Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 12, 25 May 1881 — Ko Laīe Kniana a me kona mau Moani ala. [ARTICLE]

Ko Laīe Kniana a me kona mau Moani ala.

E k a Elei.e Poakolu : •Aloku <>e: — la'u e hoohialaai ana i na leohi kelekele 'a ka puukolu maluna o kou mau Itamu ; hone ana'lea leo o ke Kolohala i ka po lai, me he la e i mai ana ia'u, e hoike aku i na moani ala o ka home malihini me o'u mau hoa i noho ai a- kamaaina. E kuiee aku hoi oe i keia mau moani ala a kuwili pu aku me ka nohea o kou poe lawe. He aina maikai a palahaiaha o Laie ; 'a aia ma ka hikina akau o Oahu, e huli pono ana kona alo i ka hikina ; a e lawe mai ana hoi na ehukni i ke ala lipoa a lu ae la ī ka lau o ka pilipili ula, a hoomanao ae la au i keia mau wahi lalani mele : , — • ' B hoi ke aioha.i 'Laie, : 1 ka wai hue mai i ke pili, Oni ana Laniloa i ke kai, < Hooipo ana me ke Ehukai. < He home kupono keia no ke ola kino, t i ua kapa.ia kona inoa hou ī keia mau la j " Ka aina hooluolu o ko ke Akuā Poe Hoa [io." e iike me ka Isaia i wanaha mai ai ka mokunall: 13,12- a he mea keia; n; ka manao e anoi ai, ka ikeaku i ka hapaum ■ o ka lahui e noho ana iloko o ke apo o k;

okahi. _ ! 'Moani L iloko o na makahiki ī hala aku , iei, he kakaikahi loa na hale ma keia air\ a a he oneanea^kona kulana ke ike alui ; , iloko 0 ka mākalnki 1879, 1S80, a hikii keia makahiih, ua ike ia aku ka aina e noop'nni ia'an i e na hale o na ano like ole ekolu, a ua hoowehiwehi ia na ipuka hale me na pua hoonani o kela ano leeia ano^ioolei ana i 'ko lakou mau ala waian'ulea i ka pou o ka ihu o ke kamahele, a he mea īa na kamanaoeanoiai. ■ Ua malama la na ru a no ke ola kino, e like me ko ka ,BuJre Ola kino aka Hon Walter Murray Gibson i hoolaha iho nei, aoao 34, Kula 4. Moani 2. la oe e ke kamahele e naue ai ma na Pali Hauhuli o Koolau nei, a hehi almoeika lepo o Laie, e hoomanao ae oe i kou mau makamaka, ina no Hawau, Maui, Molokaī, Kauai, e ninau i na kamaaina, oiai, ua hoakoakoa ia mai a kahL >ookahiL o ke ano o ka p®e a pau ma keia aina, he heahea *

v ho hookipa, a In; lokomaikai ma na mea i loaa ia lakou, mai na kanaka a me na haole, a hoomanao ae la i keia mau wahi lalani mele : E hea i ke kanaka E konio maloko ; E hanai ai a hewa ae ka waha, Eia no ka uku o ka leo. Moani 3. Ua hoolako pono ia ke kane, wahine, a me ke keiki, ma na mea a pau e pono ai keia noho kino ana, a lako pu no hoi i na mea o ka noho Uhane ana ma ke aupuni lani, malalo o l:e alakai ana a ka PeTesielena H h ClufT, a me kona mau'hoa. A ua kukuluia no hoi he mau Ahahui ma Laie nei, eia ko lakou mau inoa : Ahahui Luna, Ahahui Manawalea, Ahahui opio o na Keikikane, Ahahui opio o na Kaikamahine, a me ka Ahahui Hoola, a Hooulu Lahui a ko kakou Moiwahine. , ; Moani 4.. iloko o keia mau malama, ua pau ka ike ana aku i ka pu-a ana mai o ka uwahi o ko makou nei Wili-ko,<ā ua pau pu no hoi ka lohe ana i ke poha mai o ka uepa I a na keiki kahu hoki. . Ke kukulu ia nei ko j makou hale wili hou, ke kaiehu la kona mau i paia iluna me ka hanohano, aole nae i paa. | (0;l, a e ololaika ana paha i keia mau malaj tna ae,.ae lohe ana makou i ke kani o ke ' oeoe ma keia mau la aku. Ua manao ia e hiki aku ana na lilo i ka 820,000 no keia Wiliko hou. i . Moani 5. Eia ma ke kuahiwi o Laie nev j ualoaa aku i na kane, wahine he mau lua ' dala, he «100.00 ka waiwai io iloko o ka lua, a pii. aku aka 600.00; a ke hiu nei ka ~i eke pīlāhālīū^^ Ē-ham__-j hao anapahao ioee ka mea heluhelu i j keia wahi huna lipoa a 'kakou, eia no īa, he 1 j mala awa ua mau lua dala nei. A ohohia '' j wale mai la no ia'u keia mau lalam mele : " | /' Ka awa ili lena 'i ka uka o Kali-u, \ 1 U- ■ Mukiki wailele- huna a ka manu, i Mokulehua uui ohia kupu ha-o-e-o-e, i I ka wilia e ka manu — -a ua po e, , Po wale Hi— lo, ! ■ p0 Hilo, i ka uahi o kuu aina, , } ! _ . I . r» r

v Ola īa ki — :ni, ke a mai ui kc au. Moani 6. He mea na ka manao e anoi ai ka lohe ana i ka leo hone o na ohe. Ke kani nukupeu o na pahu a na keiki o ka Bair... a ka Ahahui Waipuna, a me ka Band. o ka Ahahui opio Keikikane. Ua lawa paha e na hoa'lo'na. Me> aloha. L. B. Nainoa. Laie, Oahu, Mei 11, 188p Wahi a kekaīīi mea i ike maka ī na hana a kekahi poe wahine ma Kepohoni, oia hoi e holo hele ana lakou ma o a maanei o na pa a pau o ia 'wahi me na pakeke wai ma na lima, i mea ninini aku mahipa ō na aahu o kekahi poe. O ka poe i pulu i ka wai, e huipu ana lakou ma kekahi papaama ma ka lulu dala ana. No ka lilo loa o na wahine ī keia hana, ua nele na kane i ka makaukau i kahi mea paina o ka hoi ana ma! ka ^ana. Ua ulu ae la na paio ana, a hlo loa ī mea hoohui hana. - — <"• * '