Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 22, 3 August 1881 — KA MALAMALAMA. [ARTICLE]

KA MALAMALAMA.

I «'I iho ia ke Akua, I malamalama, -a ua I malamalama, a kapa mai la i ka malamala- | ' ma he ao, a i ka pouh he po. O ke ahiahi I a me ke kakahiaka, o ka la' mua ia." I Ina mau ka honua nei me ka pouli, pih- | kia kakou, a huikau na mea a pau; lilo hoi ;j i mea uluhua a hoowahawahaia. Nolaila, i ko ke Akua hoomakaukau ana i wahi no ) kakou e noho ai, he malamalanaa ka mea I 'mua e pono ai. He nui loa na pomaikai a \ ka malamalama, kekahi kumu kupu ia o na I mea ulu, ka ike ia o na mea hana, ke ano pakahi, &c.., Aka, aole i ikeia kona ano, | pehea la ? Ke olelo nei o ioba, "Auhea ke ala kahi'e noho ai ka malamalama ?" Ma keia ninau, ua hiki ke hoomaopopo iki e like me ka laha ana o ka leo ma na ale hooluhe | ' o ke Ea, pela no hoi i hoolaha ia ai ka malamalama ma na ale o kekahi inea ea rarete I loa e noho ana ma na wahi a pau; na na ale o keia mea rarete loa e hoolaha i.ka ike o ka maka a ike ia ka malamalama. O ke ala - kahi e noho ai ka nialamalama, Qia iio na mea ea rarete loa e noho ana ma na wahi a pau. O na mea hoomalamalama, oia ka La na Hoku. paa ,/ke Ahi,Kukui, Pohaku, Laau;

ka Uwila, &c., Ile mau mea moakaka lea kekahi, oia na mea kino i hiki i ka malamaiama ke komo a puka ma kela aoao, me ka puka ole o kekahi kukuna e like me ka wai, ea, pohaku momi, &c. Ke iele pololei mai nei na kukuna malamalama, ke ole e alai ia | e'kekahi mea. Elua ano nui o ko lakou heie ana, he kaulike a he kaawale. 0 ka | La ka mea hoomalamalama nui i na mea a jpau, ke lele pololei mai nei kona mau'kukuina ia kakou ma ka 185,000 paha mile o ke ;sekona, ke ole e alaiia-e na mea ea a me na Lnea meelio. E 8,1- minute ka manawa holo | i 1 o ka malamalama mai ka La a hiki i ka ho-j t I : nua nei, a ina e kiia kekahi poka i ka La, i alaila, he 17 makahiki e lele ai a puka aku j ilaila. Puka ka malamalama puka puno! me ka mehana, no ka mea, ua manaoia hookahi o laua kumu. Ka hoomaka ana ia o j ka la mua, kakahiaka, awakea a'me ke ahi-j ahi. Ua loaa no i ka poe naauao ehiku ano a me na waihooluu ehiku iloko o ka malama- j lama; o ka huina o na waihooluu ehiku, oia ko ke keokeo, ina kaawale ke keokeo ike ia na waihooluu o ka malamalama. He nui loa na mea i loaa iloko o ka malamalama, aka", aohe manawa. Mahope aku e wehe wehe pau ai, a akaka ko ke Akua manao, mamua ka maiamalama ka mea e oluolu ai a e ola ai hoi ke kino. Ke Aouli. — X4I iho la iee Aknn , i nouli g hookaawale ai i ka wai malalo i ko ka wai maluna, a pela io no; kapa iho la i ke aouli he lani, o ke ahiahi a me ke kakahiaka o ka lua ia o ka la." Ua i ke-Akua e kaawale na wai mai'na wai aku, a i mea e.hui ole ai, ua hana ia i wa mawaena e apo ana ī ka honua; o ua wa la, oia ke aouli. 0 ka wāi, oia ka moana a nne na wai e ae ua uhi ī ka honua, o ka mahu a me na mea e ae, ua lilo i kapa nono. He anea'ne 50 mile ka manoanoa o keia wa, ikapaia!ka Poepoe-ea-Hanu (Atmosphere) mai ka ili aku o ka honua nei; ma ka hoohalike ana aneane 31 huna me 1Q0 iniha paa o ke ea, ua pa, 815 ia i ko ka wai, nolaila, 1 iniha paa o ka wai ua like me 815 iniha paa o ke ea, ua like hoi ke kaumaha o keia poepoe eā hanu e apo nei i ka honua, me ke kaumaha o ka poepoe kepāu 60 mile ke anawaena, ua hiki no ke imi i na paona ma ka hoonui ana i ke cuba o ke anawaen® ^ma n'a iniha me .2147 o ka hualoaa oia kS huina, O keia ea, kekahi ola ppi loa o kakou, na manu a me na holoholona. Elua mea nui • iloko o keia ea, o ka azote a me ka oxigene, ; i!oko o laua ke ola o ke kanaka a me ka a : ana" o ke ahi; ina o ka azote wale no, pau ke . ola a pio ke ahi. He 2.0,000 paha paona ke kaumaha o keia ea maluna o kakoii pakahi; aka. aole e pepe, ua like ko waho rae ko lo> ko mai. lna pauma ia a pau ko loko pepe loa; a ina hoi o ko waho, mohala ke kino a , make no. Oe,151bs ma ka iniha suea. 1

ka pii ana iluna o ke aouli, emi loa ke ea hanu a lilo i mea mama; o ka mea kaumaha 900lbs ma ka honua, 4001bs ia ma ka lewa, kahi 2000 miie 'mai ia kakou aku. O ke ea ke kumu hiki ke ola, ke olelo a ke loh'e, &c. He 1120'kap ka holo o ka leo i ke kekona, kekona i ka mile; ina G0 degere ma ko Farenehaita, ma keia rula hiki j ke helu i ke kaawale o ka hekili. ! O ke aouli, oia hoi ka lani i manaoia, he nui loa na mea kupanaha. O keia poepoe-ea-nanu, oia no ke aouli i kapaia he lani; nelaila, o keia wa,.50 mile ka manoanoa, oia no ke aouii e hookaawale ana i na wai; aole ike ia ka en hanu ma kahi kokoke, o . nalowale a ike oie ia, aka, o ka huina i ike ia ma kahi ioihi, oia ka uliuli i kapa ia he aouli. Nani ka ke Akua hana ana i keia mau mea. J. H. Holo ka hana a Mahuia, a'eleu mau oia, ma ke kukulu ana i ka uwapo i hanee ai . makai iho o kahi o Burua ma. Nawai e hoole ke akamai o Hawaii ?* ■ Hoike Kula — Ma ka Poalima o ka pule i hala ka hoike ana o ke kula a ke kaikamahine Hawaii, Miss Aganeki Aylett, a ua ike ia ka holomua o ia kula. Maikai na hana a na haumana, a ua nui ka mahāloia o ke kumu a me kona mau kokua. Ua kokua ia oia e kdnV kaikaina, Mrs. Annie Poole, Miss Becky Keawehaku, a me Miss Henrietta Joseph. Malaila a.e ka "Hooilina Moi kahi i luakaha ai, a me Kapili Likelike. Ke kalokalo ae nei niakou i na Eanl, e uliaiia kela kula a ke kaikamahine Hawaii me ka pomaikai a me ka holomua. Ka hihia ki pu — I ka Poakolu o ka pule i - hala ka hookolokolo ia ana o Alfred Khodus, ke keiki nana i ki o Moku i ka pu. Ua komo na kiure iloko o ka rumi, a mamuli o ka noho ana no 6 hora, a ua puka mai me ka olelo hooholo, he 6. ma ka hookuu a.he 6'ma ka hoopai. Ua hoopau ia na kiure, a koho hou ia he poe kiure hou. . 1 ka Poalima mai ka noho hou ana e noonoo no ia hihia hookahi. , No'hapalua hora paha ka noho ana o ke kiure iloko o ka rumi, a puka mai.me ka olelo hooholo, e kue ana i ka me'a i hoopii ia, he 11 ma ka hoahewa a 1 kue. Ua hoopaiia ka mea hewa, hookahi makahiki ma«ka hana oolea, a me $500,, E ike auanei na mea a pau, owau'o ka meanona ka inoa malalo ih.o, ke hookapu . Ipa aku nei au i kela apana aina nona"ka inoa o KEŌPU 2, e waiho la mauka o ke ' alanui aupuni, aole e hookuu7wāle i na holoholona; lio, pipi a pela aku; a ua kapu loa ka hoohainu ana i ka wai rna holoholona a me ka .holoi a auau ana. O ka mea leue l keia, e hoopii ia no; ua kapu loa aole e hele wale me kuu ae ole, oia ho'i mai ke alanui a hiki i Paoloa, Ke kuli ka make ka lohe ke ola. W.U.KAEA. Kailua, N. Kona, lulai 29,- 1881. au3 4t HOOLAHA HUI. =. KU hoīV<»nci k«ia, r> Ueo^e C. Stwtemeyer a me C. P. . James, no Honolulu lauā,jo lauā nā lala o ka nul oSti-atetnej'er * & James, e malama oihana nei ma Alanul Hotele, Honolulu, ma he ano Pena Hale, Pena Papa Inoa, a me na āno a pau e plli ana īaoiKana. SrRATEMEYER & JAMES. Honolnlu, Inne 3$, 1881. jyl3 3t ,