Ka Holomua, Volume I, Number 12, 20 December 1913 — KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA—A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO [ARTICLE]

KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA—A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO

MOKUNA XII. Enaena ke Ahi o KLilauea—Ua Halawai ke Kila me'ka Paea HanaiHuaa]eia kekahi Mau ~ Powa a waiho oni ole Pupuhi ka I'a o Ukoa ia Dona L»vena. ! -O-keia powa aana ki ninau i | ke kāhuna pule opio, ma 'kahi o kona pane mai i ka - ninau a ke kahunapule, ua pane hou mai la | oia: "Ke maiiaoio nei au he epa oe." - "Heaha auaneike kohu o kau manaoio ana i ko'u pono," wahi | a ke kahunapule. "Ina he kahunapule oiaio oe, alaila, he \yahi hana ka'u nau." "Heaha ia wahi h ana?" . "Eia o ko makou hoaaloha ke waiho mai nei no ka make aku, a oia ka misiona o ko makou hiki ana mai e huli i kahuīiapule, no ka lawelawe hope loa anā i nā hana _ haipule maluna, ona." "Ina he mea hiki ia'u ke manaoio eia he hoa'loha nou ūa kpkoke e mai i keia ao, alaila, ua-pono maoli ko'u hiki ana aku ma ka aoao o kona ■wahi moe." "Alaila, e' hele pu ana oe me mako-u?" *'Pela ko'ū manao. "Aole- o'u manaoio no kau mau olelo, aole no he manao hooiaio iloko o*u he kahunapule oe," a me keia mau huaolelo rnai ka powa mai, ua lele mai la oia imua me ka manao e lalau mai i na hulupoo o ke kahunapule opio, aka, ua loaa koke aku* Ia oia i ke kuau pu-panapana, a ke kahunapule opio, a uoki oe e hoonohonoho waineki ana iluna o ka papahele. E ka makamaka heluhelu, o keia haanare kuau pu-panapana ia ana iho la o ka powa e ka opio a hoolana i ka wai o ko haku, oia ke kuahaua ana o na auao elua i ke kukala kaua, a no keia i wehe like ae ai na powa a pau i ke po'i o ka lakou umeke a hanai kalopaa mai la o Waiahole i ke kahunapule opio, aka, ua lilo e aku nae ma ko ke kahunapule op'o aoao ka owala ana i na anoano o uwahi pouli, waiho oni ole ana he elua o iakou iluna o ka papahele ua hala ka pono, ua imi aku la ia Papalauahi, a o ke koana iho ua auhee aku Ia ma na wahi e hiki ai ke palekana aku mai na kaua (poka) aku a ke ahikanana o ka Hema. Ma -leeia wa ua haalele koke aho la no lea hiwahīwa i uā wahi

la, a ahai aku la ka pupuhi no kahi mahope o kahi papaihale, kāhi hoi a na Jio o ,ua puulu powa la e ku nui ana, a i kana hiki ana aku ma kahi 'a na lioe ku ana, ua wehe-ae la oia i kana pahi a pau nui iho la na pono hololio o ua poe' lio la i kā okiokiia, a maluna o' kekahi o ua poe lio la, _ua kau ae la' oia a hao na paa-kepa o' Lihue, aia hoi, me tie liwila la i- ka maka o ka opu<a, ua haalele ' iho. la ua olah la oka Hemai ua'wahi la no ka pahu hopu o kona palekana. x

I ka kakou hiwahiwa i kau ae ai maluna o ke kua o kekahi o na lio o keia puulu o na powa e like me ka mea i ma ka helu 11 aku nei o kā hebedoma i hala, ma ia wa hookahi no na powa i alualu aku ai iaia, a i ko lakou ike ana ua pau na noho, na kaulawaha, na kaula opu a me na kau|a keehi ona lio o lakou i ka okioki "pahiia e Dona nolaila, ua ki pualu aku la lakou i ka lakou mau pu i ka makaikiu, aka, he ole nae ka manuheu mai o kekahi hulu o ke kaeaea o ka Hema.

Mai ka manawa mai i hanai kalopaa ia ai o kela mau' powa elua a waiho ana līuna o ka lanai o kahi pupupuhale, a kamanawa i ahai ai o Mine | ke Ahikanana o ka Hema maluna o kona kua, aole i piha ka hapaha 0 ka hora ma keia hooili kaua. a:na, a oiai, ua oili puīelo mai la. ka kakou hiwahiwa me ka la- ! nakila, me ka haalele ana aku| 1 keia puulu powa mahope no 1 ke pahonohono ana i na palapu i loaa aku i kekahi mau ' mea o lakou, nolaila, ua loaa he manawa nui loa no ka kakou hiwahiwa e kaawale loa aku ai mai keia puulu aku. I

O ka wiwo ole, ke koa, ke akahele a me ka eleu, o keia wale no na hoa'loha pilipaa mau loa me ia i na manawa a pau, a iloko o ka enaena o ka hooīli kaua e like ae la me keia akaua i ike pu ihō la, o keia mau haawina makamae a waiwai loa, na alakai o kona noonoo, a aole hoi he manawa i ikeia ma kona moolelo ua haulehia a hoohokaia oia, nolaila, ma ke ana o na makaikiu a pau, ua kauia aku ma ke pookela loa oko lakou pohai, a'o ka puanaia ana o kona inoa he akua lapuia no ka poe haīhai kanawai a pau o ka Hema, a pela i kapaia aku ai oia o ke ''Aka oka malu make, ke Ahikanaaa, ke Kaeaea o ka Hema aoke Pookela o na Makaikiu."

r He *'hi—hi," he "ti—ti," a he nui wale aku na olelo, o na olelo no hoi a kaua e ikē ai la, he mau oleloia i ka hoopuka ia ma na wa e like iho la me keia, a o keia wale iho la no ka mea hiki i ua puulu hoohaunaele ala ke hana iloko oia manawa, b.~tt ka TTia:hia aiia ae o na

noonoo uhiku , iloko o lakou, akahi no a noonooia aku ka hana ana no ka poilo a me ka palekana i na hoa o lakou i ai a p'uua i ka huapapa lau ole a ke Kaeaea o ka Hema. "Ua kukonukonu anei ka eha i loaa ia laua?" wahi a kekahi o lakou. (< Hele mai maanei e»nana ail" wahi a kekahi me ka leo okalakala. kii aku i ke kauka," wahi a kekahi. " Aole anei e loaa ana he wahi kupono ma kou haie nei -no ka hoomoe māikai ana ia laua nei?" wahi a kekahi ona powa i ka haku nona ka hale. "Ua makaukau kahi no laua ma ko'u wahi nei, a o ka mea wale no i koe, oia ke "kii ana aku o kekahi i kauka no ka nana pono ana ī ka nui o ko laui pilikia.

MOKUNA XIII.

Ka Elele ma ka Hale o Klonela Hana—Ke Kaeaea Dona Lavena ma ka Home o Alanaga ma Kana Misiona.

I -.E na !K.ini na Mano j a me na Menehune, e hoonanea, hoohialaai. a e lupea pu nei me ka nani pua kamakahala o ke , Kaeaea o ka Hema, uaike kaua i ko Dona Lavena ahaiia ana maluna o kekahi o na lio o ka puulu powa, aka, i keia wa eia oia ihea?" Eia oia ihea e ahai ia nei e na kapuai kani o Mine? Ka lio hoi o kekahi ona powa.

| O! Kali iki ka no ka kaua .kaeaea a hi'apai'ole maka aiwaj iwa a mfe na hana hookalakupua; a e huli ae hoi kaua a nana aku i ua puulu noonoo holoholona ala: 4< E Tone, wahi a kekahi o na powa i ka mea nona ka inoa i puana ia ae la. O keia eepa ka kona poe powa i kapa aku ai o ke 'topido o na uka-iu-ano o Geogia,' a o keia no hoi kekahi j o na kanaka i haawiia aku ai o I ka hamare ku'i hao ku'i aiana e ( ka kakou hiwahiwa ma ka wa o kona halawai ana me laua mawaho o ka hale o ka elemak.ule e hana mai i lio nou, a e hoike aku ka lohe ia Konela Hana no keia poino i halawai mai me kakou e like me kau ike ana iho la. E aneane aku ana kd La e komo aku ma ka ipuka Komohana o ke anoano ahiahi, e nanea hoolai ana o Konela Hana ma ka lanai o kona hale e-huli ana i ke kuahiwi, ua ike la oia 1 ka holo mai o keka— hi hololio, a ma kana hoomaopopo aku, me he la he hana nui ka ua hololio ala ma o ka puahi o ka holo ana«o ka lio, a aole i liuliu iho, ua ike aku la oia o kekahi no o kona poe ka--4 naka, aka nae, o ka manao nui e pili ana i ka ttiisiona, heaha la

ia, a ke kali nei oia ō ka lohe aku i o ka hiki ana mai. "I lawe mai nei anei oe i kekahi lono e pili ana i l ka qukou haria?" wahi a Konela Hana i ka powa hololio. "Ae." ,f Nuhou maikai?" "Ino na ale o ke kai Kekepiana." "Ua loaa aku nei ia oukou kela enemi o kakou?" "Ae." 4t lhea?" Ma keia wa i hoike aku ai ka powa i ka hale o ka elemakule, nona ka mamao he umi a me hookahi mile mai keia wahi aku 0 &onela Hana. {< A pehea, ua hanai hua inisi aku nei anei oukou iaia?" 'Aole, aka, he elua o makou 1 ha'uha'u ī ka uwahi o kana ipupaka." "A ua paa oia ia oukou?" "He manu ka hoa like o ua makaikiu ala, a ahai no kela noho i kanahele." "Alaila, aole he mea i loaa iaia mai a oukou aku?'* "Aole." "Hliekie maoli ka nui, momona a pala-le o ko oukou naaupo. Ina owau kekahi malaila, ike oukou i kona koala nanahuia e a'u.*' "Mai maikai loa ka hoi ina o oe >pu kekahi, ina ua ike aku? makou i kou puholoholo palepiwaia m«i e ke Aka Malii Make." Na keia mau olelo a kahi powa i pena aku i na papalina o ua Konela ala, a hauli ae la kona helehelena me he mea make ala. £ E hai mai ia'u i ka moolelo o ka oukou huakai," wahi ana. He wahi 'mea iki wale no. Ua loaa oia ia makou malalo o ka aahu p ke kulana kahunapule, a ua lele aku makou a pau e hopu īaia, eia nae, ua—" "_Eia nae, ua mahuka -aku kel<r*mai a oukou aku?" wahi a ke Konela Hana. He okoa ka mahuka a he mea okoa ka, waiho iho ia. elua o makou' ilo'ko o ka eha kukanukonū.,,"' ; " '&*■ "Owai laua? J>