Ka Holomua, Volume I, Number 48, 29 August 1914 — E Huli i ke Kanaka Pono [ARTICLE+ILLUSTRATION]

E Huli i ke Kanaka Pono

m» k*l, w . kihiko UH huli e kekahi .» i k*u o k«t I»er*e i kekiui knnaka wno roa Ke awa*ea o,ki U e b»oftek« *U* i kn nvii o nn kanakn uw na alanui <> ke kulanaknuhiilw o C«. ninauia mai oi v , "He»na feau e huH noi. 1 " '*E huh ar\a au i ke k-i»aka pone." M» ke kulkuuhsilo o ke AuĒuni o H«?!ent», ni'iimn ak« o ka [aku. oa hoe.i ne kekahi kan ik» ♦keakamai kaulaua lo» oiu A«pani i lauiaku nn k*» kuUn ,k«uhal« o Akeui i ko iwaken o ka la a huli aku la on 1 <«naka pon.i iwnenH 0 n.a kan:iksi ilo>co oin hale Ke a'o m»i ns»i mau mooie lo ia kakou 1« iue» nalowale, oo hlh-ihi a lo.» ka huli ana 1 ke kmakiponi e hooko ana i kana mea e oleln ai no kn p ">no kaulike. Nolaila mA ko k-*kou ao\o ihi he men oui lo.i keia. o ki huii »ci-» i na j pf t lian-i n-»* ī kt> k'inawHi jaae k.i ma i ke Aupuni noe ke k\ulike E m i<:t.ila, e hu'i mai p>iu»h-» I ko kak*m hooani* p>o >ti \i ho>n!i 5 kp koho ana Aole a\i he moa p >no, ho w.li pono uuku n.>. ak.i, ua hik 1 >a*u e hoonee n:e ka ikaika i lo.mm. ia'n Dio ka pono knuiike, e liko t*ie ka'u i hiu.t ai E ik<? īa o. > iu \ ka moolel » o ka Ahaolelo mao i ka makahiki 1901 o keia Teritori E io»A no ka oioolelo o keia hana ma. ka buke moolelo o ke Sennte ma ka Olelo Beritania a pela no m.e ka moolelo o ka FTale o na liiinamakaainaaa ma ka Olelo Beritania noj no ka mea oia ao na buke i loaa mai ia'u Eia ~na.9il& a na Senetoa oia Kau i aponeia e na Senet-oa a puka ake m»i ka Flale aku o na Seaetoa a i ka Hale o na Lunamakaaiuana C ikrl& no keia mau bila ma ka aoao hope BSO o ka moolelo o ke Kau Mua o na Lunamakaamana, a penei ,na inoa a me ka helu o na bil>». Na Bita W. C. Ak', £24, S5 '2 C. Brown, 5, H, 7, 10, 11, I 3> 14. 15, 16. 16, 1», 21, 23, 65, m 15 J. Browa, 39. 45, 53 74, 84 5 Geo Cart«r 27, 77, >8, 93. 4 Crabbe 2S 1 Komita o ka Papa Ola a me Hoonaauao 30 1 Kanuha, 29, 81, 32, 33, 69 76;96,109. 8 lC.&lauokalani, 26 1 Nakapaahu 83. 101. 2 Paris, 37.'81, 92. 3 Rusel. 70, 71. 2 Bill White, 36, 61. 52, 67, 97 6 Huina—so .Na Repubalika 25 bila. Home Rula 25 bila MANAO HOAKAKA O ka bila 32 ma ko'u inōā īi'a Benetoa C- Crabbe (Papai) ja bila e pili ana i ke Seal (Kila) o keia I Pela i hoikeia ai ma ka '

aoa° #72 o ka moolelo o ka BCkle. I Panl f« HrfU 3 » ma ka iūoa "o k » ! ? P., H a me Hoonaaaao. N&'u H° B m - a kenQi * Seu*tQ* ino. ' a . Uff ! na e vreb« i k<i'u '"O; 1 a f„bookorao i ka inoa o feo makou Kotuito P A p.t Ola a me Hoonaauao, ua ao Uuke au i moa e holo kok* ia bil« i ka HaK» o na l - m i«t u s»k »ii I n a n,», I!v V s ' v l \° krt h«lw o k*.ūsv Uila 1 " £\ « UMOA ma k:X T ' a H«.na i l O uv»«o l«»0, O k-i WU h«>l« i ma * °i i ntVk » nv * 4 * aoao o ka nioolelo o ka o na I^unanaa mT v rr ~;i- , AoU> h ° ik * * k& « t i, ° moa e pīl» ana m \ v> ks > u "^ UXU l* i komo \ ka. HhK- maUo Somu* āku ln* eiwa. O I, a 15 o» ka in<va o ka u\o,\ h:\nohano O Br >\vo. «upnuui O koia iiiau b;la be m>« hoololi aiu i kokAhi niau p,mku o ;k<? \&o:nvu KiviH Eia poo ; a WJ *\ '*■* s«\n\o Ano nu o keia. [ msu oila h u | Ekahi—Helu 29. H e b la keia [e pili aaa i n& kauk» i ikeia he akaaaai i ka law«?lavre an« i aa ma i ahalau i!oso o ka a:na a me na uha poino nui K 1 >aa ka oiana ī se Aupuui e wal • oae uku ole I ka ana e ke ua ae aku au i ka pa— kui o hooka*i hinejri d-iln wale no o ka njabina, oiai nae e uknia ana iakou ka $ijso a hiki i ka ° . ° s - n niahi oie n'* h.iololi e ae i■k'*U wio u a tn \'i b-ab >ni -t a tv**fe.uxi koia o na ni«uivi -tno uui > haawM m&i «i KAU*i?a i* nnkou ī ka hivno 4 i.»ti *. 13 \k<» m no keia [hihi (n-i ka auao i7l o k:v nnoolelo 0 ka Hile o i\a '.unnnakaiin.inn ifilu.t—Bu i «elu .50 e like me ia 1 h.-akAknii ae ia »jia3un«*, be bila teia e hoolilo ana i se leu -a o Lihainaluna i kali kiekie no na koiki a ka poe ilihune e kuokoa :nai ka Oihnna Hoina-iaao. e kohoia i Papa K.ahu Woiwai ixo ki hookelo. ana ī home hoonnauao" no ka pooo o fca poe liune iha ka* ik«lslelcie m< Scsi no m >o « mē na aann iima E ikei-l n > . fteiu hila uia ki* Li Hanrt 14: o ke Senate, anay 136 v» ke Senatt3 a ine ka aooo i2l me «84 o k.i Fī-\ie o n*v Lunam.ikaainan i Kkolu — tiila vil o ke kula kiekie | no keia Tt»nton nialalo o ka hooponopo lo 'i.ui a k* OiKuh* Hooii i.iu.-to mc k<e »«*o pu ia t ka ike kiekie roa n i mea kani a me s:a Di h iiikikaw ma ke Kaoiu o kakou, no ke*a knla. I kei-i wa ke. teu nei naa •Manoa ma ka inoi - Collage ol Hawsn (Kula Nui o Hawaii), na Uon. Wilīuna Kuelo keia b*la ,t lilo i Kanawai i kona kau Haule īa kau i ka Hale o na Lunama kaninana i ko makou kau. E ike xa no bila ma ka aoao 325 o ka moolelo. o ka ri ale * Eh^ —Bila Helu 33 o ke Senate he bila keia no ke kanaka ilihune Ma Auier;ka Huipuia, ao!e e paa w.ile ia a la*\j.e w a le ia aku'kona ukuhana ina. oia wale m k* pono o konn ola ana a me kona ohana. Md Kei i bila helu 33, aole e paa ivale i<< ka liku hnna ma na ano a p.iu. K uee ia no ieeia bi.a ma ka j iuao - ? 43 o ka moulelo o ka Hale O kei.i wale 110 ka'u wahi kauawai I i ol*i i ka H..ile o na Lunamakani— | Dan.i Hiki imu\ o ke K.iaaiua S j L> Dole. kakauinoa oia a lilo ī j k.mawai E ikeia no xna na ka - j nawai i hooholoia i ka oiakahi'o | 1V)0L (Session Lawa 1901) roa ka | aoao 27 oia huke kanawai, kma wai helu 17 oia buke Mahope mai nei na kekahi lieaa aloha ole, ua hoopauia ia kanawai a'u, a ua hooholoia he kanawai e'paa ana i ka uku hana o ka enea ilihune Klima — Bila helu 57, he bila keia e h ounaia na opio i hemo pono mai kekahi mau kula kiekie mai o keia Teritori ma ka Aina Makua (Amerika Hiiipuia) iloko o na kula kiekie ma ka huli ana i na ike like ole; ina i holo keia _bila i ka Hale. mai ia wa mai a hiki ī keia wa, ina. ua nui na k-i:v- > ka naa\iao iwaena o keia Laiia kanaka no ka hooponopono ana i na ninau ano nui o ke au o-ka

?n B » n ? 6 ?? a ke alakai '£££« «5 *r £ lkaa * k * 1 mea e FTj> naoolelo o na kei ki H** u; i huli i ikp ma nft kulina 1-V\JV'" aku . !lkou 111 a na KUtan« iv okie m.\ n< n>a n* kul» -o hkou t k.vpo n J kt U R lk " < Uo'mo U V xV M,OA ° 'OI ai U!V ke ! ;n uKu unn i { ,a h^> mak* ,n* ~„>Ol,lO o ko £??»? "'* k% lU f° 810 ° H*U> - * " K ' l »wle-he >nool<»»o * 1 . n * 11 4 >u>olo'o o ka « «vU» no ka i., «in o koin l-il.i Bono- -n,-, Wlu 0 koift b; ua \ , a : ' V K * iVOiU\ o k:» moowio O \ ; t H all , nm ko *„ iMOi '' inAolilo i loaa ia'o o 1 v a t»V lCc ;v , bila ' lni * kf» moololo 0 Kft w.ilo Ua manao avi ho' Yula . ''? P l^l an 1 ka laikini knni* oia». ua paio nui au i na mea e pili ana i laikini me na Komite o na Oih&na Kalepa like ole o k«3* kuUnakauhale. Oiai he ka nannaa dah ka ukn laikini ia wa, mai na haleinu kope. na halekuai niliii a pela pu me na halekuai kukaa, nanui o keia kulanakaunaie. O k a mea nui a'u i make make ai no na halekuai kukaa a me na halekuai nunui, oia keia 1 aooKahi-hapa-walu ti)pa-keneta ma na mea a pau loa i hooliloia i ka makalnki e uku ia ae i ke Aupuni e loaa no he hookahi haneri tausani d*ta i\ oi I ke Aupnni ma waho ae o ka uku laikini llhikO-- Bi 'a helu 76 ho b'ln koiu no kekaui haawina kuikawa, o ike ia no ma ka moolelo o - ka Haie ao«io 310 Ewaiu -Bila helu 96 lie b la ke»a e iaikini io n* poe a pau e ana i ko lakou pono ma ke j^ ua * ' na holoholona iloko o keia Teritori. E ikeia no ma ka aoao 310 o ka moolelo o'ka Hale .• ' . Eī\v.»—O ka bila hop e keia a'u i hikl aku i ka Hale,- oia ka <b;la fa.eJu 109. HTe bila keia e hoololi at.a i na kanawai auhau ,Da »ke au, ke nku piha nei n>» poe no lakm na waiwii uußu iloko o keii 1 vr t >r , a o tiB poo hui nurui a me na poe \y.awū loa, aole lakou i u ku Piha i ko lakou hmna waiwai. E ikeia no keiu hila ma ka &OAo 501 a me 5052 o ka uioolelo o ke Senate o ka inikah'iki 1901, » ka "Tioao 465 a me 4<37 o kn Haie. O ka eiwa keia o na'u mau bala i komo 1 ka Hale. O ka biia helu 33 wale no kai puka mai ka Hale mai a hiki imua o ke Ki&aūia E llke me ia i hoike ia ae 1a ma ka mahele eha. Ue keia ka nee &Da o keia bita a'u i k<* o na Lnnamakaainana. E ikeia ma na aoao like ole i ho ikeia pē.nei: Bila helu 29; aoao 269, 971, 281. 362, 369. 391. 449. BiVa Jjelu 30: aoao 96. 138 175. 180. Bila heln 81, aoao 322 525. 353, 393. 470, 480 Bila helu 33. aoaō 140, 248, 266, 277.261 < Laws 17. pa ge 27). Bila helu 59, aoao 879, 880. Aole moolelo Senale aoao 305, 31«, 319. Bila r>elu 62; aoao 001, 879 B'ln helu 76; aoao 299. SlO, 392 BiU helu 92; aoao 475i 476 Bila helu 109; aoao 465, 467 O kekahi o ka'u mau olelo hoo holo ano nui i hoikeia ma ka mo olelo o ke Senate ma ka Olelo Be ritania. JE ikeia no ma ka La Hana 56 a ma ka aoao 555 a me 556; penei no ia, ma ke ano nui: Olelo Uooholo Hui. He olelo hooholo keia e pilKana i ka Hui Mahiko O Waialua i ke oki wale i n» laau, eli wt»le a me ka hao wale aku i na pono wai mai na aina Aupnni mai ia wa, me ka kauoha ana ma ia olelo hooholo i na e ku i ka hewa, alaila, e l&we no ka Loio Kuhina ia mea imua o ka Aha. Elua-—-Ma ka La Haoa 57, ua 1 mai au he mau olelo hooholo. . 'tjo na Senetoa i mau Konai1. -j sa hui ana aku me ke kia uma ma kekahi hana ano nui. O

ka hana ano nui aia komite.a , u i īke ai oo ke noi ana aka i k« kia ama e oluoUi mal oia e h\»aw-i i kekahi inau koona o ko At n >uni i na kanaka Kawail no ka h .okolo iina. Ki« ka pan» raa ko ko kia ainA ar\ao. M A.oU» •»« « ao. t*o ka nioa, he \a>vo »»« ho* hnnohano ° " X Uannkn' Hawaii i ko v-.jv !\o ko lak'ou mai\H koht> a pol-i :iku Kia ka manao wui o Uoitv 01010 K ko^o w \ U V^ l komit ° ««A»h>ko m»i wn a Haio si.Uta, no ko kono ana : »> iV » i ko kianina e hoiko mai oia i na kumu kupoho on» i haaliow v i i r»n hoa hanoha'i * o \hs^!r ! o *»<> kj* m«>«. he rin:»n koir . «na ika ?t>c»n m--. .•, i * K »>i»"n Ilawnii 1 kn » t Kl \ mita» uia kein helonn o ke ki.iaui.i, u* w;iih') mai oia i kc Aupum im ko Kukaw ol©!o hupn o hookolo N;t kn T,un&kanawai H\i%phevv j kalioa i Aha Kiure Nui, ao"j. O Carter ka Lunahoomalu. īka hu4* pono ana oia Alia Kiure Nui ma ia olelo hooholo, aole i loaa ka hewa i na hoa hanohano, Ua olino hou mai la ka maemae o ka inoa o ke ka'"r&k* Hawaii , i) ikeia no ia olelo hooholo ma ka 568 ame 569 0 ke Senate ma ka Olelo Beritania. Olelo hooholo elua ma ia La Hana 57 oke Senate. Olelo hoo holo e hoopauia o Mr Jonathan Sliaw Q}fti ke Koena Auhau Nui*o keia Teritori,- mamuli no ia o kona lawelawe pono 010 i ka euhau nna Oiai ua loaa aku ia'u ma kana buko auhau ia wu. ua auhnu nui lon oia i na waiwaip<ia'"o" kn poo ilihune a houuku loa ī kn ouhau ana ina hoi nnnv\i a me na pne waimai K ikeia. no m»i ka aoao 5b9 o ka uioolelo o ke Setißte ma ka Oleio Beril mia 1 ko'u hui ana me VVm. Wright ka Puuku 0 ke Teriton, ua noi aku au iaia e pono no iaia e noi akn ia Mr J. Shaw e >raiho mai i ka hnna, alaila, e eaawi no au i ko'u kokua oia ka Puuku o kpia Trrit-*ri. Be uaea ioiaio U4 pau o Joij.utMan Shaw he mau pule niahopp uk.i 1 Olelo hooholo ike K.m Kuika|wa, La >-t atm 29. a«s(» a me j' 4B Olelo - _ hoih^hi^. ho 'holoi-a. j 1— K kuknl'uin i Kula Himpolo- | lei mawnena o Kahuku a nrio r*aie, [a ua kukuluia r»j H Wt»ia'.ee* no ;«i5,000 1 2—K hoomnemao h.u ko kula ho'ipololei n.,i K=.p ft la-ci-t uo na kaikama h»rffe no $10 00 ) 3 —No ka hooponopono hou ana 1 nn hale a pau oia ke kula o Lahainaluna no $45,000. " 4—Alanui Kalihi mai Kaiulani a hiki i Kilohana no $1,600. 5—E huoloihiia ke Alanui Wai— na a hiki i ke Kula Kamehameha no $'20.000. 6—£ hooloihiia ke Alanui Kula a hiki i ke Alanui Kamehameha Eha no $50.000 7—Alanūl Pauoa no $10,000. B—Alanui Moi mai ke kaona aku a puni na Koolauloa a loaa ke Alanui Nuuanu ma kela aoa'» e ka poli tio $80,000 9—No ka hoopono ana i na ala nui o Iwilei no $2 000. 10—-I īlina no ka poe ilihum no 5F5,000 Oka tii«helo ekahi a me elua TJa hookoiK E na ii'akaainana ina ua mnnao oukon o ka'u ī hana ai ma ka Hale o na Senate e like m® ia i hoikeia, ae ia mamua, ua lawaia e ume mai i ko oukou hilinai ana no'u, alaila, ke kono aku nei au i ko ou kou oluolu ena Home Bula, Demokala. Uolomua, Lahui a me ko'u aoao kalaiaina Kepuhalika, e koho uaai ia'u. no ka mea, oka pono a'u e hana ai he ponoia no na mea a paji Ke holo nei au ma ke kulana Lunamakaainana oka Hale no keia Kau e hiki mai ana. Apa na Koho Klima ma keia Kalana o Oabu nei. E na makaainana ina e pane mai kekahi mea ia oukon he hoo punipuni keia mau mea a'u i hoi ka ae la maluna, alaila, e hoolaha ae ma na nupepa i ko'u hoopuni puni imua o ke akea. Owau iho no me ka oiaio, DAVID KANUHA.