Ka Holomua, Volume I, Number 5, 1 November 1913 — KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA-A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO Kakauia e Olopana-Nui-Akea [ARTICLE]

KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA-A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO

Kakauia e Olopana-Nui-Akea

MOKUNA IV. Puali ka Hau Nui i ka Hau Iki ' "E hele! Ua palekana kou ola, me he 'la, eia oe iwaena o kou mau hoa'loha pilipaa loa. Me keia ni'au huaolelo aDona Lavena i ka elemakule, ifa kuhikuhi pu aku la kona lima i kahi a ka elemakule e hele ai, kahi no hoi a ka lio punahele o ua Ahikanana 'la e ku ana. Me ka hauoli nui ka elemakule Kelerona, ua hooko aku Ia oia i ke kauoha a kona hoopakele, a hele aku la no kahi i kuhikuhiia mai īaia. Ma*keia wa ua huli ae la ka Makaikiu Dona Lavena imua o na powa, a me ka leo o ke koa oiaio, ua pane aku la oia i keia mau huaole'o: "E hai mai la'u ano, heaha iho la ka mea o ko oukou 'makemake ana e lawe i ke ola o keia elemakule, no kona hoa'loha ana anei no'u?" Aole he leo pane no keia ninau a ka Makaikiu. . "E kamailio mai e keia poe kanaka limakoko." Me keia mau huaolelo oolea a okalakala a ka kakou hiwahiwa ke Ahikanana a JSiaeaea o ka Hema, aole he 100 i loheia aku mai na poe powa mai. "E keia poe omokoko ē hoolohe mai. Ua hiki mai nei au no ka hoopaa loa ana aku i ke ola o keia elemakule iloko ona! Ina 'ma ka wa o ko'u hiki ana mai nei, a ua hemo kekahi ohohina o kona poo ia oukou ina ua lilo oukou a pau he m'au iwi maloo no keia "Awawa o ka make." Me keia mau olelo, ua pane hou-aku la Jca. kakou hiwahiwa: "A.hui'hou aku kakou." Ma keia manawa, ua huli mai kaeaea Dona Lavena no ka hele ana no kahi a kona lio e ku ana. Aole i hala he minute ua kaa maī la oia ma kahi pouliuli, oiai nae ka puali o na powa e ku lohaloha ana me ka maopopo ole ia lakou o ka lākou tnea e hana ai. Ma k;eia w a ua hiki aku la ka elemakule kahunapule no kahi o ka lio o. ka _ kakou kiu e ku arfa a ma keia manawa hookahi no i»oi i halawai aku ai oia me I3ona Lavena. "E kau maluna o kuu lio '» Wa a4r a kS kaeaea ° ka Hemk. He lio hou anei kekahi ou." wani a ka elemakule. kau ae, a mai kamailio

"O wale no?" "Ae, owau Wale no." kupanaha! Na ka Maiia La'ni i hoaahu ia oe me ke kapakila o Kona* Aloha palena ole." "E ~K.hu ae, a imi aku kaua i.kahi oka pakele, o hahaiia mai auanei kaua e keia poe koa, e like me ke "mele a ■m«4eou e mele mau ai i nala kamahi, penei: O ka lohi mai kau a he wa pono, Eia ae o Pololina me na koa.

MOKUNA V. Ua Hala ka Makani Puulena. Mamuli.o ka īke, ka noeau a me ka loea o ka kaua hiwahiwa ke kaeaea Dona Livena, ua loaa na hoomaopopo ana i ke kulana o na powa ma keia wa; a no ka mea, aole e liuliu ka manawa o keia mai kauhola e kau ai maluna o lakou a ma* ae, nolaila, ua akenui loa oia iloko o keia manawa e kaawale loa mai laua mai keia punana mai, ka punana wela hoi o na powa. Ua lilo ke kamaaina o ka kakou kiu i keia awawa i mea kokua nui loa mii ia laua, a i hakalia no i ka elemakule a oni pono iho iluna o ka noho, ua lalau koke aku la o Dona Lavena ma ke kaulawaha o kana Wile punahele a"ka'i '"afeū la nō -kahi 0 ko laua palekana. Ma keia aia .na noonoo ana o ke aku i ke kani aiai ana leo pu panapana, aka, aole nae he leo oia ano 1 loheia aku a hiki i ko'laua wa i kaawale loa ai mai ia wahi aku. "Heaha na kumu i loaa ai ia oe keia manawa maikai loa no ka hoopakele ana ia'u?" "Na na ulia oka laki, a i ole, na na lima aloha o na Lani i alakai mai ia'u;" He kanaka maa ole kekaeaea Dona Lavena i ka laukua wale ana aku ma ke kamailio ana, a nolaila, ua hoohuli ae la oia mai keia kūlanaHeamailio a ka elemakule Kelerona p kamailio aku nei iaia, a ke kamailio pili i kana hana. "Aole kaua e no kou home," wahi a ka Dona Lavena. Alaila, ihea aku auanei au e hele ai?" "E hele aku oe- ma kekahi wahi au i ike ai he kupono, aole nae kou home." E hoi po'olei aku ana no au no ko'u home." "Aole, na'u e hana aku no kau kaikamahine." Alaila, ua ike no ka paha oe i kuu kaikamahine?" Ma ke a wa i huai puka nui aku a: ka makaikiu i kana mau mea i ike ai e pili ana i kg kaikamahine a ua elemakule 'la, na bora omaka mua o u.a ahiahi 'la.

Ihea.aki; anei au e hele aku ai?" v ' i "Aolē anei he wahi okoa ae kekahi ma keia kuahiwi e hiki ar ia oe ke hoohala no kekahi raanawa a may la?" 1 He hoahanau ko'u a ke noho nei ma -kahi kokoke t i keia' wahi a kaua e hele nei." ' • "Ua ike anei oe i ke alanui e hiki aku ai i ka hale o ua hoahanau 'la ou?" "Ua ike au." 4t E hele koke aku no laila, ano." "A pehea anei ko iio?" "Aole o'u makemake nona i keii manawa, oiai, eia au malalo o keia hana nui, nolaila, he pono ■ no'n e nalo mai ka ikeia aaa e keia poe a hiki i ko lakou wa e umiiia aku ai e a'u, e like hoi me he nalo la iloko o ka upena hihi a ka nananana." "Aole anei, eia oe malalo o ka ke Aupupi hana?" "Oia, Ae, oia." "Ke lawelawe nei oe i kekahi hana pilikia loa." "Ua kuluma ia mea ia'u, nolaila, o ke aloha no a hoohui hou mai na lani ia kaua. Ano, ke haalele nei au ia oe." "E kali, e kali, e kuu keiki, e kali," wahi a ka olopala Kelerona i ka hi'apai'ole o na Mokuaina o ka Hema. "E hele ana au no kou hale, a ke manaoio nei loko o'u e pau ana kahi mahele o ka'u* hana i keia po." tf E lawe mai i kuu kaikamahine. E lawe mai iaia i kona makua nei. E lawe mai i kuu lei aloha, kuu Hamaleta. E lawe mai iaia i o'u nei," wahi a ka elemakule me ka leoha'uha'u o ke kaumaha. "E like me kau kauoha, e hooko no au, a i halawai aku au me ua lel nei au, na'u e hai aku iaia i kou palekana ana, a na'u ia e lawe mai iaia imua | ou. O ke aloha no." A nalo aku Ia ka liona opio Dona Lavena iloko o ka pouli o ka po, e hanu ana hoi me ka puuwai kapalili ko-i-i koi no ka loaa aku o ka pua kapu a ke konohiki K^lerona. "Nani ke kupanaha o keia kana.ka. He kanaka opio wale no oia, aka, ua koo mai na lima o na lani iaia, aole auanei oia e hoka, wahi a ua elemakule 'ia, me ka namunamu ana ae hoi he mau huapule no ka holopono o ka huakai a ke.*kaeaea o ka Hema; a no ka hoomaikai pu ana no hoi kekahi no ka palekana i loaa iaia i kela po. Ua aui ae ke ao »vaiu keokeo mai kona kulana mua ae ma na paia paa o ka lani, a ua hala hoi ka hapalua mua o kela po, oia n° ka manawa a ua kaeaea "la ke kiu kaulana o ka Hema i hiki aku ai ma ka hale o ka elemakule Kelerona, a ike iho la ( °L a h e pouli' pu wale no, aole ka a mai o ke kukui, a hoomanao

, ae l a °i a - " Aole ka'u mea i ' aloha 'ai^" No keia haawīna a ka kakou hiwahiwa e ike nei, u, ulu mai 1& iloko o" kona noonoo ana he ' mea ppuo ia'a ke hele aku no ka puka oi ka rumi, ka rumi hoi | ana i haalele iho ai ia Pua Ka Eha Kaonii Malie, Ka Oiwi Kapu Kamak*hala, a o halawai aku me ua milimili Ma a ka elemakule Klēlerona, hoi pono iho ka iini a loko. Me na ka-i-na wawae mama, a me he nihi ana la na ka mea e hele ana i ka uka o Puna, pela ka kakou hiwahiwa i haa!ete iho ai i kahi ana ejcu ana, a me ka hooni ku"i naue olai e hana ana i kona houpo ua hiki aku la oia ma ka puka o ua rumi *la, a ike iho Ia oia he mau huaolelo ua kahakahaia ma ka puka ki m& keia maū huapalapala, "Ai a-ka_ paa, ai aka puka, ai aka laka, ai a ka pipili hemo ole." Me he uwila la i holapu ae ma na ao kaaielewa o ka poiuiu lani, a i olapa m?i hoi ma ka Hikina malamalama ka paeopua, pela no na noonoo i loaa aku i ka kakou hiwahiwa, a haaleie koke iho la oia i kana wahi e ku ana. He nihi malie, he, hele peke peke, he kikoo loloa, pela na ka-ina wawae o ke km Dona Lavena, a hiki, ku a hoolono ana mawaho o kekahi puka-ani ani, he puka-aniani hoi i hooh amama hapaia. * Aole hamumu a konamau pepeiao i hai "iho iaia he kanaka o loko,a i ke kah iki ana a ano loihi no nae no kekahi mau sekona, ua minute a oi, ua wehe ae la oia i kana pu, he pu liilii, pokole aole loihi, a i kapaia hoi ma ka lakou oleīo he "pu-pana pana, a paā ae la oia ia mea ma kona lima akau a komep aku la iloko ma ka puka-aniani e hamama ana. laia i hiki pono aku ai iloko okela rumi hipuu puuwai ana i haalele iho ai i ka mea ano like me ka mahina rna na hora pohina o ua ahiahi 'la', ua ike īho la Ua hala ka Puuleaa aia i Iliio." , , tt:B Hamaleka," wahi a ka. kakou hiwahiwa me ka leo nanahe, he nanahe hoi o ka leo wai-melī e luhe ai ka pua o -fcimakglhua.. Hamaieka, eia. no anei ne?" He meha, 'he la'i pu, a aole he leo 1 loheia aku; a aolehoi he pane no ka leo kah»a a ke Ahikanana ke !Dona Lavena. . Eia iho nei la hoi oe ihea?" 1 hamumu iho ai noonoo ana 0 ka makaikiu iloko ona iho. ■ i ,'K e^a wa ua wehe ae la oia. 1 kekahi o kona mau hoahele o ka po, a na kona malamalama ī nai mai i na maka, a i ao mai noi i ka lunamanao o ka kakou koa ī na hiohiona o ua rumi 'l a> ne hiohiona oi aku o ka weliwe(li mamua o kana i ike ai ma ka. iwa ooa i haalele iho ai"i kana -mea i imi mai ai o ua po pouli