Ka Holomua, Volume I, Number 48, 29 August 1914 — KA MOOLELO WALOHIA O HAINAKOLO KA UI O WAIPIO AME KA WAI O HIILAWE [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MOOLELO WALOHIA o HAINA KOLO KA UI O WAIPIO AME KA WAI O HIILAWE

Kakaut„ e I £ KA-LA«A-ltc-l-K!S.Af | MAHELE virr I Hewa i ka 2wX»rī»i I-au Wai Pua; o ke Kaha o Elaupe'a Apak?xu ka Hama a ke AJoh<i ī ka A paa ka Hamakole kama- f ilio ana i ua aikaae nei a !akou, ia wa huli heu ae ta a kama-, ilio> aku la i ke kaika-na pokii ia Mailelauliu : lohe oe e kuu pokii aioha| i keii īa, a pela hoi me ke aika-| ne a kaleou, e uha'i aku ana au* ke kapu o na mea ai s na meai alu, ka i'a, ka limu aYne na pupu| 0 ke kahakai. E ai noa ana au; ia mau mei apau, oiai, ua hewa' tka hana-a ke kane a kakou. a! 1 keia la, mai ninau olua i ko 7 u f wabi e hele ai. E .hele nohoi au i i ka'u hele a ka wa no e boi | mai ai i kauhale nei; ho'i mai, nohoi au. E kii aku oe i ka lei' a kakou, i ike iho au iaia ma-' mua o kuu hele ana.'\ Me na waimaka e hiolo ana' *«a na papalina o Mailelaulii, ; kii aku la oia ia Leīmakanī e| hiamoe aaa no. Hoala aku la| oia iara a lawe mai la i ka maliuahine ia Hainakolo, me ka, ■olelo ana: "Efa iho ka lei aloha a kaua. [nahe aloha oe e kuu haku ka'kuaana i ka-lei a kaua, i.ka hua| mu» o kou puhaka, a i kuu luhi hoi; aīaila e naho iho kaua, mai ( hele aku oe elike me kau e bo- ( ike mai nei." Pane aku la o Hainakolo i ka pokii: "Aole. E hookuu mai oe ii'u, e kuu pokīī; e hele ae au e hoonan* i ka ikiiki o kuu 3iao no ke kane a kakou. O oe | -ke malama iho a nana iho i ka' lei a kaua. E heie * ae au i ke =iu a ka hewahewa. O ka poe aloha ole o lakou nei—e. E aele ! Ia wa honi iho la o Haīnakoto i ka ihu o ke keiki, a pau; haawi hou aku la oia ia Mailelaulii. O ke ku ae la * no ia o Hainakolo a puka aku la mailoko aku o ka hale. Oia hele ko ianei me ka mama a hala mai la ka waokanaka komo aku la keia i ka waokanaka ole, a hele ana keia iloko o ka waonahele ululaau kahi a na manu e kani ana me ka olioli. Oiai keia e hele ana, ike aku la keia i ka pala mai a ka mai'a, ua hele a kapule iluna o ke kumu, hele aku la keia a hopu i ke kumu a hooluliiuli malie se la. Helelei :ho la ka mai'a pala ka-j pule ilalo, noke aku la keia i ka hoonuu alapoho, me ka pane | ana ae: "Eia ka mai'a kapu a'

KLane-»~pau ana oe ī ka hoOhuu ia e a'u." ! O ko ianei aleale aku la no ia i ka mai'a, hele txalxot a pau ka eha mai'a, puua ka waha o ua ono mai'a, q ko fanei ku ae t . lā no ia a hele aku la iloko o ka ' i ka hihipea a ka ulunahele. Ifcce aku Ia iio keia i ka pala mai a ka hua uiei ame ka memele a. ka hua ak^,la 9 hele jaku la no keia lalau ka akau, 1 lalau ka hema a komo iloko 0 ka waha. EEe ono ho? kau ke moni aku. j Pela ko ianeā hele oaau ana ' i me ka maopopo ole iaia c\ kana i , mea e hana aū ua he!e a aaia i j ; ke aloha o ke kan.e; a. t kona j , hoea ana malalo e kekahi kumu j [ lehua nui, noho iho la la mala- \ t lo o ka malumalu. Ota «sohoko' l ianei a liuliu hoomaki. mai U j ke poluluhi ekau ena-. 1 luna ona. Aole ī liuKa, o kena | | hiamoe aku la no iau O* aa ni-j \ ka no nae kai pi2~„ o ka noonoo nae, je b:a-ai aaaa. ia.; • A ia wa lohe akn la £» i laekahi ' leo'i ka pane ana ihoz ; ! Hiamoe ana oe e Ha"i a pali [ ( o Waiplo, j ;Walea ana i ka oiu ole Scua-; j hiwi puanuanu i . Ua ai i ka mai'a ka.p«i- IOmlno ana i ka hua txJeiy i ka [ i hua akala, ' [ £ kala wale ka hala axai ka hale! { mai, I j E Ha'i—e! Makalahia _ko he-; j wa, he ai-a, j Aaīa ana oe i ke kapu ou akua, O Kane, o Ku ame Lono, ; | Hoolono ī ke kapu, ī ke e" 1 Ha'i, - T ! E! Ua "leno " ; I ko ianei lohe ana i keia leo kaakaa ae la kona mau maka, ( eia nae ka mea haohao iaia, aohe: ona ike ae i kekahi mea kino! kanaka, nolaila, pili hou iho la' no kona mau maka, a hooko-| lono hiamoe iho la. Ia walohej hou no keia i ka leo i ka pane» j hou ana iho elike no me kana i S |lohe mua ai. Aole nae ona| | wahi mea a īke wahi kanaka |iki. Ia wa aia loa ae la ia aj nohe iluna me ka namunamu ( ana iaia iho: j j "lie keu ka hoi! Owa! la'* , hoi nei mahaoi nuī o ke kama'ilio ana iho nei ia'u i kuu ai-a ( no ka ai ana i ka mai'a* i ka i ( hua ulei ame ka hua akala? 5 * Ia wa ku ana nei kanaka poo jhxna me ke kookoo kauwila ma '■ f kona līma, a pane mai la oia i ka olelo ana: t "E HaM i ka pali kapu o 1 i ' Waipio! Owau. ka mea i ka- 1 , ; hea iho nei ia oe. Ua hewa oe ' ( i ka uha'i i kuu kapu. Ua ai'; oe i kuu mai*a kapu, ua ai oe ij ' ka ulei kapu, a ua ai nohoi i ka! .huaakala kapū. O kou hewal aliiwahine a kaikama-j hine hoī a makou." j j "Owai oe?" i nīnau mai ai oj I Hainakolo i ua kanaka poohina . . ne i- i "Ae. Ua maikai kau ninau.'

A e hM « ninau lii% %<"> Kane, O "«* Kan«r4«&iK, 'K' ne-i-fei\ &*&&%*&**, Kane-pc&Sx <£> %tiiJv. <"> *rfc m* .-* ame ka N'r'ke kapu s*«*., Stefe ifc*V*t fe». *c£ v pU !*■», |«> W v kapu p:lij>i*i ■»' h*» < st '■ unauoa, o -of*issf! «•** *£»%, " 5%« ">> huli-Uni. O *-... kt .v loa, o $t*xw aui S f?»t '* •■"'- lama. iī* •A'fess3fc Wfc <- *■*»* ia oke kipa, A h* oe msr»leWc *%«: * - hele neaaw tm *ii «• fe*Vc*&<t-* ia oe efce kirik*!f*4& v n«\ . * .'K koe Muawalii MMt ii V. «• , oia hoi kf leapu *v V * ' me ke fc*p-a *r. C a.- : ka was ois. Hie- **tk r.u , V o".. iki esa ia'u, A * &uVsp**\ s oe ī keia haai eka ■*•>-* - kr.r V s >.: akua; me oe »3Rr£ t*. V n i*iuA ole au i bc*kfe a&:~ *& -.*. "' Alaih, pis? 1-T.\ -.--- kolo; "*S[o-«£:i&t r0;„ l makalahi* be*i ,v "Ua lou ia. ew- kjL >u.vrule e t ke Jt ka pule uleae. K fc*s *ku iu ia.' oe, a e hoapfcauaAjra inai oe:" wahi « K*ae. A o koaa ** ne īa i hoike | aku ai ia Hib*kdo 5 ea pule '» ala, peeeh "E a.3.oiia a.e afx i siji 3*ks, E feal*k*Li *•=: : fe-u*-: Akua. E kaīi *ia taa *tq i k-u h«-T\ .i ia Ge fi-wehe mai lua Oe i ka i liemo Heahi la ka'u fce*a. n\aī ia Oe e. ke Alna»? He hala ai palia? u»1 ī'a paba? He h&wa an*i i ke kapu kna. ke kapu aleaie.it 4 Ke kapu uoauna. ke kjpi oka r»j>ihi kan i k.i i al.? He ba!a anei i ka liooLiki kanawai? Ina o ka liala iaV Ae —ua hewa be kau^ia, Wtlie ia i ke kua, Welie ia i na wahi apau o'u, Alai luoa a laiu. mai loko a waho, E ola hoi an Kau pu.lapu.la O Kane iluna, o Kane ilalo. O Kane o Ku i ka ueke, O Looo i ka oua aiii nei ia—e 1 E Kaeie e kala j e Ku, e -^ehe, liono. e maliu i lea ualo, E kala i kuu hewa ttpiu A ola—e. Amama. TTa no» —le*e tva.l e iiox—e Ua paanaau mai la keia pule' ia Haiaakolo, mai ka mua a ka jhope. Aia wa kena aku la oj K«ne e uhau iua pule nei. Ol ka manawa nohoi ia a Haina-; kol-j i hahau ai i ka pulemai mua a hope. Alaila, pane aku ia o Klane: i Ua kala ia oe, e ke ka.ika~ | mahine. XJa pau nei hewa ou. j Ua maemae oe a ua ola hoiJ Aka, e hoomanao oe eke alii-' wahine, mai hoopaakiki ; oaau e wawahi i ke kapu o ke Akua, oiai he inaina Kona a he piha aloha nohoi." Aole i pau.

Hon. Abr. Fernandez

V. ' 4- ri,UsU 1...1 U » Acu> Rov.ub«ilikA , Ki.'. iVaulu!< u KaUii* » Hotto OKv OfK«>( IV\»Ka'*." Ai % <rth ma Ferna*}dez e ."«U: :xt £-" Ut* k». l art.'i Puuku k " k." K>*. i iTih i:o d.ne K.a"t-.. oi:i kekahi o moho k;:l,tria keonimana i e ka lehalehu me ka r-ha ohoiii.i nui i keia mau ia s m.i!,vv.aiA nei n-i a'jmeuc3ie hakv\lai.sin»i o ke Keho W*ae U"a lnki i 'ka lenuieku asne na Hawa.ii apau ke haawi i na kakeio ana. nona no k.i hanohano o n.a poe ake hoopono r ma kona a.llO hoepono ame ka makaukau ka lawelawe eihana ana e like me ka hoike o na naoolelo o kana msu hana. He 17 makahiki o konakwela\N"e ana i ka oihana kalepa me ka no ka Hui o E. O. īlall, a waiho aku la ia kulana mamuli o kona ae ole e kakeo ī na poe hookahuli i ke Aupuni Moi ana i aloha ai. "Ua "waiho aieu oia me na lima niaemae, ! kikokohu oleia. Aka, iioko o kekahi mau la pokole wale tio. ua kii ia mai ta oia e hana no ka Hd Hawalīan Hardware ma ke ano Puuku a Lunahoohana. Ua ikeia ka holoponcr o na Hana me ka ukuia o na aie kahiko apau oia Hui mamua o kona noho hana ana no na makahiki 8 a oi. A i keia wa, ke lawe~ lawe nei oia i kana hana kaiepa ona lako hao ame na waiwai like ole nona ponoi jho no ĪO makahiki e ku aei ma Alanui Mo-I me Kam;ka. Ke ukali nei ka :ke hana ame ka hoopono i kana mau lawelawe hana ana, - mea i ume aku i na hiana o ka lehulehu noaa. hoomanaoia, ma kona. wa e liwelawe puuku ana no ka nJ r : P a Holomua me ka Luna-r-or.cpono o keia pepa i ke ua hoala ae la oia iie Banako Lahui i hiki aku ka nu: o na dala i luluia aku laia i ka $6,000 a oi, no ka ana ī ka waiAvai o na - na Hawaii ame A "'.a o na ama i na mo,ka, ī ke kahuli ana o -..[ī'Jni Moi, ua ko ole kela manao mamuli o ka iiopuia aiia o na pn*. ī kipi, eia nae, ua hoihoua na dala a na f.oe apau me ka nalowale eie. I keia wa ua hoala hou ae oia me kekahi poe me ke noi ana i ka oukou mau kokua. Ake loaa iaia ka kakou rnau ma ka la koho e hookoia auanei kana upu no ko kakou pnno.