Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 34, 22 October 1856 — NA MEA MA KE AOULI. [ARTICLE]

NA MEA MA KE AOULI.

Heleoela. Oia ka Hokuhele. mawaho aku o Nahuloholo, oia hoi ka hokuhele loihi loa mai ka la aku. Mai ka la a hiki i keia hokuhele 1,800,000,000 mile. Mai keia hokuhele a hiki ia Naholoholo 900.000,000 mile. Mai ka honua nei aku a hiki ia Helekela ke kaulike laua ma ka aoao hookahi o ka La 1,705,000,000 mile ka loihi; aka, ina o Honua nei ma kekahi aoao o ka La, a o Helekela ma kekahi aoao o ka La, alaiia 1,895.000,000 mile ka loihi mai ka Honua nei aku a hiki ia Helekela. 0 ke Anawaena o keia Hokuhele 35,000 mile, a o kona Anapuni 110,000 mile. O kona poai ana a puni ka La, 84 makahiki. O kona motio i ka hora hookahi 16,000 mile. Nokona loihi mai ka Honua nei aku, nolaila, oole maopopo ka manawa o kona kaaai.a ma kona iho. 1 ka la 13 o Maraki 1,781 ka ike mua ana 0 Hrledela (he kanaka naauao loa,) i keia Hokuhele, a ua kapa ia ka inoa o keia Hokuhele o Heledela ke kanaka e ike muaana. O ka malama ama o keia Hokuhele, o ka hapa ekolu haneri, kanaono kmnanaakahi no ia o ka malamalama o ka Honua nei, a ua like kona malamalama me ka malamalama o na Mahioa hou 384. JV*o »io HoaheU o HeUāelā. Eono mau Mahina o keia Hokuhele; ua poai lakou a pau ia ia mai ke kpmohana a i ka hikina ka poaiana. O ka loa mai ka Mahina mua a i keia Hokuhele 334,000 mile. Mai ka Mahina alua a 1 keia Hokuhele 391,000 mile. Mai ka Mahina akolu a i keia Hokuhele 340,000 mile. Mai ka Mahiha aha a i keia Hokuhele 390,000 mile. Mai ka Mahina alima a i kēia Hokuhele 770,000 mile. Mai ka Mahina aono a hiki i keia Hoknhele 1,666,000 mile. No ka loihi o lakou mai ka Honua nei aku, nolaila, aole maopopo ka manawa o ko lakeu poai ana i kein Hokuhele. ' No na Hokupaa. Un kapaia mai kekahi mau Hoku o na Hokupaa, no ka mea, ua paa loa lakou ma ko lakou wahi iho e like me ko kakou la; a ua malamalama lakou no lakou iho. la lakou no kekahi mao Hpkuhele, na Mahina, a me na Hoknwelowelo. Uh maheie_ia na Hpkupaa i ike ia v nva ka nana ana ma ka maka i-eono mau pap»>0 na Hokupan ma ka papa ir»ua he 18, ma ka papa 3 be 63, _ma ka papa 3 he 177, ma ka papa 4 he 376, ma ka papa 6 he 1,000, ma ka papa 6 he 4,000. Ua mahele ia na Hoknpaa e ike la ma ka OheuaMa i mau papa he 10, A ina e hui »a oa papa Hoku a pau* ua 16 papa, O ka nui o na Hokupaa » ike ia i ka wa hookahi Ko kb ioihi k>a o aa Hokupaa mai ka

Honua nei aku; nolaila, he raau kiko malamalama wale no lakou iīoko o ke aouli o ka lani. , * Mai ka Honua nei aku a hiki i ka Hokupaa kokoke mai ia kakou he 20,000,000,000, mile ka loihi. Ina e holo mai kona malamalama a hiki i ka Honua oei, e hiki mai kona malamalama i na makahiki 3. Ina he 20,000,000,000 mile ka loihi o ko kakou La mai ka Honua nei aku, alaila, © 3 makahiki e pouli ai kakou, a malamalama aku i ka 4 o ka makahiki, Aka, he 95,000,000 mile wale no ka loihi o ko kakou La, mai ka Honua nei aku; a ua holo mai kona malamalama 192,000 mile i ke aekona hookahi, a ua hiki mai kona malamalama io kakou nei Lna minute e@ame na sekona he 15. Aia kekahi kaei Hokupaa ma ke aouli o ka Lani, e moe ana mai ka Akau Hikina a i ka Hema Komohana kona pio ana. Ua kapa’ku na kanaka i keia kaei he Leleiona he aka o kekahi la. He manao kuhihewa ia, o like roe ke kuhiwa o Nonomuku kai loko o ka Mahina. • Hookahi wale no kumu o keia kaei, no ka nui loa o na Hokupaa ma ia kaei, a nolaila ua kapa aku na haole i keiakaeihe Alawaiu , a ua kapa aku na kanaka he aka o kekahi Ja. O ka nui o na Hokupaa ma keia kaei he 116,000,000 Hoku. Oia ka moolelo hoakaka no na mea o ke aouli. Oia hoi ka mea hoike aku i na mea a ke Akua i hana ai ma ka Lani. Malaila hoi e maopopo ai ka mana a roe ka naauao o ke Akua, ka mea nana i hana na mea a pau. Malaila no hoi e maopopo ai, he ukali no kekahi e waiho nei i keia ao, o ka naauao ; oia ka mea imi aku i na mea huna a ke Akua. Ua paii paha ke kaao ana no na mea o ke aouli. (Aole nae keia kaao āna no na Kaikuana, a me na Kaikaina i hanauia e ka makua hookahi o Lahainah na;) aka, i hoike ia aku i ka lehulehu, i ike lakou i na mea o ke aouli. 1 S. W. POLANI. Waikane, Augate 21, 1856.