Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 4, 30 March 1881 — Ke Kahua Hoomalu Mai ma Kahakaaualana. [ARTICLE]

Ke Kahua Hoomalu Mai ma Kahakaaualana.

He nui a he lehuiehu ioa ria hana a ke- , * ia poe, oia hoi ke kii ana i ka ai a ka poe mai, ka eli aaa i ka iua rio ka poe i make, a rne ke ku wakiaua hoi ma ka po e nana ai i kamiai, ka lawe ana i ko iakou mau ipu lepo, ( oia hoi ko ka poe aohe o lakou rnau koku - .) He ku i ka hoomanawanui na hana o keia poe a ke puana ae nei au. ua loaa no la iakou na manao aloha hua. kanaka. O iVir. M orana ka Luna nui. he haoie ia, o D. Nalopi aku, ka mea i kapaia, ka 14 Hoomanawanui " <J VJ r. John Namoku eha k « rnea malama huke o na'mai a rne na - make, a rnar kana huke e kope aku iioko o i ka Mr. Edward, ke kahu malama o na mai ! kaole. | Ka iN'oho ana o na Mai. | O ka noho ana o na mai maanei he mai- j Jcai maoli no ua lako i na mea a pau, aohe \ mea & hikin lioohalahala. A rne he mea ia ua oi loa.aku ka maikai o ka noho ana maanei mamua o kahi panoi iho o ke kino (iwa- ■ enaA o kahi poe mai ) Da hoonoho ia na rrrai iloko o kela a me keia keena o kela a me keia hale hoomaiu, me ka hoolako pu ia aku i ka bela, uiuna' o

j mau huluhulu mehana, a me na ipu lepo. E lako pu ana no hoi me ke hokua mai ! ia mau pono a pau, ao'e ana oia e nele. M a na mea e pili ana i keia apana hana a ka Papa Ola, aole hiki l<e hoahewa ia. oiai. ua hana ia a ua hoolako ia mai ia mau inea . a pau nu ka pono-a-me ka- o 1 u olu-e-ka -poe mai a me ko lakou mau kokua. INamea ai a me na pono aahu. He nui na mea ai e hoolawa mai nei no n u iiial oia hoi ka- poi. palaoa, raiki, ti. ia maoli hip', a me ke samano. Ua lawa loa, ua ai jho a ua hiki ke olelo ae„ " Ua hoūnuu au a kena, I ka nui o na mea ono." I ka nana aku i keia mau mea a-i e hoolako ia mai nei, ua oi loa aku in mamua o na mea a'u i moeuhane mua ai, aole loa au i -ma-na^~peiaHktr'laHm''mill3'lW'nhēiraTr"CF' keia mau mea nae a pau he hookahi wale no kuko nana o hana nei me ka liuoaiaiiawanui. O na pono aahu hoi ke hoolawā nei no maanei, n i kahi mānawa he kuhihewa ia kekahi wahine Hawaii'he wah-ne haole ka hele ae me ka paa lole kupono ia lakou. Ua loaa no na muumuu <noe po, na palule, no na mai a me na mea e ae he nui no na kane a me na wahine Ke kulana lapaau a hoola mai. O keiā ka mea nui a'u e hai i. ku ana, a o keia ka u wahi i manao ai e loaa niai ana na hoino ia e kekahi poe, no ka mea, ua ikeia iho nei he mau palapala e hoinoino ana i ka mea nanlf,*e lawelawe ana i keia apana liana. Aka , aole no nae au e hoahewa aku ana-i na makamaka no ko Ja? kou mau manao i hoolaha akea ia, aka, e ho ke ana au maanei i ka'u mea i ike ai, a

na ka lehuehu e nann mai. 0 ka oihana I pnau a hoola mai maānei a'u e ike nei, aole no i hoike mai i ko'u mau m -ka i.na hiohiona holomua, aka, he kamukamu no, • Oiai.ko'u mau la o ka noho ana mai, ua ! hakilo au i ka ke kauka Hutchinson mau ; hanar, a penei no ia : komo oia iloko o ke ! keena o ka poe mai, a ninau 'aku ia lakou i j ko lakou ano, i kn oluolu a 'me ka ole. Ni- ! nau aku no hoi ia lakou i ka lakou mau mea ; ono, naua pono no hoi i ke ano o ka puka i ana o ka puupuu, ninau aku i ka eha o ka ! puu, a kekahi wa olelo aku i ka mai e holikeike - mai f ke alelo. I kekahi manawa !pane aku no oia i na huaolelo oluolu hoo- ; tana manao i na mai, e like rne " all right," " oluolu," wikiwiki. pau pilikia, " makai," a pelaaku., Aole Ioa auiikehe m-a hewu keia no ua kauka la ka hana ana pela. Aole anei he mea pono i ke kauka ke hoopuka ia mau huaok io { Pela wahi a kekahi poe. He oiaio na< ua hoikeia'aee kekahi poe he mau hana puo ole loa ka ua kauku la, pela ka u lohe. Pela io paha ; aole nae au i ike olai ko'u mau Ia e hele pu ana rne ia a pau «vale aku la ia, Ka laau make.—Ua hele aku nei a lonopapake lohe mai o a o, ua hoohamu ia na h

mai i ki laau make. a owau ke kauwa luwelawe o Ua hiau. lā . 1 mea e hoopau ia ae ai ka manao kuhihewa, he mea pono ke hoike aku au i ka oiain. O ka laau i kaulana loa ai ī ka make he laau ia i paipu ia me ke " Quinine," He mea oiaio he wahi laau ^mun-mu^-ia^-a-ka— he-kutpono loa nae no na mai jfiva. a i mea hooikaika. He nui ka poe i inu i uala.au la, a ua olelo mai lakou ī ke | ano poniu a ona. a ke ola nei ka hapanui oin ' poe he mau keiki liilii loa kekahi i īnu ua laau la aole no i make, a ina i nianaoia he laau make leela, a he make io no, ina ua ahulau iho nei na make, pau loa na mea a ,pau i inu ai i ua laau la i ka make. n>woq nn ppknhi i ī n n-.Lii.a-lan-n-l^ n-ippp- -- — lama Kele leekahi, aia no paha oia ke ola ne'i. Eia wale no' jca hewa n'u i ik-p nj j ke Kauka, aoie i kauoha mua mai a u e pai pu ka laau me ka wai, .i hapalua 1 au a i hapalua wai, a hui pu me ke kopaa : Tkaj 0 kana kauoha ia'u ; " ina muemue loa, alaila e hui pu' iho me ona kopaa." O ka lua o na laau he Chlorate of Porash, a he laau ia no ka eha o ka puu. Ua hoomaka ia keia mau laau i ko'u wa i kohuia'i 1 mea haawi iaau. A i ka-hana ana aku hoi malalo o na knuoha a ka mea nana au i koho mai. e hauhili mai ana hoi ka ai a kawele-a, a hapuku ohi hoi ka ia q Kāpaau. Aka, aole au i wailanaia e na manao hooinaina a hoohuhu paha aka he kaumaha ko'u no na olelo hākuepa a imihewa i ke Kauka, a no'u iho, ke auamo nei au ia mau hoino ana a pau. Ua pau ae nei o Dr> F. B. Hutchinson, a ua hoonoho ia mai nei o Dr. Kodgers ( L»okeke ) a eia oia ke kaahele nei ma na hāle

rnai a.. pau aole no o'u hoahewa nona, he ōluolu ia nie ka maikai. Ua waiho iho nei ia ma ko'u lima he laau inu no ka poe i puka hepela, a puka mai ka palahu. Ke manao j nei au, aole no paha • e inu ia ana, oiai he aweawea noonoo laau make no ke iloko o na hoa'loha rn.;ii, Ina paha e ae mai ana na hoa'loha mai c inu i ka laau a ke Kauka e haawi aku ana ine ka hilinai pu hoi maluna o ko iakou Kauka, manao au pono loa. Ke haawi nei au i kuu mahalo ia I). Na? lopi,.no kona kamanina i keia mai a me ka lawelawe ana he kohu kiuka maoli no ia, a ua piu no hoi ka hoomanawanui iaia. u i hele iho nei me Kauka Lokeke i keiā mau la, ua nui ko'u mahalo iaia, oiai, ua hoao no ia e noii pono i ke ano o ka mai. Ina he nawaliwali, ua kauoha ia ka hao'le o Edward e kiai a e nana pono ia lakou i ka po, me ka hoohainu ana i kekahi o na laau hooikaika. Tna he eha ka puu. ua haawi no oia i ke ChIorate of Potash i pai pu ia rne. ka wai. Ua olelo mai oia ia'u ua Ie>uoha aku oia ia Henry C'arter, Kuhina Kaluiaina.e kukulu i wahi hale nona e moe ai, a e hoahu ai h..i kana m<.u kau iapaau. He w«hi mea keia na'u e lia nui ai, o ka noho iki mai o kekahi Kauka me makou i hiki laia ke kaa-

'hele pu a nana i na imai si ka po. He hana maikai loa keia, ua kok.oke no au e kakau i Palapaia Hoapii e nonoi ana i ka Papa Ola e noho iki kekahi K» uka me makou no kekahi mau manawa. eia nae ua hookoia mai ia moeuhane ana. Mamu'li o ka makem»ke 0 Dr. Lokeke, ua hanaia i hikiee moe nona inai, aole e like me m ' Uiua ka moe o ka mai maluna o ka papahele. A me he mea la, e ano holomua aku ana ke ano , a me ke kulana o ka lapaau ana maanei, malalo' o l<a kauka Lokeke mau alakai ana a lawelawe ana hoi. O ka mea nui wale no e holomua ai ka oihana lapaau. oia no ka loaa ana i ke lmuka - he hilinaina'a he^paulele ana hoipa oia auanei ka mea nana e poioai oluolu aku i ka manao maikai o ka mea naaiihooko pono i na olelo ao a me na kuhikuhi a pau a ke kauka iaia. Wahi a kekahi kauka kaulana. " O kekahi keia o na laau lapaau ik-ika loa." A keia pule ae.