Ka Holomua, Volume I, Number 27, 4 April 1914 — Moolelo Hoonaue Puuwai NO Caroline Penise KA U'I NOHEA O CANADA A I OLE O KA NANI OIKELAKELA IWAENA O NA KAIKAMAHINE ILIKINI KA MEA I KAPAIA "KA PUA LILIA LANA I KA WAI." [ARTICLE]

Moolelo Hoonaue Puuwai NO Caroline Penise

KA U'I NOHEA O CANADA A I OLE O KA NANI OIKELAKELA IWAENA O NA KAIKAMAHINE ILIKINI KA MEA I KAPAIA "KA PUA LILIA LANA I KA WAI."

Kakauia e Nahdno\piil\m

MOKUNA VIII. Ka Lono Kaumaha Hoolele Hauli—O Masiliona, Aole Oia—Caroline me ka Puuwai Luuluu. Oiai lakou nei e nihi malie ma keia ala ololi nihinihi i ka pali lele a ka manu, a mamua hoi o ka hoea ana'ku o ka opio Masiliona no kekahi'ohuku lae e kiei pono iho ana ia lalo o ka luawai mimilo, aia kela hapa Ilikini a hapa Palani nona ka puuwai ōmukoko eleele 1 komohia ole ia e ke aloha hoa kanaka, a i kuluma hoi a maa mau i ka lawelawe ana i na hana karaima, ke nihi malie mai la me ka makaukau loa e hookau aku i ka elele awahia o ka make maluna o ka opio, elike me ka popoki e makemake ana e lele e po'i i ka iole. A me ka ikaika apau i pahu mai ai ua Ilikini hapa Palani 'la i ka waapa ana e auamo ana a loaa pololei mai la ma ka aoao o Masiliona. He leo halulu —he leo hoanoano —a he auwe! ana o ka mea poino, aia o Masiliona ke lele koheoheo ala no lalo o ka papaku o ka wai mimilo ikaika, a o ka luakupapau hoi e kanu ola ia ai oia. o keia leo auwe a hooho puiwa o Masiliona i huli koke mai ai o Edewada kela lapuwale nui me ke ano puiwa a pela hoi me kona Ilikini, a ninau mai la i ka hapa Palani me ■ka hoonalonalo ana me he mea 'la aole oia i ike mua: "Auwel no ka hoi e; pehea i haule aku nei 0 Masiliona?" A puili īno ae la ua eepa hoopunipuni nui ala i kona mau lima elua ma ka umauma, me he mea ala ua kaumaha loa. ,"Ua kapekeia kona wawae. Ua hoao aku nei nohoi au e hopu iaia, eia nae ua lohi loa ia au;" wahi a ka hapa Palani lokoino i pane mai ai. Maanei kaua e kuu hoa hoomanawanui o keia nanea walohii' hoomaeele puuwai, e haalele aku ai ia Edewada ma e kukakuka ana i ka lakou mea e hana ai, a e huli ae kaua a nana 1 ka opio Masiliona. Mamuli o ke ano kiei a o-hu o keia umalu pali a lakou e kuku nei, aole e hiki pono ia lakou ke ike iho i ke ano o ko Masiliona haule ana-. Oiai ua opio la e lele koheoh.eo ala no lalo o ka wai mimilo, aia kotia manao apau i hope no

kana wahine. ' A iaia hoi e aumeume ana no kona olā me na wiliau o ka wai, aole loa i haalele m ai ka noonoo maikai i kona poo. laia i oili ae ai mailoko ae o ka mimilo, ua lele kc>ke aku la ka ike a kona mau maka i na aa loloa o kekahi kumulaau e lewalewa ana me ka paialewa ia e ka wai, a me ka ikaika apau i koe iloko ona, ua hoao hou aku la ola e au me ka manaolana ina e loaa iaia ka palekana. . Ma keia hoao ana nae a ua opio ala aole ia he hana maalahi, oiai oia e lumilumi ia ana ilalo a iluna o ka wai kahe, ua pau maoli kona aho, me kona hoomaopopo pu ana ae he mau sekona helu wale no i koe ana e hanu hope ai i na ea oluolu o ko keia ao, a hookuu mai oia i na mea apau e lana hele, a i ole e owiliwili ia paha koirāT kino iloko o na halo'alo'a pohaku a-a e poai a puni ana i ka luapa'u o ka make mau loa. Oiai kona lima e apakau ana no ka manawa hope loa, ua loaa mai la oia i kekahi mimilo ikaika o ka wai, a mamua o koria~ owili ia ana aku iloko o ka hohonu no ka hopena mau loa, ua puana ae la oia i keia mau huaolelo me ka hanu paupau aho ana: "E na aheahe makani e ae mai e lawe aku i kuu aloha hope loa ī kuu Caroline maemae; aole au e hui hou ana me ia no ka wa mau loa. E na Lani, iloko Ou kuu maha mau, a ma Kou poli kuu lanakila." I ka pau ana o keia mau huaolelo, o kona nalowale loa aku la no ia iloko o na wiliau o ka wai a pau ka ikeia ana. Ae, — Elike me ka pua nani i mae, Pela ke ola o ke kariaka i pua ae a nalo aku, Aole waiho mai ka 'make i ke kanaka ikaika, Aole hoi i ka opio ame ka wa* hine u'i, — Aloha Masilionat hpolohe ia no paha ka leo kaukau walohia o kana aloha Caroline, ina e loohia oia i keia poino.) He mea oiaio, e hoomokumokuahua ia ana ka puuwai laahia o ka U'i Penise, a e loheia ana na kihaehae leo uwe kumakena o ka Pua Lilia o Canada, aohe mea e na ai; ma ka wa e halawai aku ai 013 me ka lono kaumaha no kana mea aloha. Ae; nawai hoi e ole ke aloha i ka hoa pili umauma i ohumuhumu pu ai, a luhi a luhi ka manao i ua ai ewe nei. He mea eha ke aloha —he mea luhi ke aloha— a he mea wela ke aloha. Maanei e kuu hoa hoinainau lauolelo a ke aloha, e huli hou ae ai kaua i hope a nana aku ia Edewada ma ame ka lakou mau hana: Ua kauoha koke aku la o Bdewada i kona Ilikini ame ke

kanaka limakoko ana i hoolima2ima ai e hoi hou no lalo o kahi a lakou i hoomaka mai ai e pii ia kakahiaka. I a lakou i hiki aku ai no lalo, ufi hele aku la lakou nei e n?na ma o a maanei o ua lua mimilo nei, a no aneane he hookahi irora ko lakou huli a nana ana, ua hooholo like iho Ia lakou.ua majce oia, a e huli hoi koke aku lakou no kahi kauhale a hoike aku i ka nuhou kaumaha no ka make ana o ke kanaka opio ma ke ano ulia. K.au ae la o Edewada me kona Ilikini no luna o ko !aua waapa, a o ka lima paumaele nohoi i ke koko no luna o ka waapa o Masiliona, a o ko lakou huli hoi aku la no ia no kai me ka nele i na moali no ka hoomaopopo ana i ke kino o Masiliona. Ia lakou e huli hoi nei maluna o na waapa me ko lakou mau lako nohoi apau, aole loa he alanuī maalahi e ae a kekahi kanaka e hoao ai e hiki no kai o kahi kauhale, koe wale no maluna o ka waapa, oiai o ka hoao ana o kekahi mea e hoi ma kapa mūliwai ua aneane pa-ha a palima iho ka loihi, oiai oe e pii ana iluna, e iho ana hoi ilalo, i e uakee ana ilokb a iwaho me ka( hihipe'a o ka ululaau, he nui maoli na' inea ame na pilikia, a ( he oi loa aku hoi ke hui pu ae, me ka nele a ' ka 1 ai; aka, e hoo- j maū aku no nae kakou i ka nee ana Imūa ma ka meheu o Edewada ame kona mau hoa. Elike nohoi me ka loihi o na la a lakou i pii mai ai no uka, j pela nohoi ka loihi o na la a ua poe nei i huli hoi ai, a ke huipu ia me na la a lakou i pi; mai ai,| ua piha na pule ekolu a oi, a o ] ka manawa nohoi ia a ka U'i| Penise i kauoha ai i kana kaile no ka huli ho'i ana aku; a o kekahi nohoi ke aneane loa aku nei i kona mau la e.hookohi mai ai i ka laua makahiapo, ka hua mua hoi o ko laua kihapai.' Iloko o keia mau la kulolia a ke aloha i kaawale mai ai, e ike mau ia ana ua u'i nohea nei e noho mau ana ma ka lanai o mua o ka halekuai, mai ke' kakahiaka nt|ii poniponi a hiki wale i ka uhi ana mai a na eheu o ka malu po, e kaulona mau ana kona mau maka nohenohea no kahi lae laau e ikeia aku ai ka oili mai o na waapa, me ke ake no e ike aku i kana mea aloha e huli hoi mai ana, oiai, aole ona makemake e kaa e ka ike mua i kekahl poe ae. JĒta ka auanei e nele ana kona ike ana'ku i na maka aloha o kana kane 3 a he nuhou hoolele hauli a kaumaha ke halawai pu mai ana me kann i manaoiana ai. Aka, mahope iho o ke koele ana o ka wati o ka hora 8 o ke ahiahi o kekahi la, ua lohe aku la ua U*i Caroline nei i ka walawalaau mai o na Ilikini, a i kona hoomaopopo ana aku ua lohe pono loa' aku la oia no ka hoi

ana mai o ua poe alā; a o ko Caroline hooponopono ibo la no ia a makaukau no ke apo a puili ana aku ika a-i o kana Masiliona aloha, a-oia kana i kali malie iho ai oka hoea aku o kana pua hiwahiwa peepoli. I ka lohe ana mai o ua ui ala i ka halulu aku o na kapuai wde mawaho, ua eu koke mai la ua Caroliae nei me na heiehelena i haiamuia e ke aloha wela, j me ka hoao pu ana mai e kama|ilio, "E kuu i Aole i pau pono aku ka manao ana i makemake ai e hoopuka, aka, ma kahi ana i manao ai e apo_mai ana oia 1 kana aloha Masiliona, o4la helehelena o Edewada'kana i ike mai e ku aku ana imua oikal" " ~ Ua pika pahaohao maoli o Caroline me kona nana pono ana mai ia Kdew'ada no kekahi mau sēleona, a pane mai Ia: "Nawai i kauoha ia oe e hele mai ianei? Aole o'u makemake e ike aku i kou mau helehelena maanei, O na maka ame na hiona wale nx> o ka'u kanē aloha ka'u i ake ai e ike, aole o ko na holoholpna a me ko na poe puuwai eleele elike me kou. £ hookaawale _koke aku ia oe mai keia wahi-aku." Ua ku lohaloha iho la o Edewada me ka piha puiwa maoli, ' a ua hele oia a wela no keia mau olelo hoohaahaa i pehiia aku , imua ona,- eia nae ua hoao iho ( la no ua kanaka lapuwale nei , e uumi me ka nana pono ana'ku i ia Caroline. *'Aole o'u makemake e ku loihi mai oe Aole anei ou lohe, o ka'u kane wale no ka'u i makemake ai e ike?" i pane hou mai ai no o Caroline. j "E ka Lede," wahi a Edewada -o ka pane ana mai: "Aole au 1 hele mai nei e hoopilikia Iwale aku ia oe, aka, i hele mai ;la au imua ou me ka manao ! maikai e hoike aku i kekahi mea ano nui, a o ua mea ala a*u i manao ai e hoike aku ia oe, he nuhou kaumaha ia ame ka luuluu." I ka lohe ana o Caroline i keja. mau olelo a Kdewada, ua homa a mae koke iho la na helehelena 0 ua ui ala, aka, elike me kela ano koa a wiwo ole o ua kaikamahine īlikini nei, ua nana pono mai Ia oia i na maka o Edewada a pane mai la: (< Aole oe e olelo mai ana ia'u ua pilikia kuu kanef Pela anei?" "He mea.i oi ma o aku o ka pilikia ka'u e hoike aku ana ia oe, ina hoi oe e ae ana e hoolohe oluolu mai i ka'u kamailio a hiki 1 ka pau ana." "Heaha? Heaha ia mea au e hoike mai ai ia'u?" wahi a Caroline. "O kau aloha Masiliona, ua liaalele mai oia ia oe no ka wa mau loal Aole oe e ike hoū ana iaia ma keia mua aku!!" "Hoopuuipuni! Hoopunipuni oe e kena kanakall Aole loa au e hilinai i hookahi huaolelo mai kou mau lehelehe mai. Aole loa e haalele mai kuu mea alohai 'ia'u. Ua ike au i kona puuwai, lua heluhelu au i ka oiaio ona pana ana apau o kona umauma, a mai lawe mai oe i na olelo ahele me ka manao e puni aku au. Aole loa!" (AOLE I 3?AUO