Ka Holomua, Volume I, Number 6, 8 November 1913 — KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KEAEA O KA HEMA-A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO [ARTICLE]

KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KEAEA O KA HEMA-A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO

MOKUNA V. Ua Hala ka Makani Puulena.

"E kuu Makua, e hai mai, eia aku nei ihea ka'u mea i imi mai nei? O! E hai mai eia aku nei oia ihea." "Ua loaa iho nei anei oia i ka puuwai lokoino? Ua halihaliia aku anei oia e na limakakauha 0 kekahi hehena?" "E na lani, e alakai aku ia'u no k-a halawai ana me ia, a i hai aku ai au iaia i ka lono hauoli no ka palekana ana o konapapa aloha, a i hali aku ai hoi au iaia no ka halawai ana aku me kona makuakane, ka makuakane hoi nona ka laahia o ke aloha keiki e kali mai la o ka. halawai pu me īa." I ka kakou hiwahiwa a pulakaumaka hoi e hawanaw-ana ana 1 keia mau olelo, ua lalau iho la oia i kana pu-panapana mai kona wa-hi ae a paa ae la ma kona lima, a o kona mau papalina,' na enohi maka uliuli, na maawe lauoho eleele a lipolipo o ua kaeaea 'la, ua maalo aku la lakou mai iaia aku, a noho alii iho la na helehelena o na tiga moewai o Benegala, iaia i ike aku.ai i kekahi mau kikohukohu koko o-mamaka hou ma kekahi paia o ua rumi 'la, oiai nae, e au aku ana a au mai ke koko maluna o ka papahele ia wa. Ma keia wa ua kulou iho la ka makaik'u maluna o ka papahele kahi a ke poo e waiho ana, a i ka maalo ana ae o kekahī mau sekona, ua loaa iho la iaia he owili lauoho, he owili lauoho i kiheaheaia me ka ulaula o ke koko, o ke koko hoi e waiho ana maluna o ka papahele ia manawa. Na keia mau hiohiona ana e ike nei i hoouluku mai i kona noonoo, a paiia ae la kona puuwai i ka inaina, he inaina hoi e a ana me he la he hoale na ka lua o Klilauea, a kahe makawalu m*i la na kulu hou mai kona lae mai, oiai ke puanuanu o na kulukoko e holo ana īloko o kona mau 10; a ke ike aku i ua kaeaea 7 la o ka Hema, me he la ua pehiia e ka ua a eha ka nahele. No na manawa lehulehu iloko 0 kekahi mau i kaahope aku, ua maa ka makaikiu 1 ka hanu ana r.;ahope o ka poe limakoko a pepehikanaka, aka, aole he manawa x halawai mai ai me ia na hiohiona wehweli e like me keia ana e ik - 3 nei. 'Na na lam e hoopakele iaia, a na lima mana mau e kiai i kona alahele; a ke halawai o

Dona Lavena me na uha laki ' ma keia po, alail a, na'u e alakai aku iaia i kon^, a o ka limakoko hoi, n-i'u ta e noike aku iaia i kona wahi kupono e noho ai," wahi a ua kaeaea la i namunamu iho ai me ,ki piha inaina. "Auwe!" wahi a ua makaikiu 'Ip i puana hou ae ai. <4 Aōle loa au i noonoo mua ma ka wa o kuu haalele ana īho nei ia oe, e hoea mai ana keia |iopena a'u e īke ne', maluna o kuu mau poohiwi, na koikoi o ka hopena i kau aku maluna ou; a pehea no la hoi au i haalele ai ia oe." laia e hoopunininna nei e keia mau manao uluku mamuli o kana mau mea e ike nei, ua lohe aku la oia i kekahi leo kanaka, a he leo hoi no kekahi mea iloko o ka pilikia. Ma keia wa ua konoia mai Ia oia e hoomaopopo aku 1 keia leo ana e lohe nei, a iaia e hoolono ana, ua lohe hou aku la uia 1 ua leo la no ka lua o ka manawa. No keia lohe pono ana aku o ua Dona Lavena 'Ja i keia leo, na ia mea i hookau mai ka weliweli iaia, a ua like Uet kaeaea 'la o ka Hema me he laulaau maloo 'la e luia ana e kekahi makani ikaika. Ua haalele koke mai la ka ikaika iaia, a o ka wiwo ole īloko o kona puuwai ua mae iho la; a ona hulu o kona ī'o ua okala ae la a kuku, a ua nele hoi me ka lunamanao no ka a-a ana e hele aku no leo ana i lohe ai. Aka, aole nae i aaki paa īho keia mau haawina maluna o ka hiwahiwa, a no ka mea, mahope iho o kona houluulu ana mai i kona mau noonoo, ua hoi hou mai la kona kulana mau; kela kulana o ke koa, ka hi'apai'ole a ahikanana, a hoholaia ae la h.oi ko.na umiuma e na popoahi o ka wiwoole, a me na keehina wawae o ke kulana koa Geremania, ua hele aku la oia no kahi o ka leo ana i lohe ai me ke kiai a makaala ana hoi no na poino a ka mea hoohalua e halihali mai ai. Ma keia hele ana aku a ka kakou koa, ua hiki aku la oia ma kekahi holo oloh, a oiai hoi ka malamalama o ke kjkui ana e paa ana e wehe ana 1 ka pouli o kona alahele, ua nalawai aku la oia me kekahi mea kmo e moe ana īluna o ka papahele, he mea kmo hoi o ka aina o uwahi poulj pakini 1 ka ua poloneko, he kupa a he keiki papa hoi no ka uka o Nuuanu. Iloko o kela wa, ua ninau iho ia ka makaikiu i ua mea moe papahele 'la, a me he ki-he puj kaihu la i maneo 1 ki pua mauu, | he imo «na Ki hoi a ka 1 maka, aia hoi, ua leu ae la ua i paele la ma ko;ia mau wawae.

Ma keia wa ua hoopuiwa a hookahaha loa ia mai ka kakou hiwaHiwa no keia hana ana e jke nei, a me ka a ka makaikiu e kau ana mamua o ua paele 'la, ua loaa iho la he manawa maik?ii loa iaia e hoomaopopo ai i na helehelena o ua paele 'la. MOKUNA VI. Ahuwale ka Pae Opua me Hookahi Puupuu Peku Hoki a Dona Lavena, ke Klivi o ka Hema. Na ka pu-panapana a ka kakou hiwahiwa e kau nei imua o ka paele hoohalua o keia po, i hoolai aku iaia a naka haalulu ae Ia kona kino, oiai na pauku iwi o kona mau wawae ua palupalu me he ]a he bebe omaka hou no ka wai hoohuelo o Niulii, a haule īho la oia maluna o kona mau kuLi; a me ka leo'maa,' lea kohu mea īloko o ke kaumaha, ua pane mai la oia: "E kuu haku, mai pe-pe-hi i mai ia'u, mai pe-pe-hi mai ia'u." "Heaha ka'u e pepehi ai ia oe?" wahi a ke kaeaea o ka Hema me ke kahaha nui. "No ka mea aole a'u mea 1 hana hewa aku ai ma keia honua." "Alaila, heaha auanei hoi ko'u me?. e pepehi ai ia oe?" "Aole anei ua pepehi iakou ia Hamaleka Elelerona?" wahi a ka paele. "Nawai i pepehi iaia." "Ua ike au na kekahi poe i pepehi iaia." "Ua ike anei oe ia lakou e pepehi ana iaia?" "Ua ike au i ko lakou pepehi ana iaia." "O svai lakou?" '"Ua ike au i ka poe nana i pepehi iaia, he poe kanaka i paa me na uhimaka, he poe puhi rama lakou; ae, o ko'u manaoio ia, aole o lakou kuleana iki o ka lavwe ana i kona ola, a no ka mea, he anela oia." - "A heaha na kumu o ko lakou pepehi ana iaia?" "Ua lohe au ia lakou e olelo | ana, o ke kumu o ko lakou pepe hi ana laia, oia no kona hoike ana i kekahi mea." Ma keia wa 1 hapai ae ai ka kakou hiwahiwa 1 kana īpukukui, a no kona malamalama i hoahuwaie ae i na helehelena o ua paele 'la, a ike aku la na maka noii o ka kakou hiwahiwa, aia he like ole nui ke hekau mai ana ma na papalina o ua paele la i l:ke ole nku hoi m? kana e kamiilio nei 1 ke kaeaea o ka Hema. E ka makamaka nui a maikai; e ka hoa puhenehene, hoahele, hoaumoe, a hoa hialaai i na kuluwai-meli o keia moo'elo,

ke kono nei o Dona Lavena ke ahikandnd a kaeaea o ka Hema, e huli hou aku kou mau hoomanao aaa. >hope a hoommao ae I konawi i halawai ai me keia pael-e hookalakupua, oiai hoi ua ino nei e moe ana maluna o ka papahele. I ka wa a ka kakou koa i īke ai ma ka Mokuna aku nei i hala ua loaa aku keia paele iaia e moe ana maluna o ka papahele, a ma manawa no ūa kau mai imua o ka kakou hiwahiwa na hooia ana o keia no ka mea nana 1 hookau aku i na haawe o ka poino maluna o Hamaleta ka heu panini hoeha ia loko; a ma keia wa a ua eleele nei e kamailio nei ia Dona Lavena, aole ia mau olelo e hiki ke hoololi ae i na mea i haupu mua īa ae eka kakou koa. O Dona Lavena, ke kaeaea, ke koa a kaua e ka mea e heluhelu ana 1 kona momona, ua hanauia oia iwaena o na wahi mahi; a īwaena o paele ka hapanui o ka ana o mau la o ke ola ana, a oiai, ua oih max oia 1 keia ao me ka lawe pu ana mai me ia i ka makolukolu o ke koa oiaio, ka loei, ka piha noeau, nolaila, ua lilo ia mau haawina i mea kokua nui loa mai iaia ma keia oihana ana i koho ai; a ua maa hoi a walea i ke ano o ka noho ana o ka lahui pa-kmi i ka ua hookina hoolei-pa, mai no paele i ka ua polohiwa. I "Owai oe?" wahi a Dona Laj vena me ka leo i owili puia me ka maina, me ka noii pu ana ! hoi o kona mau maka i na hele- | helena o ka paele. | "O' Ua ike iho nei au i kekahi mea 1 hiki iho nei maanei." "Pehea oe i hiki mai ai maanei i keia mau bora o. ke aumoe, a loaa hoi he wa maikai loa e ike pono ai i ka pepehiia ana o ke kaikamahme e Lke me kau i hoike īho nei ia'u?" I hele mai nei au no ke noi ana aku ia Hamaleka Kelerona 1 wah' meaai no ke pani ana iho 1 ka o ka pololi e hoo— pue nei īloko o'u." "Hemaa no anei oe 1 ka hele ana mai e like me keia, a i keia wa hoi o na hora aumoe?" "Aole, o ka mua loa īho la keia o ko'u hana ana pela." Ma keia wa, ua īke iho la ka. I makaikiu eia oia ke apuhua nei j e keia mamo a Hama a moopuna hoi a ka elemakule Noa, ka Ona. o ka Halelana i ili ai ma ka Mauna Ararata, nolaila, me ka ipukukui ma kekahi lima/ a o kekahi lima hoi ua ho-o iho la oia iloko o kekahi ekeeke o kona l°le no ka waiho ana i kana pu a nee aku la no mua o ka paelea me ka hma i kukunua me na ma-na-ai mahanahanapeku hoki kikane, ua awala aku la oia i na ai awahia ma ke poo o ua paele 'la.