Ka Holomua, Volume I, Number 23, 7 March 1914 — HE MOOLELO NO KILA a MOIKEHA Ka Hookolo Ewe Kupanaha-A o ke Kama Kapu a Hooipoikamalanai i ka Nalu-kee o Makaiwa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KILA a MOIKEHA Ka Hookolo Ewe Kupanaha-A o ke Kama Kapu a Hooipoikamalanai i ka Nalu-kee o Makaiwa.

MEHELE EKAHI [illegible] K \ i.-'i-no M ;'c.; A \ ' ;T u Au"io 'i.i .t V,o \ol. ' i «m K u Iliw m [illegible] Ka Haalele Ana O na Makuakane a Moikeha. Ho punawai kupaianaha a pohihihi no keia o Kalepeamoa, no mea, he pohihihi loa kona loaa ana i na kamaaina a me na malihini i kekahi manawa. Aia ke ku nei keia punawai malalo o kekahi umalupali, e alaiia aku ana ke alo aku e kekahi olaelae kuninihi e like me ka lepe o ka moakane. I ka pau ana o ka Moikeha noho ana ma kela wahi, ua hele aku la oia e nana i na kauhale e kuku mai ana ma kahi kokoke i kana wahi i pae aku ai. laia nae i hele aku ai i kela ame keia hale aole loa i loaa aku iaia kekahi hale me k«=; kanaka, no ka mea, o keia wa a Moikeha i pae aku ai he wa wi (nele i ka ai) ia no ka aīna o Klamawaelualani. N"j ia nele u a hoomau loa aku ia no oia i ke kipa hele ana 1 na kauhale, a hiki wale no i kona t Hoea ana akti i k-i e hanaiia ana o kekahi kaikamahine alii o laa aina la He hale nui keia e ku ana ma kahi kokoke i ka o "Wailua. 1 ko ia nei hiki ana i ua hale nei, o na kahu wale no ke noho mai ana a me ka lakou hanai alii. Ia lakou i ike mai ai iko ianei ku ana aku mamua o ka paepae o ka puka, ua kahea koke mai la lakou ia ianei e komo aku me keia mau olelo o

ke ola: I "He—mai. E komo mai maloko. nei." Ua hooko aku la keia 1 ke kono. Ia iaaei i noho iho ai a kuu ka nae o ka hele ana aku ua o]elo mai la na kamaaina me ka ninau ana mai: "Malihini wale hoi kou mau maka e ke kanaka ui! Mahea , mai nei oe i hele mai nei?" » "Ma na'e mai nei au," wahi ' 3t ianei. j No keia|pane a Moikeha, ua olelo mai la na kahu hanai o ke kama'liiwahine: HEe kamaaina makou no keia mau kaha aku ' nei a me keia mau kualono e waiho mai nei. Aole loa makou ī ike iki i kekahi kanaka e like me oe ke ano. Nolaila, mai hea mai nei oe?" Mamuli o ka hoi palua o ka

niniu ua i aku la o-Moikeha:j "He oi-iio, ma nn'e mai nei «u J a mai ke kii mai nae au i hele i Imai ai no keia aina" j I k lohe -T-a o m k'maiina , 1 na !n akik- a k likou ni.iiin-- ; ni, k hi n - a ho >ia ko«a .i" ok-K : i 4, A\ "o k* Kiii 'o -v.a .<o - < 'uvko m.u -UM . 0.i0.U.u o koi- h>'-ho'on.i • | k ir . i:o!o tn v 1 m ' i-'O' m.ii \ h ->i kou kao ko'iu .u o '<o !v - ? x - o* a ku «.i'nl' -w - ,ho ].• tt iw.u'- ' - o tkoi: r .o n.i nio i o puī a." , a i ki \ikovi h :n u n me ke kcina'-5.,-> mao.hmi ui. <i lakou hoi e īke nei me ko lakou mau maka ponoi Ua liuliu wale ka lakou kamakamailio ana, ua huh mai la kekahi o lak~iu a kamaiho mai Ia: "Pihkia maoH-ka hoi oe i ka pololi! Aohe o makou ai o ka hale nei, he mau mahina wi keia o nei. Eia aku nei na o makou nei i ke kuahiwi i ka h\ih wahi onini ai na mrtkou. Ehia ka hoi mea aloha o oe ī ka noho i ka p010 , a. , ' Pane aku Ia o Moikeha: "Aohe o"u pololi ai, no ka mea, he wahi ai no ka'u, eia iloko rjei 0 keia wahi puniu. He ai hoi e lawa ai kakou, nolaila, e nee mai kakou e ai." Aole e ai oe. Ua lawa kena ai nou wale iho no. E hele mai kakou e ai. TJa lawa keia no na laukanaka he lehulehu. I keia wa a Mokeha e kena h'-?u aku nei i na kamaaina e ai pu me ia, oia no ka manawa o ke ka ma'iiiwphine i komo mai ] ai, a oia ka na kamaaina i pane mai ai me keia mau olelo e oni ai ka io o ka malihmi: "Ina hoi ha pela o ko wahine ke hele aku e ai pu me oe i hoaai nou," a huli aku la na kahu hanai a kahea aku la i ke aliiwahine me keia mau olelo: 1 "E hele ae hoi oe e ai pu nne i ko kane." Ua keia kahea e Moikeha mē keia mau 1 olelo hoonī puuwai: I "E ke aliiwahine, ka ui o , keia aina malihini, e hele mai kaua e ai. Mai hoohilahila ,oe he hana loaa ole ia."' j No ke kena a na kahu hanai a me ke kono okoa ixiai no a ke kanaka malihini. Ua ku okoa ae la ke Klama'liiwahine iluna a ! hele aku la e ai. j | Ia laua nei e ai nei, ke ike I la ke aliiwahine, he oia mau no ! ka ai o loko o kela wahi puniu, ' j aohe wahi mea a emi iki iho. j O ka hele ia a maona laua nei ' he oia mau no ka ai o loko o ' keia wahi puniu a ka hookala-' kupua nui wale i noho ai. O ko laua nei noho ia a polo-' li hou no, ua hoeu hou aku Ia no o Moikeha e ai laua nei, oia' no hoi ka ke aliiwahine i ho'oko

aku ai. A. pau ka laua nei ai elua ana, ua noho iho la lakou., aei e hoenanea, oia ka wa i hoi 1 mii ai na poe hele kuahiwi me 1 na me*ai E laa ki ' ho'i, ka pi'a, ka uhi, a pala wile ' aku. X ka akoakoa rmi o na kanaka hele kuahiwi, mahope iho o ka paina wahi uhi ana, ua kena ia aku la lakou e kii i ka waa o Moikeha e hapai mai no ka halau waa o ke aliiwahine. Ma ia noho ana aku a Moikeha me na kamaaina ua hoa'o ae la j laua pie ke aliiwahit}e o Wailua I ka inoa o Heoipoikamalanai. A liului ko laua noho hoa'o ana, ua hinau mai la na keikikane a me na kaikaniōhine no lakou ka nm he eiwa. iwa ena o keia mau keiki o Kila kekahi ka mea nona keia moolelo a kakou e hoo po nei e na poe heluhei^. I keia maniwa e hanaii-i nei o Kila, ua hoomaka mai la ka j ua.o ka aina, ulu mai la no hoi i Ika nahelehele, a īa manawa no | i hoomanao ae ai o Moikeha 1 ke ka-uwala a me ka hulīkalo I ana i kanu ai ina eīa no ke uīu j mai nei; alaila, loaa ka ai o ka aina, ina no hoi aole, alaiia, e I poino ana 110. I Nol.iili, koi aku la oia iki a wahine r hole lai a e nana i I:ahi o ua mau wahi mea n<:i- -| t ini i keinu ai, a hoomaka akui la laua i:ei e hele, a 1 ko laua n.'i hiki ana aku i ua wahi punaw-ii i nei, e u>u mai ana ke kalo ua nunui keiki, a oka uwala no ! hoi e hihi ana ma o a maanei, a| he hookahi no hua oka uala, kii aku nei o Moikeha a mahelej 'i ka uala, koe aku no kekah) i !ka pu'e, laweia mai la ma ka ' uala i mea hoopulapula a pela' no hoi me ke kalo, ua laweia ae 'ma na keiki a koe aku no ka makua. 1 | A mai ia manawa mai i hoomaka ai na kanaka o Kauai i ke kanu ai a hiki wale i ka laha loa ana o ka ai ia Klauai a hiki ī keia wa.