Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 13, 28 May 1856 — [No Ka Hae Hawaii.] [ARTICLE]

[No Ka Hae Hawaii.]

E kou mau mukamakii, nu kanaka nmoli o ka Poe Moremona mu Hawuii nei, uluha oukou: •

.. Ua holo aku au i keia mau mahina, i hala noi, me. ke mnnao, e hnlo ina Kalipoui a San Berenadino (oiu kahi o ka poe Moi einona mu Kaliponi malalo), a nmiaila akii a hiki i Mauna Pohaku (Salt Lake.) Aka, a liiki au ia San Bei enailino, a hala wai me kuu Miakemake e'noho ana maiuila, oia ka jn»e au i kamaaina ma Honolūlu, koi lak«»u ia’u e hoi mai ma Honolulu noi: A»jle hoi hiki ia lakoil ke hoi mai, no ka nele i ke dala ole. ' Eia ’au mu H«»nuluiri nei i keia wu. a ua makamaka . hoi au, e hoike aku la oukou, i ke ano o ka. poe Morcmona, a me nu mea uu i ike ai ina kuu hele ana.

Ike «u, aole iike na malaila me oa Moremona o nei. Ua wahehoe lakou ia’u a *a olelo niai lukuu iu* » i nu ineii hoopuni* puni he nui wale. 4 * AMe iike pu he ao ana ma na luakini Moiem-aKi malaila me na |ua kmi Moremona maauiei; aol(4*hoi like.ku manao o na kanaka malaila me na knaaka M«»remona o Hawuii kiei. K <»lelo paka anei na luna MoroDf»oina, he kanaka hoopumpuni au, a ua hoi rnai au maanei ina ke an > e liuphannaele, Aoie pola ko’u manao. O ko’u dala i imi ikaika ’i niaunei, ua pnu ialakou; a ke noho nei au me ke ilihuuo; iiolaila, ke palapala nei au ia oukon, aolo ina ke ano huhu; aka, uu lana ko’u manao, e iki ko’u mau makamaka ika oiaio. Ma kuu pae an;. (ha San Berenadino, ike au, he mea lio*>pnnipuni ka inuna e liiki ui ia Inkou ke kamailiO ma na olelo e. Ua hiki au ma ka hnlawai ahiahi o lakou, a ku inai la kekahi wahine (o Mrs. Woodbury), i nolio liia keia pae aina mamua, a hai aku i 'na waliine maoli ma ka olelo Hawaii, u na kekalii Moneinona, o Tale kona inoa, i inahele ma ka olelo Beretania. Aka.ua kamaaina uu, a o kekahi ppe ae, mu ka oleio i lawaii a Woodbury wahihe i hai nmi ai, a ua inuopopo la niakou, ua hewa lou ka inahele ana, a ua Uoopuiiipuni ka mea nana i niahele i na haole. aole (¥ia ike iki i ka o!cK> Hawaii— iio mea liai wale mai mamuli o kona nianao. Ulelo iiiakou i na Moremona pela, a inahope <>Icio o Mrs. Woodbury ia Tato ua liewa kona mahele •na. ..

Ike au, o na wahinō Hawaii i tnare me na haole, a o nioho eha nuilaila, ua liooluhiia malalo o keleahi—a ua kapaia lakou iie nika hoi i ae ia e Imi me na haole. Ma* komako uui lukou e hoi mai, a'<a aole dala e hoe jnai ai i liawaii nei. i’uhihuka nui nal tahina malaiia,.c like ine na wahine maoli maahei." Inu nui hoi lakou i ku Lama. e like kaoh. . Ike ao o na Luna Eka1esia wale noma mea ikla. Aole iike lakou mo na Luna Ekalcsia mona maanei. Ma o. waiwai lakou, a noho lako h<>i, a <> nn kanukn e ue i hflc pu. pi ke dala, ua nelo loa i keia wa, a pilikia |oa no km at otc. Nioau au, ta oukou, ai mahea ke dala? ai nehea ka waiwai? ai mahea na pi|>i? me nā |to o bpkou I haawi ai i na mannei, rio Km a rae ha pnlapala, a me ka waa I hāaa ia hoi ma Ouhu nei. At maheg. iut palapala i olelo ia e haawi wale ia oukou mo k«i«Ka ole? Aole aoeiMuku oukou nokeip «m» mea? loa makemake ōukoī āholo i Mpul, Twwc Waaai ke 1 kapeoa o ua wahi waa nei ia ou-

kou rne ka uku ole, e like me ka olelo i ka wa e kapilia ana tna Ko.'lauloa? A oukou ka poe i hana iho uei ma P«lnr nai, Lanai, na hana ikaika loa oukon, a o ka mea i l*»oa mai, he nele maoli. Ua waiwai oukou rno ka poe au i olelo iho nei nm San Bōrenadino,. oia hoi, he nele niaoli. Kekalii • » lakou, ekiku mnkahiki iloko o ku Ekalenia \lorcmona, a uu kokua ma ka hnna a me ke <lala i ke Kaulu nui; oia hoi o Brii»ham Younp, a ke hnulele nei lakou i ka Ekalesia Moieinona, me ka nHe maoli; a ine ka maopopo, ua hoopunipuni ia lakou, u laweia ko lakou waiwai, ma ke ano ailme.

Ina makemake ouk»m e ike i ka hoopunipuni o ko lakou a«i ana no kaknho wale «na, e nana i kekahi hana o ,ka Luna Lui (Lcwis) mii Honolnlu nei, malaila paha kekahi o oukou i ka wa i hanuia, oia hoi, ka wnnana ana no W. L. I.ee. ka Lunakanawai kiekie i ka wa, e hoomakaukau ana, e holo ma Amenka Huipuia. Olelo o Lui, ma ka inoa o ke Akna, “Aole e hoi hou mai o Lro, a v inake lapuwule oia. M Ilaila aii iua Imlawai la, a kokua aku au i kela olelo ine ka “A1110110.“ L T a hai ia kela olelo kolm n<» Lee no ka mea, aolo oia i hoopai knumaha ia Tana no kona hahau ana i kaLuna Morcinona, o t«ui, i konu wa lapaau ana i ka mai puunuu liilii. Aka, uu hoi mai nei f> Lee. ina lloholulu nei, ine ka oluolu hou ai 6 ke kino. Nt»laila, ke ike nei oukou he inea ole r ko lakou koho ana, n ole manao ke Akua ia mau koho; no ka mea, he mea hoopun5|»uni ia, a o ko lakou ao ana a me ko lakou Ekelcsia, he mea pilau a me ka w ihehee. S. GUESS. Ilonolulu, Mei 23, 1856,