Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 20, 19 January 1881 — HE NANEAKAMAHAO 'LUA OLE NO — ROMIO LAIKEKELA, KE KIEIKI ALII KUPAMIA LOA O ARAIBA. [ARTICLE]

HE NANEAKAMAHAO 'LUA OLE NO — ROMIO LAIKEKELA, KE KIEIKI ALII KUPAMIA LOA O ARAIBA.

]£,, | jj.,i IMllHI K« ('llīīllī lllīl I llllī'!'» 1:1 1 >.• \ll« " l.ī' \Vi\\«i a 11 ka (>i Jl»l»i V •>"». "••• K ^ l'I'il! (>!. W.i O N > K A » . A O K A \.V £•> 1,1 O NA i,£<:sv.v. f Jī(ikni<i e l;a, ]\raka.ul(t M< riha <> Arah\a i l;a. 11. :>r>(>. — A 'ua lai 111 < a Kalau Moolelo 'h'a'i Kzc \ laiiihi.) MOKUiNA 1— Hei-U 3. . ' ^ r C * 1,111 . ' V ME <-ka eleu ua lole liope iiou mai la ua 'Alii ~Wiyvn Ole la i liope oiai ke. leino puipui 0 ka p.owa e hio aku aua 110 ka il.ihnnnn i nhiia iho e ka hau oki 0 ka Hooilo. I kela \va i ikeia ' aku ai na' powa e ae "<■ unuhi like ae ana i ka Inkou inau pahikaun a he mea e ka lalapa hulali 0 ko lakou niau papalina aiai imua 0 na kukuna kiki 0 ka la e hoolei iho ana ia manawa. Aka, 0 ka

■ ' Moi 1 kola wa, aule oia. i ltopo, aoln ? i-maa44i-'inai i na haawina. hohe walo 0 ka weli a irie ka.makau maluna ona, aka, lala'u i ho la oia i kana kakaka, i» wa, i kunewa.aku ai ke kino' nui puipui 0 ua p.owa-la a liaule aku la ia maluna 0 lea ilihonua puanuanu, oiai uat 'aaki paa iho la pa ku'i )>uauuanu 0 ka liau oki 0 ka Hooilo. ' ; ' 1 ka ike-ami nmi o na powa u ae ua 1I1 "aku la ka mako hikiwawe 'maluna 0 kokahi ' 0 lakou, a. i ole 0 ko lakou Alii paha ia, na uu like māi la lakou i'lai lakoii liiau kaula kakukn, a leiiiv'poiolei mai la-im.ua. <• ke .'\lii, 'Lo Aiiina, ka Ihiuwai W.iwo Ok;. 0 uii Moi -la hoi lele mai la oia iliopo a ku il.10 h' mo ka hieliie- 'o ah aiiu-e-pHio nnw..laMW manLenemi he.nui, a iawai lalaii iho ai oia i kami puii a oinau. ijio la 1 pua j.na lona kn-. ula huki wikani e moIioAie iinh. 1 na puwn

e' nee nuii hi, iii wa 1 uwikae ai Im kuiiaKir ) huluhulu me lea leo nui weliweli, a inh he iriea la ua hoonauuue iie la kona hm i ka ili- ' .A . honua, a oitci hoi 0 wuwalo kiipihiii nna kona loo iloko 0 lui wiiolhau. IllWi .ino ao la ia, a lalau aku ,lai lea pahi ]>uhnka <• |;aa ;uiu ma ka uoao 0 ka JVIoi, a.ino ia umii ina kona lima woliwoli. a oniniu ao la im mo ku lioik'o ;uia ihai lmi 0 kona iniiu i'imlea i ka eena ;ahi 0 ka inaina e lalupa ana i hona lioupo/ lielele ao la ia io a i auei me Im mama hinna olo, a ine he' inou fa li' un n ola u lni iio ia i ulu'hia iu 0 Ka hehen:i.

Oiiii hoi ke kiinakii hiilnhulu <> liim iiim rrio lui woliwoli ma 0 u inuanei 0 ha Aloi Lo Aiium, a iinua hoi 0 na ]>owa <■ nee inai lu imua me ha, mahuukau, heia .\va 1 hne <10 ui , 0 Puhihuy.kuL,>ilio, mo ha loo nui halulu puapiuuuu, a. ua lik'o hona leo ., me lm hiau oina liokili ia 110 ka malumn 0 Ihuwa. lJu mai la leonu mau liulu a kuhu )>ono ao la . ' ■ / " ^ l'1 ' ' •■ • ■' -■ ' v

ilumi, ;i. rne he me.i ln, e liea rniii ixria i J<ii. moa k;ilc;i.u e pmum ae i k.e me'le u Karrm))im;i : , "V " Okiih.i e. -okiihi. e. Oki'lii .'(liniihilii e, (Jk;ihi luiiinhihi Oe <■ II u ihnlon." I !ie ine;i, e kn weliweli o l(ein iiora, oiiii. e 1 1 1 ■' ■ ji;i]iii mni ;in;i, ii;i. puwa 'me loi hikou innu 010.1.01 po;| u"i. ;1 <' h;i;i. heheim mia hoi l(" - l(;in;.i,l(;.i. hululiuui ine kona leo paiiikuli e w;iw;i.lo 'iiiin, o Puluka Imi <• hooumu ana' no ia i ke ;u>;i aim jne ka weliweli. A o ke : Alii Lo Akmo. Iioi e ku ■, na oia rm; kana' I pua p kaiilonaana imua o na powa, rno ka makaukau e hookuu aku-' i ua pua lii i ka, 1 .sekonii ana i ike ai lie kupono. ; Aka, mamua ao o ka luaa ana i ua Moi la- ka wa e hooleuu aku ai i kana pua, aia - h'oi/ lclq makawalu hv<ii la ha pua-n" na powa nie he mau pa.ka ua L ka oiiiili mai ma o u ' miianoi o lm Alii.' la wa ua h?le mai la iie elua o ua mau -^ua la a'.ku rnai la hookāhi o laiiii īna kahi, kokoke i ka puuwai o 'ke Aii'i a hookahi • ma kona kipoohiwi, a 'hina nku hi oia, ■ . • • Me l(;i eleu ī lele iho ai lee k'a-naka hulu-

hulu me na maka' 1 holoiia e ka waimaka, j huki iie la in i na pua i ku īnai' ai k.e Alii, | u ine ka <w o k'oim walm iia[),ilu iho la ia ; mn ka.li i o un Alii la i -k'u ni i n'u pua, a ; ]iela i paa ai. ke kalieaWai ana rnai a ke ; knk'O; _ • (ia kokoke lo;i uiiii hi hui im powa ;i hoo-, -puiii.- iuj .lij kknu.i Iml'i ;' L'" •'> '' 1 p'nno e w ; i. T 1 1 ō ia, i'iiii' 'wii lei<; like iiio la iakou me na' nnliikiiua e paa hke aoa. rim k'o laleou inau liina ii nee rrmi la inn kalii u h<; kuuuka liuluhulu'.i; k'u ana, a rrm knhr hoi :i Luluka e hooiiiikulii puiipaāina aiia/i .kona leo. . .•

I,a„ la.kou i help mai ai ii leokoke, i;i Wa' i lele.aku ;ii ke, kiiimka hiiluiiuhi ine ka ]rahi puiiiiku ,:H<ii Mui e |i;m ;in;t ina korm; lirri:i u iioii "ii.kn l;i i kelmhi o n;i |>owa, ii o Ihilulm -lioi j'ole a<> hu-in mi' 'he linmi l;i ;i 'h; u». akll la i liekalii •ii.iipu powa...

1 k'e.iii honi, , ■ i liooihm. ai he kaua hālmna lim ole .nmwueim <> im )i<»vu n m<> nn hoio lolm hoioholonu <> ke Alii Lo A mim. A oiai na aekoim pokolo o ka hooili iii ;nm <> ko Imua, un ula umi la ke Aliha ku ae lu iluhu, ii i K'oiia iiaim una aku e muu mokaki mai uim nu L iiio umlm he nui nmnpia ]>ono"o ke alo <> k- kanuku hululuihu.a <j.wai|io apana >| puiia liilii niiw iUia hoi mamua aku o kuna! ilio o l'uluka he mnu all'ua io-kānaka, i( ; pelu .1 ike.iilui a,! k<> Alu ua lu.kuiula p<><> i ! pnwa <> Imwii ilm u m<; k<> luumka kiuimlmo; | o Jca waohuui. , s i Aia hoi u.a kuiiaka hulu.liulu la K<* ima !a nniiu o iio Imaua malw, m<; kona wiliwili aua ) ka palii nm l«ma hiua, a o Eulul.a hoi ua hoimui J:j oiu a moe iho la um n.a wawae o kona kaliu alii. I 1«) ka Moi iko ana iho ua pau kona niau miemi i ka inaku, aole hookahi o lakou - i, ' w

i pakele, ua hooholo iho fa ia e hoi aku i ke kuhuiaka uhale. — * ^ ' ■ "" ' la wa holi ae la ia ā' hoi āku la, ine ka - (i'e')i hi anaomai hoi-i i<e kanaka kamahao. <• hahai <iku mahope ona. ■ ' • I ka hiki 'ina :rku o ua Moi la i l.e kuhinakauhale oi;u no hoi e nkiili ana ke kanaka kamahao mahop:' oim. ua hoopihaia ko ke kulunakaulmle i 'ke knhnhu i ko ka Moi hii.hi.wai u'nu m<> i.'',)a. ano k'anaka we)iweli . D<> rm mauna a- me ua ululaau, a p.eliea la i • "hika ;ii ia ano kapaka hihiu i ke Alii. . Ua: lilo mai ua kunaka huluhulu la i mea-mā- ( .kaikai nui i'a, u ua imle na alanui-a lehau i : ka nui o na kanaka e Luku ana ma kela : aoao keia aoao. , rne ria leo uwauwa^ioi e • ' . . i hoopaiakuli ana i ka 'lewa, a e hoikuwa aua | i na pni.a haie o"''keAnrhirratiāTiha!ev ™~ A hiki ka -VIoi rne kona ukali kupanaha.i konā .halealii nani, ua paho'la ia.mai la na hookipa aloha ana i Uit kanāka ano'"e 'nef a 1 f 1 ka Puuku o ka halealii, a he mea kupanaha | lUa ole ka hiki ana i ua kanaka la ke hoo-- • ; kamaaina iaia iho imua o na lokomaikai i Ipahola ia mai imua ona 'āie he rnea la he : kanaka Ua maamaalea loa i na ruia o ke . *Alo Alii. A he mea riQ ia i'hookahaha akia. •

j nn' pmiwni o ka. pneAe riana rnai ana- iaia. : ,' „ , , ia . p'o iho ua kahea āe ia ke Alii i kona mau kilo, ka poe ike, na kuhina. o kona aupuni a me na Alihikau'a o^kona mau. - pualikauii., o 'akoakoa mai ma ka haleāhi, t • i no ke kukakukamnu ā noonoo anā hoi i lee- ; ' _. _ „ V ' kahi- kui'nuhiiua'ano riui. '• - ■.<■•' > ! 1 lea akoakoa nna nmi <> ka poe no lakou ' ' TfrTMMikrV panm;i ifr rTTkr'FkīrleoLMn"r"'";'~M" ua hooinaka kolee īuo la k;i noho anā o ka Aha Kukakuka ii Noonoo no ka. Mi-io,na kiialiele honua a ka Moi i lioohpio a>. ■■! Kn mnī la ka Moi a Imimiia aku h i ka S Makauia Boni I'Jazal<ieia f> Imawi ;ie i na"f | Iioonmikai ana i lm. Akua Honi'io -Jvieki<* " . Lua. oia hoi o Alaiie., , t . . -.■ 1 <^ka aumum aua ae o k;i ])iile ii ua Alakaula !a, ua ku nmi lu ko A'lii a pane. mai la

Lum o k<> iiiKinm : ^ : < " E ria puimwai. o ka naauao u me- ke akanmi'i liookio ni — <; na lioku māhmalama • leo'u Aupuni — ka poo hoi no lakoiHm il«: e Tirk i n ( ke Iioololm m, a n'o ^akou' hoi na , olelo ao o pono ole ai k<> kāip;j<: ia a<>. Ua poloai ia aku iK'i oukpu e akoaleoa mai i koia po e noouoo ]>u nm ;i'u no ka mea o pili ana i kn'u huakai i noopoo ai.oia hoi, ko'u hehi ana aku maluiiiiio na ale lipo o ka moana a hekān aleu leo'u iftāu kapuai nm na aeleai o' na niua umlihiiii e ku mamao Hiai a kak'ou akn u-i. Akā, ma kalii o ko'u hele a holo h>ali'ii wnlo auu aku no ma na kai a nm n;i aina a'u <; h.oea uku ui, « lloao - mo ;tu <: Imkilo poiio.. iwamm o na, Alii,Iwahuie oia nmu aina i Moiwahine no ' ko r ! Imkou Nohoalii ka mea'hoi ai^noho e kani- . Imu ne-i i nu umnawa he nui. Ue oiaio nae I palm aiā iwaena o oukou.na manao ano e a i kupilikii no ka mea e pili ana i ko'u hele ana, oiai, ke omamalu nei na ao hakunaakuma o ke kaua mawaena o ko kakou aina neU me Perēirta." A keia pule ae. ■ . - ■ •f *