka eleu a me ka ikaika ma ka alo ana, ka pale ana a me ka oniu ana, oia wale iho la kona pale kino a pale umauma. Ua owaka hulili kona mau maka e like Ia me ko ka manu Aefo '' 0 ke . l-euahiwi ; ahe,hiki iaia ke lele aku imua, i hope^ i o a ia nei, mo ka eleu a me ka inaina o ka liUna o.na waoakua. - O ke kanaka Koa Uawaij,,Jie mea' kahaha ia kona 1 ouka ;i me ka wiwo ole ma ka la mokomoM0'.." 0 Krmif:')<imcha ka oi o lakou ma ka ikaika, ke koa a me ka wiwo ole mawaenn o na Hawaii a pau. Ua hoike ia e Vanekoua i kona hiki ana ma Hawan nei i ka makahiki 1793, un ike pono oia me ke kahaha nui ia Kamehamoha e pale ana me kona mau lima ho eono mau ' ! pahu ia aku i,lia 1 '<"■ manawa hookahi. A o Kol,czohu, i kor»a hiki anb mai mahopa mai i ka 1816, ua hoike ae oia 1 kokahi mea kupanaha loa, oia hoi, uathiki ia Kamohameha " ko palo he umikumamaha , \ ka manawa hookahi ; aka, oiai aole oia < j ololo mai ua »ko maka, nolaila, o lawe ka- , u ' » Vanokoua mea i olelo ao ai, ao lawa ko Hena ienji iho oono, ka oi o < ke akamai o ka llawaii tna ka palo ana i na ,<* a kn. paio i ka manawa hookahi. < • A fceia -mth ae. A; - ' .P»' ' 1 '