Ka Holomua, Volume I, Number 34, 23 May 1914 — Moolelo Hoonaue Puuwai NO Caroline Penise KA U'I NOHEA O CANADA A I OLE O KA NANI OIKELAKELA IWAENA O NA KAIKAMAHINE ILIKINI KA MEA I KAPAIA "KA PUA LILIA LANA I KA WAI." [ARTICLE]

Moolelo Hoonaue Puuwai NO Caroline Penise

KA U'I NOHEA O CANADA A I OLE O KA NANI OIKELAKELA IWAENA O NA KAIKAMAHINE ILIKINI KA MEA I KAPAIA "KA PUA LILIA LANA I KA WAI."

K«fc<tuia « NAHONOAI'in.Axi

MOKUNA XIV KU . Lei Poina OJe—Me ■Kuu' Lei Ulumahiehie— Ua Eha Au ia Oe e ke Aloha E hoomanaoia, hemau la loihi 11 hala ae maī ka i oaa ansL ia Carohne he palekana mai kela poino uluahewa mai i naauauwa 31 ola 1 ke aloha no kana mau mea nui eluai ka puuwai, a mamuh hoi ° ka loaa ana aku i tta lima kokua oīai oia e waiho ana me ka nawaliwali iloko o na iniki hu'i a ke anu o ka hau noho kuahiwi, ua aneane maoli no kona aho hope lba e haalele roa i iaia a pau ae ka ike ana i na nani o keia ao ame na luhiehu i kuluma mau i kona maka—aole hoi epawehi hou na huna wai lelehune o ka Lokowai o Hudesona ma kona mau papalina ui nohea —' -aole hoi e kilīhune maluna o kona oiwi kino lahilahi i puia mau ia e ka moani aala o na Pua Xriliā lana i ka wai. oiaio» aia ua nohea hiwahiwa nei e ku ana ma ka lanai o ka hale me na maka hia-a e hakiJo- <d na mea kino iloko o na ululaau, a ma ka wa e lele ae ai na nu maluna o na lala laau oka, e haupu ae ana kona oili me he la o kana Mas"tliona puuwai ma'ema'e no ia e kali mai la o kona hoea aku a haawi mai i kana'mau puili aloha ana me na mu-ki wainohia; a i kona wa hoi e lohe aku ai i ka Jeo kani ole~ hala o na manu e lawe ia mai ana e na ahe makani kolailai, e hoomanao ae ana oia no kana kamalei i kaili ia mai kona poli aku, a uwe iho 1 a me ka'ehaeha nui. Oiai oia me na lima e puili ana ma kona umauma me ka leo uwe paiauma o ke kaumaha, ia wa i- kalele iho ai na lima o kona luaui makuakane maluna o na kipoohiwi a pane iho la: "E Caroline ka'u kaikamahine aloha: E" hoolohe mai i ka leo ! 0 kou luaui makuakanqy3ei, ka mea nona ke ohohina i aneane e I iho aku iloko o ka lepo koo~u o ka luakupapau, a o na makua palupalu hoi e kauka'i aku ana 1 ko laua '<ila a pela hoi me ieou tnau pokii kaikaina ma ka poho o kou lima. AtUOj e hoomama i kou naau kaumaha no kaii kane i kaawaie ttiai a ©e aku» no ka mea, aole oe e htri hou ana me ia/ aole

oi oia e ho'i hou. mai ana e. pili oe, a pela hoi me kau hapuu aloha. xja maha laua iloko o nani no ka hauoli pu ana me na aneia ma'ema'e. . makou kau e noonoo mai oiai ka P«!ocia a ka nele ame ka hune e hookokoke mau mai nei, a mamuli wale no auanei o koia ae oluolu ana e mare me Ēdewada, e pale ia ae ai keia poino e hekau mai ana maluna o kakou. No kau Masiliona', he mea pono ke hoopau loa oe i na noo,noo ana nona-—aohe waiwai o i al °ha ana i"K a mea ua nele— |ua hke ia me ka opala i puhiia | e ka makani puahiohio ā nalo« j wale loa." i Oia ka Carolme i pane aku | ai me ka leo o ka mea i piha me I ka hoonaukiuki: "Auhea oe e luaui makuakane; mai hoao oe e kinai i kahi uiuiki uuku o ke ola i koe iloko o'u! No kuu P°ina ole arae kuu lei uTuTriaIwehie, ua eha au i ke aloha no laua. Ina aia laua iloko o ka! Paredaiso nani o na anela ma'e- i ma e ma kela ao, alaila e mai ana laua no ko'u hoea aku! e hui pu me laua a hauoli iloko o ka nani. Ae; ua makaukau | mau au no ka haalele ana iho ia oe e kuu luaui, kuu makuahine, ame o'u mau pokii aloha no ka uhai ana i ka mea a'u i aloha ai ame kūu lei. Aole au e aee! mare i ke kanlaka paumaele e like me Edewada no ka wa mau/ loa, koe wale no ka hiki ana ke mare i kuu kinowailua i pu- 1 anuanu a nele i ke ola. J - ana a.u mahope—©-■ ko laua meheu a hauoli pu"ma kela kapakai la'i ma o ae, kahi 0 makou e ike hou ole ai i na hopena awahua ame na hana lokoino o keia ao i piha me na] popilikia he nui." 1 Mahope iho o ka ike ana o I , ka makuakane i ka paa o ka manao o kana kaikamahine no Masiliona, ua pau loākonahoao| ; hou ana e kamailio ma i.v hōpe mai, me kona hoike maoli an<t aku i na mea apau e pili ana i I ka laua mau kamailio ana, a ua lilo hoi ia i mea onaikai ole i ko !Edewada noono'o. No ka Pua L-ilia nani hoi, ka mea nona ke kaulana ma na kapawai o ka Husedona, aole ia e like me kona maū la kinohi o ka mohala ania ae, aka, elike me ka pua nahele i hala ka nani a e homimi iho ana e rnae, pela iho la ka nani o Penise 1 emi pu iho ai a halii iho la ka nananakea maluna o kona mau papalina—nawai hoi e ole ua halaka mea nana e hoomaumau i ke kaiikoi. O ka hana mau a Caroline i keia mau la, oia no kona hoohala ana i kona manawa ma ka hele ana iloko o na ululaau, rne ke noi mau ana i ka Mea Mana Loa e lawe koke aku i kona ola, a e paa mau ana ma kona poli

i kela ame keia manawa he elua a ka make, ōia hoi ne hookahi pu panapanaame ka pani oi'lua puuwai. » No ka IHkini hapa Falani hoi eia no oia ke pU malu mau nei i uka e lawe ai i meaai na Masiliona ame ka bepe; he hui «īau no oia me Caroline, aka, aole nae ona hoike iki aku ikeiamau !f ea ' no kon * pke no aia a loaa , , ae ka ikaika ia Masiliona, alaila, o kona lawe no ia ia Caroline e huipn me ia. _ īara nse i kai o kahi kauhale Ia ' ua hoik e aku la o Edewada iaia e hiki mai ana kekahi kahunapule Katolika ma ia ahiahi ma o kana kauoha, no 1 makemake e mai%ia oia me Caroline ma kekahi la ae, me kona (Edewada) olelo ana aku , ua hapa Farani nei e kokua ;aia ma kana papa hoonohoneho hana i hoom'akaukau ai no keia hoohui mare. Ma o ka noaopopo ana i ua hapa Farani nei o ka Edewada enea e hana ai i ulu mai ai ka noonoo īloko ona, he manawa kupono a maikal maoli ia ana e hoohoka ai ia Edewada no ka wa mua loa, a mahope o ka uhi ana mai o ka poi hoomakaukau ai ua hapa Farani nei i kona waapa me ka ike oleia mai e kekahi mea kino. Mahope iho o ka hala ana ae o'ka hora 12 'oke aumoe, a ua ®jbaJioi Jca leo o na mga apafy, ua7imFhele aku la ua h&pk Fararii na no ka hale o CaroJihe ma f me ka ike ole ia mai a hiki ana iloko me ka hele loa ana aku a ku iho la ma ka aoa'o o Caroline e moe ana. No kēkahi-mau sekona kona ku malie ana me ka noonoo ana i kana mea e hana ai, ua lalau iho la ia i ka ]ima Caroline a hooluliluli ae la i o a iapei. Ua puoho ino ae la , o~Caro. hne me ke ala ana ae iluna, la~ lau iho la x kana pu panapana a kaū pololei mai la i ka puuwai o ke kanaka Farani me ka hoao ana mai e kamailio, aka, ua kuj kuli iho ia ua kanaka nei ilalo me ka hoopuka ana mai me ka leo liilii e lohe oleia mai ai e kekahi mea, "Aole au i hele mai nei e hoopoino 13. oe, aka, ī hele mai nei au e lawe ia oe i o kau Masiliona e noho mai Ia me kau keiki aloha, a ina oe e uhai mai ana mahope o'u me ke akahele loa, alaila iloko o na hora elua wale no e ike ana oe ia laua.'*' I ka lohe ana o Caroline i keia mea, ua haule hou iho la kana pu ilalo, a eu ae la nohoi ka hapa PWani iluna a puka aku la īwaho me ka malie loa a o Caroline aku nohoi mahope me kana pu ma kona lima me' ka uhai .an.a a hiki i ka uwapo. "Mai kamailio mai oe ia'u, e noho mahope me ka makaukau e ki mai ia'u a make ke ike

oe va apuhi au ia oe, a mamua au rna manawa apau loa a maliope mau oe o*u me ka makaukau i na -wa apau;" a o ko Caro]ine kau aku la no ia a hoomaka aku.la nohoi u a hapa Ilikini nei e kuupau i kona īkaīka hoe. Ma keiā holo ana a laua ma keia wanaao, aole loa o Caroline i kamailio hos~aku, aka,~ke ike ala nae oia i ka hoio maoli o ka I waapa, a ke puliki mau ala no [ oia * kana pu panapana me kona hoomanao pu ana, o ka mea no keia nana i hoe i ka waapa o kana kane aloha a pau kona ike hou ana iaia, a aole hoi he mea i lohe hou ia hiki wale i keia a nei kanaka i kamailio aku ai iaia niamua iho, a ina e lawe ana keia kanaka iaia e make elike me kana e aho koaa, ae io aku i ka make, a e lilo hoi ia i mea e. ha ? oha'oia aī kona ualowale honua ana. Oiai nae keia mau noonoo e lauwili' hele ana iloko o Caroline, aole ona Jhoomaopopo ae i ka manawa, he ike ana nae-ka-na i ka malu o ka pali pohaku a kaalo ana laua ma kekahi aoao me ka pupu ana a'ku o ka waapa iluna o ke one, a o ka lele aku la no hoi'ia o ka hapa Farani me ke kauo ana i ko laua waapa a kau loa iluna o ke one maloo.' 4t E uhai mai oe mahope o'u,'* i pane mai ai ua kanaka neC A o ko" Caroline uhai sku M"£ohoi ia mahope a hiki i ko iaua ku anā, mawaho o ka puka o kekahi wahLpiipupu hale- m e_ke kikeke aria aku o ua kanaka nei ma ka ipuka. No kekahi mau sekona ia kali ana, ua hemo mai la ka puka, a komo aku la nohoi ka hapa Hikini me ka olelo ana 'mai iaia nei e kali liilii/- - Ke maapopo ole ia '4Snei ka hana a keia mau mea, aka, ke puliki loa la kona lima i kapu m& ka hoomakaukau nona;, a i kona ike ana i ka malamalama o ke kukui i ka a ana ae, oia ko ianei manawa i lohe aku ai i ka leo kahea e komo maloko. "Mai iiopohopo a makau oee ka wahine opio, aole he mau mea nana e hoopilikia aku ia oe rna keia wahi;" i kamailio mai ai ka wahine Ilikini. oluolu oe e komo loa mai maanei," ano ko Caroline ike ana aku i ke ano oluo.lu o k&ia wahine, ua komo loa aku la oia iloko ma kahi i kauohaia mai ai iaia me ka piha pihoihoi. ______ f Aole i pau.)