Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 24, 17 August 1881 — LAKAMANA! [ARTICLE]

LAKAMANA!

;• (E&kuia'e 'Mon, W. M. Kipikona—līooipo ■' ia e-Kahikina Kelehona.ī

■i MOKUNA. 15. — Helu 8»., ; Ka Lvxir īa ana o na Tiga. :. Houluulu ae la o Lakamana he raa,u kanaka,ikaika a maka.u ole.i wae.ia naa.waena- ; °,.La koa o Menanaleahau, |ie elima tausani ko iakoo nui, a iiooiawa aku k ia lakou rae na i.he " nnui a ioloa. Wae ae ]a-hos ia he * : ; 'hookāin t a u sah t "poe kanaka hana jner3a oo. i ka makaukau ana o neia maii rr-ea a pau, :• hoomaka aku . la ua . Lakamaoa nei e.iiee | imua me-' kona mau kanaka. -a komo aku ia ' iioko o ka ulunahele waoakua i hele a paapu ka malamalama o ka la me iia lalahiau. O keia ka ululaau nui i oi aku lea weli i : : , no xa mea, ua oleloia, o ka nome ia o na*tig,a •nui he m su tausani lehulehu wale, a aohe iiīe;5 pakele ke komo aku ih-uia. L iakou hoea ana i kekahi wahi oneanea iloko o ua ululaau nei, hoomaka iho h sa kanaka aaea. mamuli o ka Lakamana seau «auoea. e ela i raau lua nui.a hohonu, se eLma paha haneri ka nui, a nhiia iho la' o^ona me na lala liun a me na lau laau ; he mau ilua paheie keia i ka eiga. Hoopuni ae : ■.a :.. xl ;L.a ;:.e;. r:.r_u ,va :;;e i,e ekohpaha miie ka ioa, ma kahi mamao aku O Lakamana hoi me kona mau eiima tausafi feoa«"Qa hele ia iakou iloko o ka uluiaau, me tja lam&Iama ma ko iakou mau hraa, a ke kaapum ae ia ia ioko'o ka ulu- : ae umi paha miie ka mamao mai kahi j e ka o na lua. Pee aku fa na paahana, o 5 ' ** w& i llaawiIa ai ka hoaiiona, o ka' mana- ' . w& ia o na ehma taasani koa mo k& lakou t ?'pTl5o'T' i:' C\ Y,r- O !! n t . t •,

iuo u'i teo kupmai o uwo asa a e hana kuU »«&, e iakpa ana hoi ke a rm -^muimai % e kahe ana mo ka ula wona ; a oiai he nui loa ika makau o keia ^no nolonolona i m &hi, ua hoomaka aku h iakoa e nanolo me ka uwe nui-ana o na foo, apiha ao ua uiulaau neī ma w |Co wa' walo u ka we.'i nai. Ko hoopuni mai la na a-naka meka iakou mau ahi i na tiga,'a ke nee »ka la i kahi o na iua i eli k;ake noho i'uaha in )t r,a paanana rne ka ' makau.kau o ke 'koino him o ua poo tiga oei maloko o ka v Poai 0 k;i hso laau wahi . ī hoopuni 'iu he :tv:olu Eiiiie, o ka loanawa no iu e ho-a ae a| . i' ki' ahi. '""'j ii:-re r/.e u& neo «na aku "o na kanaka o! Lakamana imua, n . fcooho loo nui anaj pela rio i hoala ia. uo ai nn t;g& he raaus tau- j sarn mai ko lakou mau iuu pGo ma», a hokj aku 'a me ka makau imua o ke ahi lalapa. : Lele aku ia iakou maiuna o na poai wahie ■me ko lakou mau leo uv/«, ai ka pau nui ana iloko olaiia^o ka wa no ;ia i hoomaka ia ai e^ho a ke ahi, a he ra»nawa pokoie, na' pum ae la ua poe iiga nei i ke ahi. Plolo-; pu-a-a ae ia lakou ma. © %. maanei, me ke ake e PQka fetra waho,akat komo t»ai la aa

kanaka o Lakamana me ka lakou mau ihe, a hoomaka aku la e luku. Aole mo 'i'liuliu, ua meh'a iho la na leo tiga, no ka mea, he ewalu haneri a oi i pau i ka luku ia, a pau , hoi kahi i"ka pohoio ilokp o na loa pahele. Pela i hele kaapuni ai o Lakamana mā' na ululaau o Sumatera e luku ana i na tiga ; a mahope mai, u'a maluhia iho la ka liele ana 0 na kanaka, e like me ka maluhia o ke alahele o ke kulanakauhnle o.Menanakahau _ 1 ka huli hoi ana o Lakamana no Menahakaha'u, mahope iho o ka luku ia ana'o na: tiga, ua ■ pakahi.ia ma ka lima o kona mau kanaka he liookahi tausani he mau laau loioa.ae pau ana maluna iho he ilitiga me 'he hae la e' welo ana i ka makani. Pela 1 hoike ia nku ai keia mau hae. e hoike aku ana ua innakih ke kanaka a maluhia kona ola maloko o na waonahele o na ululaau i kau mau ia ka weli i na la i hala ae. A ua heie mai la na. makaainana me ka hauoli nui e hal'Wni rnc ko lakou koa ; a ua hoo-' uaumaha ia ka ea o ka lewa me na leo hauoii e pae ana tūa"na paia o ka lewa luna. penei : •' ► " Aloha o Lakamana ka mamo a Akuno, E nana-aku i ka ukana ma kona mau 1 1 m -i , Ē paa la ma kona mau lima ikaika, Ke hele mai nei me r.a hae'he tausani fie mau tausani hae o ka īkaika ; Na "kona maulinA i 'hoopio i kā &tkshasha ' Na-kō\ia Iin>a i ho'opuehu i-nā powa, ' Wa kona maulimp. i luku na tiga, • ' Owai ke-K-upua-^like-me-Lakamana-?-^5 Ai oiai na kanaka e noke ana i ke mele :it- u O'l i, hia 'lohe hoti ia ,a ku la 'he "mau leo' kupinai e wawa ana,. Ēia..ae io -kākou hakii .i wahine ; ko kakou makuahine Umeha ; ■ h hoomnikaiia ka makuahine o na Malae. Pioea 'mai la ke aliiwahine me kona nani i pau, i ukali ia e na wahine o, ke alo aliT n

e pua ana keka'hi jhe mamaju silika . omao mao maluna ae o ke poo o ke alii, a e pat at»it hoi kekahi i kp kaikamahihe alii opio t JopE>u boi o ko Umeha puhaka. Lele mai Jg |o Lakamana imua a puiki nku la i kana u | ma kona puhaka ; huli ae la ia a naoa ae Ia 1 1 ka poe i akoakoa mai rne kana" wahine, a | PaUti ae ia- Owai keia poe e kuu aloha ? xx pane rnai k o Umeha. O'keia poe e |huu hakd, oia no na wahine aloho a kupaa, j,naJakou hoi i kpkua , nui ia'u e pale aku i I h'"a hi 0 m, inp* mii t hoea, mai oīai i oe,.e kuu alii hiakMii e. Mawaena o na pw jau i hoauna rnai ai mai lava mai/hookah.o kkou u, loohia ia me kekahi m»i ino, a ua lolo aku la maiuoa o-ua kan ka a hoiiola ieio ia i kona raa« palapu "maluna o lakou A mi kz mm e l«p3 ' āna ma kela .roe keia a mai ^hiha O A i kahi kino, he mea 0KZ woiH7feh, ĪJn waiho na mai ma.na kae aianete. a ua haak'I-f h kahi p0e rr«a o a tnaa h<ū o kaamo. ihko fJ ko Mm rr.ru, lapu. A koi mai U ko'n puuwai e noi aku la /Kuno o kokua rnai i kaa kauwa nel « io\ie mai k oia, a m h mai U keia poe wa0 R0X» a ao la lakou i'ka tm 1 e waiho ana iloko o ko lakou mo.«i pa-

kpu, rr vmlii t j,au; eialama ia \H lakou, a mamali o ko lakou hooikaik'a,.ua N ano nalo alm. k ka mai, hoi hou m«i la k'e ola, a i keia la, ua paū amalo loā na hiona 'Oia-'mai mailuna aku o ka papa'iina o kou aina nei. A D keia poe e kuu alii, 0 lakou no ko'u poe hui kokua, 'me ka lakou raau j keiki i ukali mai nei ia'u e hookipa aIohs ' ; mai i ko lakou haku alii. . " - | o | ' Honi iho la o Lakamana i na lima o kana ui me ka haahaa, kulou iho la kona ooo. ' a hapai 'hou ae Ia a- me ka leo nui moaka! ka e lohe ia mai ai e ka lehulehu puana ae ia i keia mnu huaolelo : ' Ano. owai la koKoa kauiana ? O ka mea paio anei i na tiga ? A o ka mea paio paha i na mai luku ? Ē ike ana no kakou i ke tiga a hooniakaukau noiia, Aole nae e ike i ka mai a hoomakaukau nona, O ka enemi ike oleia ka oi o ka weli,A e hoomaikaiia o Umeba. kuu Umeha aloha. Ka mea hoopakeie i ke ola o kona lahui, ■ ' Ka mea i nloha nuiia e tia kupua mamua o Lakamana, 0 im 'kanalea me na tiga wale iho no kan.a e luku." ^ ■■ I A i ka pau ana o kana mau kamaiiio ana j ua apo mai ia kana wahine iaia ; honi ae la \ a pane ae : O ke ola o kau Umeha nou I no. ia, a o ka malama ana i ke ola o kou 1 'ahui kanaka, he wahi mea' Uuku wale no ia-" A puliki laha ia laua iho, a hele aku H la...a..to.m.fi,j.l®ko. ©..ka..flflle...AIii.. 1 I ka hala ai» o na lehulehu o ka maluhia 1 a: wie ka 'Hoho, hāiloli aoa me ka laua keiki 8 hoi, ua Ulu hou āe Ia he • manao. iloko o ka g puuwai o Lakamana e hele hou aku ma ke- I kahi huakai okoa, a i ka koomaopopo aua o I kana ui, no keia mea, ua pane mai la ia : I " K kuu HhIeh. e. nni, mu ,, 1,«., m

.... w uniw nuu iiia* m - nao e hele aku e ha na i na hana a na kupua. I i A ke.uhu nei oe e hele heu aku, e hooko i i kekah i mau mea ano nui no Menanakahau. t E ae mai ia'u e hoomakaukau aku i kekahi i mau mea no leau huakai, a e pule aku no.. t au i na kupua nou, a me kou mau niākaai'- . nahk," A. keia puie ae. la Honolulu nei. ,Augate ]3, ua hanau he keikikane na ka wahine a Jos. M Poepoe. CJa hai pono ia mai makou no ke k.ulai ia ana o kekahi keiki hp"urni makahiki a oi J ik| iloko o ke k-ii e Mooheau o lun'a o Likelike ma Kaaluahi, a mai p'ilikia ke ola, He haua kupono ole loa kela a he pono e hoopau oia i kana hana. fle fJanai„-—Ē nana mai oukou e.na ma? kamaka, ua heie a pekakui ka Elkle Poav. koli.! i ko emkoa rnats waiwai, a waiho okoa he «Ui wafe o ua mea i man.io ia-e'-komo. 0' ko kaumaha ia ke panai ia aku nei lie mao aoao ^ha, m ha makana ana aku i ka k-hulehu. *L heiulieĒu ia na pleio o. keia ranat ue akahele ū e kmmuopopo iho i fe ka&m-a a, tia i