Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 24, 17 August 1881 — KE AHI PELE O HILO. [ARTICLE]

KE AHI PELE O HILO.

E na makamaka, e kamailio no au ma ka'u mau . Hiloi' no p©« i ike ole i ka peie, noiaila. eolelo ae. nei. O'ka pele i keia

wa, ua hiki aku la i ka pa pohaku a na hao- j le i pani ai. • ī ka wa i hiki ai ka pele i ka pa pohaku, ; u a like me eono kapuai ke kiekie o ka pa j pohaku, aka, ua hoopiha no-ka pele i ka pa j pohaku. aole nae i piha loa, aole no hoi i j puka ka pele makai o ka pa. ! keia wa, ua j hoomaha ka pele no kahi mau ia. Eia kekahi, I ka wa e poeleele iho ai, ua iike kekahi inau ahi pele me he mau ipukukui la i kau ia mai i ka lewa, lee nana aku ma ke kaona o Hilo, o ia mau ipukukui, e a'mau ana a ao ka po. Ina hoi e pii aku iuka, aiaila, e ike pono no oe i ke ano o ka pele. 0 kahi pele, ua kaheawai e like me ke kahe ami o ke ko i ka wa e ninini ai iloko o ka mekini hoomaloo kopaa, pela ka hele malie ana, uiaula mai hoi kahi pele, hoa-iki mai j hoi kahi pele iloko o ka poopoo pohaku, o kahi. pele hoi, he ki pu, ua like ke kani ana o ka pele rae he pukuniahi la, a ua like hai me ke ki ana o ka pu kauikan i ka wa hoolewa o na'lii make. Ua ai maka^ela ka pele i na mauu. Ua like ke kahe ana o ka pele rne ka wai kahe r. ui, ka..uhi paapu ana . aku inalupa o na pohaku, ka lepo a me ka naheiehele. O ka pele hilii i oleloia ma Hilo, oiamo ka huikau ana o na kane me na wahine, nolaila ua kaulana keia pele liilii ia Hilo. O kahi niau hana aka, oia keia, ua lawe na kanaka me na kamalii i ka pohaku pele mailoko mai 0 ke kahe ana o ka peie me ka wela a oniu ae la me fci laau, a Hlo i pohaku pele, ua nui ioa ka poe makemake i keia ano pohaku ke hanaia, a e ike no oukou i kekahi o ia mau pohaku pele ma kahi o Wini me Lopikana. No ka hale paahao o Hilo— Ua kanu ia ka haie paahao o Hilo i ka lepo, no ka makau i ka pele o pau i ka 'ai ia. Ma ko'u manaoana, e pau ana o Waiakea 1 ka pele, ; no ka'mea, ua hoomanao an i na •hoailona a iea pele i ka 18o2. ua lawem kpkahi pou iaau iwaenakonu o ke kai ma kalii kumoku, o ka lua. oia no iie kai-hoee I pau ai na hale i ke kai a me ka uwapo, a o ke kolu keia, alwhi no a hoio ka hana a ka peie. O ha lua o ko'u hoomanno ana, oia no o Keopulupulu, i nui ke aho a pulu i ke kai no ke kai ka hoi ka aina, a peia no hoi o Pele, i nui ke aho e Pele a moe » ke kai, no ke leai ka hoi ka aina. Ua oki au maanei. J H M-akole. Honolulu, Aug. 15, 1881. . „ Poaono Augate 6, hele inakaikai ke Alii ana ma ka aoao hema ; oia hoi ka mana i

kahe ae ma kahawai o KalanakuF2ūn ; maiaiia ae, ma ka 1 i h i ahi pele aUiiki me. B,u» kuiula ; a pii aku la i Waipahoehoe. ilaila huli hoi inai la ka huakai makaikai peie a ke Alii Kahu Aupuni. Ua ukaii ia ke Alii e ka mea hanohano Hon. J. M. Kapen*, Luna Leta Nui, Hon, J. E. Bush. Hon. F. S. Lyman, Lunakanawai Kaapuni a me na lehulehu e ae. Ma ka auina la hora 4, he halawai nui i inalama ia ma Haili, no ka hoolohe ana i ka manao Alii, mai ke Kahu Aupuni mai. Na G, W. A. Hapai i pane no ka haiolelo a ke 'Lii, a na J. M, Kapena ka panina mai, a hookuu ka halawai. : Poalua Aug. 9, hoio aku k ke Alii.i Pepeekeo, a ua hookipaia e , Mr. Lee Loy a me kana Iede eleu. A ma ia ahialii no huli hoi mai la ke Alii no ke t«ona nei. Poakolu Aug 10, ma ka hom 9 a. m, a i ka 11, he wa i ae ia m ka'-ike Alii, i k® . Hilo nei, Ma ke aw.ikea, naue ke Alii i kai o Mokuola a hoi mai no. ££a hale paahao o Hilo aei. Ke wa«hi ia nei ka halepaahao i ka papaa hao, i ole e puka i ka poka pahu a pele! ' Oia hoi, ua eli auwaha ia mawaho o- ka hale paahao a puni-fkoe o raua):; a o ka lepo oia mau au/waha i eli ia, oia kai uhi ia mai mawaho o lea pa, a iike ke kiekie me ke kiekie o ka pa. Na ka makai nui keia inau hana, i mea ka e pakele ai ka hale paahao i ka ■ pau ia peie. Heaha la ka inana o kekahi mea alalai imua o ka pele ? Loaa anei ma ka honua holookoa nei, kekahi mea e kue aku ai, a lanakila maluna o ka pele ? Ma ka ike a na maka aohe mea kue iaia a lanakila. Keneti itw, me ka lakou pa pohaku keakea ia pele. Ua lokahi ka manao o keia - mau haole, he hiki ke aialai aku ia pele, a hoohuli aku ma kahi e. me he hoohuli ana la o ka wai. NoIuia.ua kukulu iho nei lakou i na pa pohaku, e paie aku i ka pele, i o|e e liu, a kahe aku i ka hale wili o Waiakea ; no ka mea, ua kokoke loa ka pele e kahe ana ilaila. • 0 kahi pa miia i hoao ia ai e, pani aku ia pele, ua lilo i ole ; o ka lua mai o ka pa, ua hiki.mai la o pele ilail i, a ke hoopiha ae In iluna. keia m'iu ta iho. e .ike ia ai ka hopena oia mau hami. Aole he kahu nui o ka pele i keia mau la, he honhu liilii waie no. ■ : 'W • ". Hilo, Aug. 11, 1881.