Ka Holomua, Volume I, Number 26, 28 March 1914 — KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA–A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO [ARTICLE]

KE AHIKANANA DONA LAVENA KE KAEAEA O KA HEMA–A O KE POOKELA O NA MAKAIKIU A PUNI KE AO

MOKUNA XXIV. Ahuwale ka No'ahuna a ka Enemi Ina Pepeiao Lolohe o Dona Lavena —Ka Haawma Pookela o ka Oihana Makaikin Iloko o aa hora elua mahope iho o ko 3Dona Lavena haalele ana aku ia Teresa, me ka paa i ka hauhoaia o na lima a me na wawae, oiai hoi kona mau papaniho e nau puupuua ana i ka popowelu i okomoia aku īloko o kona waha, ua hiki mai la ma ua wahi nei ka ilio a ua kanaka la, a na keia ilio ī akiaki aku i na welu i hauhoaia rna na lima 0 ua Teresa la, a o ka rnea i ikeia ma ia oia no ka hemo ana o na kupee i nakiikii ia ai oia, Ma keia manawa o ko Teresa hemo ana, ua imi aku Ia oia 1 kona lio, a mahope o koaa huli hoomau ana no ka hapalua hora, ua loaa aku Ia kona lio iaia, a me he makani Eusekalope la e kula'ī ana i na mea a pau e alai mai ana mamua o kona alahele, pela ua Teresa la e holo" nei no ke Awawa Malu Make. Aole i loihi, āku ka helu ana 0 na kapuai• vyawae o kona lio 1 na kio pohal?:u 6 ke alanui, ua halawai aku la.' oia me kekahi mea- e holo mai' ana maluna o kona lio, a o keia no hoi kekahi o na powa, nolailā, ua kaohi mai la oia i kona lio no ke ku ana a ninau aku la: "Owai oe?" ka Teresa ninau. "O Helu Iwakalua-kumama lual O Selefe Teresa anei?" wahi a Helu Iwakalua-kumama lua pololei. ! Ua hiki ole ia Beda kē pane mai i keia mau ninau, a no ka maopopo ole o kaaa mea e kamailio mai ai, nolaila, ua hoao mai la oia e nana poiio jnai i na helehelena o keia mea e ku aku nei īmua ona, aka nae, iaia i manao ai pela aia' he 6*lua mau pu-panapana e kau 'aku ana imua o kona alo me ke kauoha ana aku; E kau i kou mau lima iluna!" "Heaha keia?" wahi a ua Beda la. "Imua kou mau lima, a i ole, e moe mau loa aku oe!" He kaaaka opio wiwo ole o Beda, aka, no kona ike aāa eia oia malalo o aahu. epa a kolohe, nolaila, ua hehee aku la ka ikaika mai kona mau lala aku me he apana hau la i loaa aku i ka wela o ka la. No ka manao ana aku e ha-

kaka aku me keia kanaka e ku aku nei imua <ona, ua hala loa ka ellanawa kupono, oiai, eia oia ī kela manawa malalo o' ka mana o ua kanika Ia me na pu-panāp^na. Ma keia wa a Selefa Teresa e kau nei i kana mau pu-panapana imua o -Beda, eia laua kp lohe aku nei i ke pohapoha mai o kekahi mau kapuāi lio, a mamu li oia kumu ua kali iho la o Teresa ī ka hooko ana i kana i manao ai maluna o ke kanaka opio a hiki mai ua poe la. Ua ike mai la ua poe holoho la i ke ku aku o keia . mau hoohololio ī ke ku aku mamua o ko lakou alahele, nolaila, ua holo mai ,la3.lakou a ku iho la ma ko Beda ma wahi e ku ana. "Owai oukou?" wahi a Teresa i ninau aku aī i ua poe hololio la. Ua pane pakahi mai la ua poe la i ko lakou mau helu ai me na inoa, a ua ninau pu mai I la hoi owaī la laua. "Helu Iwakalua-kumamalua au," wahi a Selefa Ter4sa, oiai hoi o Beda e lohe ana i keia helu hookahi ana e hookohukohu wale nei. O kela poe kanaka ekolu i hiki mai la ma ua wahi la, oia no o Alanaga, K.onela Hana a me kekahi o na powa nona ka inoa o Roga. "Heaha keia?" wahi a Konela Hana. f , "Eia he kipil" wahi a ka pane, u a - i ole ia, aia he elua Helu Iwakalua-kumamalua a he elua Selefa Terera o ke ano kupanaha." "Ino luna i ke ao!" wahi a na huaolelo hailiili i helelei iho mai ko Konnela Hana mau lehelehe maī, e noke ana i 'ka upa i ka makani. MOKUNA XXVH. Makaukau o Konela Hana no ka O-u ana ae i ke ola o Beda' Hoounaia he mau Powa No ka Nana ana i na Pio, eia ka o na Powa no na Pne Pio. Ma keia maoawa eia o Beda iloko o ke kulana pilik ia loa. Ina no oia e hai ana • ka pololei a pau e like me kana ī hana ai me Dona Lavena, aole no ia he mea nona e pakele ai mai ka hoopai mai o ke ahewaia e make no ka hewa ana i hana a hooko ai. " Ua ike maopopo īho la oia i ka hopena puanuanu o ka hana ana i hāna ai. He manawa kexa na Sele£a Teresa e huai puka nui nei i na hana i halawai me ia ma kana huakai no ke Awawa Malu o o ka Make ma ua po la,- a i ka pau ana, ua lilo ia moolelo i mea hoonaukiuki loa na KoneIa Hana a me Alanaga, a oia

ka Konela EEana i pane mai ai iaia: "Ua kahiko loa ko kakou hoo haluaia ana mai ka wa maī no oka halawai oka ponei." "Ua pane aku anei o Helu lwakalua-kumamalua ma ka wa oke kahea inoa ana?" wahi » Se!efa Xersse i ninau iku ai i ke Konela. 'Ae," wahi a u i KLoit?la HLana neī. "Auwe! Owau no o Strlefa Xeresa, ano'u ka Helu Iwakalua kumamalua, aole lo.i ,iu i hiki aku ma ka halawai o ka po nei." Ma keia wa i kauoha ae a.i o KLonela Hana īa Roga e •wehe ae i ka uhi e paa ana ma na maka o Beda. "Na'u no e wehe," wahi a Beda me waiho wale ana ae hol o kona mau helehelena. LTa hoopuiwa loa ia o BLonela Hana i ka ike ana mai i ko Beda mau helehelena, a me ka leo hekili haku'i pamalo, ua ninau aku la oia ia Beda: "Ua £>ane aku 'anei oe ma ka wa ou i ninauia mai ai no Helu Iwakalua-kum^malua?" *'Ae." "Heaha kau pane i keia manawa?" XJa ku lohaloha iho la ua Beda lai me ka haalulu nui. O ka hoike ana aku i ka mea oiaio maoli oia no ka ae maoh ana aku i*ka make, aole no hoi oia i makaukau ia manawa me kekahi pane kupono. "Ma ka halawai no anei oe o ke A.wawa Malu o ka Make i ka ponei?" "Ae." "Ua pane no anei oe \ ka Helu Iwakalua-kumamalua ma ka wa kahea moa?" "Aele." "Nawai i paiie?" ''Aole 'i maopopo ia'u." 4< E ke kanaka opio, aole anei he pono nou e hotke i ka mea oiaio, a ke ole pela, alaila, e moe ana oe i kauwewe īloko o ko hora hookahi mai keia wa aku? l>

"Aole au i hana hewa iki." Owai ka h.oi ka mea nana i pane kela Helu Iwakalua-ku manalua?" * "A-ole no au I īke." Eia nae oe ke olelo nei he kanaka hewa ole loa oe?" Aole loa au i hawahawa rr»e ka hewa kupalu mano o ke kumakaia i ko kakou ahahui." E hai mai pehea oe i uhī hoomeamea ai ia oe malalo o keia ano?" ka ninau a Konela Hana. o kuu lio no kela," wahi a Selefa Teresa. "XJa hooluu olenaia au e ke kanaka hookahi no nana i hamo puna aku ia wahi a Beda. Pehea ke ano o leou piva olenaia ana e Beda." No keia nmau a Konela

ua wehe hamam* raai la 0 Beda i ka mookuauhau kahuna o kona ponna ana ma keia kulana hou ona, he moolelo hoi nana i hookahaha. nui loa aku ia lakou 9 pau. No Konela Hana, aole oia i hoike aku i ke kanaka opio no ka pololei o kana me* e hni nei iara, akj, ua nin ui aku la oia i ua kanak i opio ner "E hiliwai aku aua anei oe me kela kaaaki nin.i i Lnve aku 1 kou lumi ma leoia kak hi,ik.i " "Ae. ' "Mahea?" "Ma ke e holo īa no na kumulaau oka hnalina. 17 Ua loaa pono īho la īa Konela Han; na hoomaopopo ana o ke kanaka kamahao ka !apu nui—Dona Lavena-—ua hiki aku oia ma ka halawai i rnalamaia ma ua po la ma ke kulana Helu Iwakalua-kumamalua. Helelei pakaua īho la na olelo hoino no Dona Lavena mai na papamho mai o ua KLonela la, iaia i hoomaopopo iho ai o ke kaeaea pu kekahi o ka puulu kymite umi no ka rrvsiona lawe ola ona luna aupuni. O Dona Lavena kekahi o ua poe la, a ma kahi oka hana e hamau ai ka leo o na pio e loaa ana ia lakou ka hookuuia. No ka piha uluku loa oke Konela no Ranedela Beda, ua unuhi ae la oia i kana pu-pana pana a kau aku la no ke poo o Beda, me keia mau huaolelo: "E ka ino opu halako'a, aole loa oe e hookolokoloia! 77 Ua aneane loa oia e o-u ae i ka maka o ke o'a e pua ana iloko o ke opio ia manawa ina aole \ komo uwao aku o Alanaga. '*Aha' mai lawe ī kona ola i keia wa '" wahi aua Paniolo la īa t£onela Hana. Eia keia kipi me ka makaukau ma kaula-li no ko kakou mau a-i! wahi a Konela Hana. Maiia o kana kumakaia ana he pomaikai no hoi kekahi e loaa ana ia kakou ma ia mea," ka Roga p^ne