Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 21, 26 January 1881 — LAKAMANA! (Hakaia e hon W.M [?] [?] ia e K[?]d K[?] [ARTICLE]

LAKAMANA! (Hakaia e hon W.M [?] [?] ia e K[?]d K[?]

' MOKl^NA .<) . — Hi;n' 20. 1 1 KA pa u ;mt o ka meie ana a ua ku[Hia II n-ei, iiuli hou mai ia a.pane mai la. •• E nana mai, v ke Alii Kiekie! E lawe aku i keia o-le. a aia wale no ke alii e like me oe •• ■ ke j)uhi, a <■ uhe ia no tna na kualono a nie na awawa, a e wawalo hoi maloko o na waoakua. A ke iohe rnai o'u ohana kupua, ka poe hoi e noho nei maloko o na ul'uiaau weliweli o Surnatera, e eleu mai no lakou a e kokua ia oe. Ala keia wahi, e na makamaka i ukalimai nei ia Lakamana me kana ipo lauahi o Urneba, e hoaui iki ae kakou ma ko kakou moolelo, a e hoakaka pokole ae i na ano o keia poe wahine hihiu.o Sumatera. Ua puka inua ka inoa Rakshasha mailoko mai 0 ha moolelo a ine^ na rnele o Hinedu. Aia inaiolmhUl^khlnAnele kaulana o Inia i kapa ia o Alahabaraba, ua hoike ia malaila he rnau moolelo kupaianaha no na wahme kupua JBakshasha, Ua oleloia, he poe pepehi •'akou i ka lakou mau keikikane. a o na kaikamaiīiiie ke hoola. E halawai ana Jakou ine na kane i kuinii wale no e loaa ai na kaikaihahine, a ke.ioaa, alaiīa, e pepehi aku ana i kra iakou man knne. La hai i.'i i)Q hoi kekaiii moolelo ano iiknno 4ii-poe~' lieiene kamKo. aia he-poe lahui •wanine K'Uēanaha i kapaia ne poe Amagona. He p<w hanaa īakoa i ke kaua, a u'a iehule•l'ā K*a ;.e ana -iioko o-kn poino ■<> kekaiii >w- puak! katta..kaoei ia lakou. L'a < „ >, . . • * tU" ';k"» ■>•>/! khwi i k* w 'uo o ka uoao ,• i. , , <> ko i'ikon ntnkiftia, -ne) llo iakon tn;a>-so h<: .• ■ knmuk e di loa aku ai ka ikaika o ko lakou* iimaakau, a e In'ki ai h «akon k- uu mav o iia. pana. a p, : \,'i ni" ka oum'uma. ■ i i«a»Ha ka iv) e a:,a <> ;■:%.• oa, <> y ka ma'id <■// h'». \i 'l H Xl'ii f , '< (,,tJ ™ ' •• '* *j' '>.>>■ vti/ia. -i;t nm na - ■ nianuo nui ia o na wanine, a ua inanaoia i inakila, ua oi ka makaukau o ka wahi- j m mamua o ke ka.i/<" un Im. Iiookei.e ana * I a '""^8 K'7i noiho inana ana iha] una i . oka aj]>a; He mnu Mekaahine waie no k<> i . jakoa, 0 kekahi o ko i'akou u,a , nioi'v/a-> ! " <ji,i 0 1 i/lli lfj.lt f Uli piu {)!',% i;i (Jj,\ "■J< hd "uo ; -iānaini ■<„, a im- » koiei, m. lUO'U liOI'I'Mllā i ooih.oi hou O' ia 1 .. , ■■{ , x f ' ; 'i owi iie moi pu/ii j/no om, a i ■ ■ ■ ua kwiioie-wa-hku k a pukaha wale h I ',<••, .. | - ^ thia uie ke ku/ou j{upon.o ole, no/aila / I, ona | manawā i iiio'ai i pio na ka moiv/ahio<* i Tou) il'i:- . ua ihm oi,u , (;). „ j:sv,f, I;t j oi4 imua oua, Ka u> na nku |;t mf hyj >> hoo*< ftih.4.j.<x kekahi holu // u i nīo k/. koko, a pane iiku la i ua moi (siio n< j, • • ( j> ; ? r i uu ono mau ot; J ke l«>ka kanal/a, hoiaiia i ■ I : ooia. v/a i a n<> ^ .. oe. Ka uoiia ae lu m <•. o), \ j r, | „ o uo /

alii nei, a hoolei ia aku la iloko o ke liola nui i hoopihaia me Ke koko. 0 ka nui ō ka poe i noho alii maluna o ko Sumatera, he poe wahine wale no. He waHiine wale mo ka mea i kahea la e noho ma- | luna o ka nohoalii o l>ugi, he aupuni ma | Celebes. A ke lolie nei kakou i keia la, aia ' ma Aferika. <> ka Moi o Dahomey, he mau j wahine kahi o kona man ukali a me kahi I mau puali kaua, a he ikaika loa ka lakou jpaio ana, a he oi akn ko lakou pili |iaa loa i ko lakou haku mamua o kane. O keia mau moolelo a me na hooia ana a pau, he mau kumu hoomapopo ia, ua kupono no ka wahine no na kulana e like la me ko kane ; a oiai aole he awiwi o na wahine e hookuu wale ia lakou iho mamuli o na makemak'e o ke kino" e like me ka poe kane, nolaila, ua oi aku ko lakou kupono no na han> o ke aupuni. He oiaio no paha, e mau ioa ana no ke kupono o kane no na hana oihana a me na hoouka kaua ana,-aka, ua like no nae ke kupono o ka wahine me ko kane. Ua pau nae ka halo ana o na helehelena o Eeia poe kupua wahine Rakshasha ma na _pa4ttHar-o-Sttfnateratt aka, he hiki no nae ke oielo ''ia, he wiwo ole, he noonoo maikai a me ka oiaio ke kulana o na wahine o ia mokupuni kaulaiia. I'kekahi manawa mnmua aku nei, aia kekahi ■a.lihi.kaua Olelo e maioko.o ka Puali koa ma Malae, e noho ana me ia ma ke ano wahine manuahi, he kaikamahine no Sumatera o Sarena ka moa. Ua uhai aku keia kaikamahine i keia koa ma na wahi a pau _ana i iieie ai ma ke kaliua kaua ; a i kekahi jhoouka kaua ana ua ku mai ia ke koa i ka j poka, a haui" aku iiiiua <> ;.,a kon o ka ! "uemi. Me K.a mali m /> I - ' , ua ju>!o aku !a i keia kaikauiaiiiii'' a a>ipu iiiu la. i k"</ kino o : ua kna ii<'i, a^ii i;ai a>* :**. a hoio aku ia ma ; Kali; >.* ir.a,'u;sia ;u Ke kmu, • j •Alai,iti»e nio, pau ai.u )•< lt>A kop i ka lioi, .11 Uio ,a o _ ,a u > wa «• no A in*> m;u, - '}% li<>'", ;s» i.a i/;t i;oo u>u < • }i n u 1 1 Jio>') aiiu la ; a <• um > wa a m» na liua iaau, , 'i 1 < 001 0 'i 'i, " HOUUIOIm 1 Ia' oj;i o 1 e ī l ) ) 1 1 ! kane, AJa};ope mai [lo'hnlu Ka n» '< ],<■ ( . !,/ I) OOI/iu J„ ,j. ij/<> )',{ u;j, J{ i k;s !o;i, u I f u • / j > * j <■ }jof)i niaeinae n <>. wahi i «ahi eiia o lm kuue, A<>. |le i liuliu, bde_ aku la iaua' ma ka aeUi, n. , iia ln wn i_ ak u. |'i, m<; k <j kim nmi Ima'loha a - 1 j/'i i'-kaua, ; I U; kaukau alii kma koa, no liolam, a ua law" pp aku oia I ke/a 'wimme ana a hiki i Aiona iiome, ma.re iho la mm; ua hoohiumiiano nui lua'.la keia wahuie ma ia. Iiope mai, a ua niki' innm o iia alo4|jj kmkm o Eumpa. H" •' " ' ' " ' 1 '''"■> ' " ll<X lliooh'lo uno lilli ;t kaulina, » hiki aua k« kaiuaiiiw m <><> nn wn> huie o i < ! 'iīanu <> |/oia, ajj(/ (f!;i ,'hi/nal.eiii, j! t;a wa >,,/}/ ij,o oia/ e noiio pe,pa.na aua, he pO" wuhui" v/;i le i)<> ka poe i hpokapu ia, 0 ka j»oe v/ahine maikai nm m Wihahiii, \Ux kapa. i.i o lui fi i V<> ' ; u o hu p<><; m/, na kapli iu he Kak ohu'.ha;;, Mahope iho o hu louu, ;,<>;> tlln, m UiAiiu o l;a <> }<■, kiwi, ilu kalo, mn i |;e )nipua, \

j mai ; a ua lawa like ae la hoi kona poe ka1 naka me na aahu a me na pono kaua a ua loaa aku la hoi ia Umeha kona makemake a ua hoonoho ia aku la iluna o kona noho ah' i hoomakaukau ia e ke kupua ; hoomakn aku la ke koa Lakamana e alakai i kona mau ukali maloko o na waoakun o Sumatefa , ina ke ala <• hoea aku ai i Menanakaluwa. Ua hele aku la lakou a ua hoea i kahi pau mai ai ka ululaau, a eia iakou i ke kuia neoneo kahi i liele ai. Ke hoomaka akii ia n;\ kukuna o ka la e iho a nalo aku ma kona home, a e olino ana ka wai o kekahi kn wai nui i ka nnmao, a ua nani na hiona a pau. E ulu ana na laalaau nani a"me na pua j aala ma kae o keia kiowai, a awiwj aku" la i lakou e hiki aku ilaila, no ka hoomakaukau j ana i waTii e luana ai ia po, a ao ae hooma- - j ka hou ka huakai. j Oiai o Lakamana me kahi o kona ukali e nihi hele ana malalo o na lau laau, ua hala aku la nae kekahi o na kanaka imua ; a oiai oia e holo ana ina o a maanei, aia hoi, ua hoolelehauli ia te la ia i ka lohe ana aku i ka uwo ana mai 9 ka leo weli o kekahi tisra mi-'i, a lele mai ls ihma o tra " kanaira "nēft a holo aku la me ia e paa ana mawaena o kona mau niho oi weliweli, i ka ike ana aln % ke Aliiwahine Umeha i keia mea, ua pilia loa ia ae la ia me ka weli nui, tt hoopueKo" ne la iailē leo niii, a piha pu ae hi hoi na mea a pau me ka maka'u ; koe nae-o Likamana, aole oia i puiwa a makau iho. Hob inama āku~la ia i kahi ~ o ke titpi i holo aku ai, a uhi iho la a paw ! kona kino me ke lnloka tiya ana i haawiia j tnai ai e ka wahine kupua, a hoomaka ae ia ' ia v uwo me ke tim. | . Q "'I ka lolio ana o ia iinra nei i keia leo auo i <: a piha weliw(:li, lu ilio. Ja ia a nana rn;i: la i liope. Ik'e mai !t i leeia holoholona Innu nmanmao i lilee Ina »e kona, a i ka main loheana. i ka ieo w)liweli i oi ne inainua <•• • k'oiia, a oiai hoi o Likai.nana'0 koleUu'le ana ma lonia inau wavv;p me na lima, ini'; k'a lioomaka uk i u ana tie ln; la e lelo aku ana. 1 1 i / 1 / a o iia ti /a. ii"i. ' ,\'o keia niea, liooi.lu iho l;uu i ke kauaka '■ paa ana ma knna' Valia ; u hoouiaka inai ia. e hele mai imu, <> liona eneini (l.aka," inana) me. na. makni i', weli anua e wili ana iioi kona Huelo, a le| liilii aku la na opala 1 niahope. I ke koki e ana nuii ia. Lakainana, ua liooumka io la u;yj,iga. nei e pni ))uu me ka maknuku e lele mai a e ijm"ii iu Lakauiana .-aiia 4 -fjin)ro ni Ip; l'i«a ■nA-aie he huloholoua <■ aku,|iai ua ulp ))aa ia kuia me k(; kuloka ili tiga,| la iiuiii i vva i le|ele ai ua yp;a la iliuia a haule iho la inalnil pono o 'Lakiiiuniiii. Mamuu nae o kona npii ana. ilio i ke kino ; o ka kakou koa, ua al| ao la ia i k'ona muo. inaluii, >i oiai e hama|ui aoa ka waha o mi, ttga, uei, ua oiiou ak» ja lo; koa, i koua iuiia iimii iiao wela iloko ijka walui o ke liga;i (>aa loa ilio la, Jcona ;.i|lo, Wili ae ia ia i koim'aielo a, | hbli ae la ke alo 0 k'i' i,i, 'pi iliiiui, ia vva no uu* Im.uMi ua, oioo kokeaku )a, )<;/)) i/i <> l,a uuika kilu, o l;a pahi pulial.a a Jttka<ri/ana. a haiawm | m<: koiia puiivtmi, ;i k;Jota aku la ua holo» ' : holoua hihiu I ;>. J/e \'>mt mn\<&, Ku oe'1,1 '< j J/aJ; uiin/iii a. kiiohi iho a liuna o J<o/)a "'u'» i/ii, mo iu; )a. i! i /ho a/,1, a make oe u pouo ' o ki<uū aikanaka, , , 'r"i i w< #T 'k " ' "••