Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 14, 8 June 1881 — NA OLELO HOOHOLO O KA AHA , KIEKIE. [ARTICLE]

NA OLELO HOOHOLO O KA AHA , KIEKIE.

No ka pomaikai o na Lunakanawai a me na Loio Hawaii, a me ka poe a pau i ake i ka ike ma na mea pili i kekahi o na koo nui ikaika a kaulana o ka honua nei, — oia hoi ka liooko ia o ka pono malalo o ke-kana-wai — ua hauoli makouM^ kirhoilre"mkttT-ke--pai ia nei maloko o keia keena pai, he buke o kahi mau olelo hooholo a na Lunakanawai . o ko kakou nei Ahahookolokolo Kiekie, ma ka olelo Hawaii ; mai ke au mai ia Alani, Kohikana a me li, e hoomaka ana i ka M. H. 1S75 a hiki i na mahina mua o 1SS1 . nei. Ua hooholo ka ahaolelo i hala iho nei he puu ilnla 3,000 no keia iiana, a ua apo koke na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e noho ■ nei, i ka- hooko ana ia mea. Uamalama. ia ka liana malalo o na kuhikuhi ana a ia poe ' loea kanawai, a ua- unuhi noeau ia hoi nie ka moakaka a me ka pololei e Mr.-H. . L. Sheltlon, (Hale L. Kelekona.) Ua manao ia, iloko o na mahina ekolu a eha paha e paa ai a hoopukaia. - Ano-, e loaa auanei he mau kuhikuhi moakaka ana mawaho ae o na kanawai, nana e hooi aku i lea moliala o ka noonoo -o ka poe e lawelawe 'ana i ka oihana kanawai mawaena o ka lahui Hawaii ..ponoi, He mau leokua a he mau alakai maikui a kupono loa keia no ka hoopaanaau ana o na Lunakanawai a me na Loio o kakou i makaukau ole i ka olelo Beritania ; a aole no hoi no lakou wale keia^pomaikai ; aka, no na mea no a pau e ake ana e ike i kahi mau mea oia mahOle kuhohonu o ka hoonaauao. He hiki ia makou ke kaena ae — Uiaialo o na hooponopono ana a ko kakou

mau' Lunakanawai o ka Aha Kiekie, mamuli hoi o ka unuhi ia ana e t\Ir. H. L. Sheldon, e loaa ana he huke o ia ano e hik' ai i lee kanaka Hawaii ke olelo ae, ua loaa iaia he huke waiwai nui. He oiaio, he buke no o keia ano kai pai ia mamua loa aku .nei, aka, he au ia o na kanawai i ano e mai ko keia. a he mau mea no lioi kahi i ike ia e ka naaua.o o keia mau Ja i ike ole ia iloko oi ia au, ma na mea pili kanawai. E kali ana ; makou me na mmaolana no keia huke ano j nui, me na haupu hoihoi, e ko na iipi a ka' poe ia lakou ka hana, oia hoi — e' loaa ka ; pomaikai ia Ilawaii ponoi mamuli o 'keia mau kakaolelo loea o ka mana hooko kanawai kiekie o ko kakou aina i aloha ia. j Laiiaina) lune 4th, IS31. ! Ke hoouna aku nei a'u i keia leta i ou la, me ke aloha a me ka malu mai ke Akua Mana Loa mai. Na hoohuoi o keia mau la mai ka Poakahi mai, Mei 30 a hiki i keia la a'n e kakau aku nei ia oe. Ua hiki mai ka Makai Nui Thos. W. Everctt mai Wailuku mai, malnna mai o Likelike. A ma ka Poakahi Mei 30, ua hooponopono ia ka ona o na makai, ;i ua hoopau ia o Keohokii ma ia lu, a ma ka Poalua ae Mei 31, ua hoopau ia o Kahakauwiia a me U. Paona. Ma ka Poakahi la 3u ua hele na tAtr'Aupuni, T. W. Everett a me Abr. F-ornander e ninau ia J. O. Kawehe, a ine A. Makekau no ka oiaio o ka oua o na makai, ua pane ia aku ua oiaio, a ua.hiki pu ke kauoha a na Poo Aupuni ia J. O. Kawehe, i na pau na makai owai ka poe au i ike ai nole he ona, AoTeaTri llee Tlmh-r-poe-t^-ae,-tuaMvi-linaLiiL . ka J. O. Kawehe mau olelo. " Ka pahuhao o ka Ekalesia o Wainee." A. Makekau, Kev. A. Pali, lakou na īnakua o ka pono ma Lah'aina nei, ua ninau ia ka pono o-leekahk mau mea elua e lilo i makai, ua hoole ia aku no ka m'oekolohe. Ua hoole ka Luna Makai K. Newton, aole i hoopii aku o J. O. Kawehe i ka ona o na makai. Kupanaha keia ! Na M. Makalua keia i kamailio ae. nei i ka haole (K., iN.) Ua papa ia ke dala a na makai aole e liaawi, oia ke kauoha a W.-(; Parke i kn. Luna.Makai K. Newton, aka. ua l'ohe mai makou e palapala ana o K. Newton ia W. C. Parke i HoOoluIu. Na makai hou,— M. Makalua, D; K:;!ianu. J. Hualii, Lui Kuamoo. Elua makai a J. 0. Kawehe i hai aku no ko laua pono ole i na Poo Aupuni. Kahanu he ona awaakea, ua ike ia e ka lehulehu, a e ka mea hoopii, Kuan&o lie iroh6"me ka manuahi, a pehea la ka laua pale no laua iho.,. M. Makalua na ka Luna Makai no ia i kii, i ka la i pai^iw,, MTtelcahrmaku-iT-4mMeik-o-e-leelmJmmuo.j^p,. nei, a he hihia 110 keia kau kiule ae ma Wailuku;"Ua hoopii na mea i hoopaa ia ko laua mau waiwai imua o ka aha. He nui no ka ona rna Lahaina nei i keia mau la, i waena o na hale inn pia. Ka rama maoli i waena o napake. . Ua noi mai kelo>hi mea hana pia o Lahaina nei, a puhi opiuma raa ka palapala i na Poo Aupuni, oia o~John Hoopii. A mahope au kamailio hou aku imua o oukou, no na mea e pili ana i na makai no Lahama nei, &c., &c. Ua pau me ke aloha. Kou oiaio, J. Kūlailūa.