Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 35, 29 October 1856 — KELA MEA KEIA MEA O MAUI. [ARTICLE]

KELA MEA KEIA MEA O MAUI.

Helu 2.

No Wailuku ma. Ua maikai ke kula Beritania o Bele ma laila, ua 40 a keu na haumana; a ua loaa kau wahi olelo haole ia kakou. Eia wale no ka hewa, o ka uku ole o kekahi poe makua e like me ka hoohiki ana. Ua maikai no hoi ka nui o na kula maoli ma laila; ua paa kekahi hale kula pohaku me ka pili laau ma luna ma kahi o Kahale ma He hale maikai keia. Ma Waiehu ke kula oi ka maikai oia Apana; he kula makaukau ia; ikaika a akamai hoi ke kumu; holo kana hana. O ke kula o Waikapu ka mea hemahema loa; aole lako na haumana; aole hele mau i ke kula; aole ike. He mea mau no nae keia ma ia kula. No na makua ka hewa. aole manao i ka naauao o na keiki. Eia kekahi; pilikia na holoholona ma ia Apana i ka la, aole ai ma ke kula; make maoli kekahi. He wai no nae ma na kahawai o Waiehu, Wailuku, me Waikapu; nui ka wai; ma ke kula maloo loa. Eia ka hewa, o ka poho o ia wai. He waiwai maoli ia wai no ka poe mahiai o ia mau aina, ke hana. Aole hana nui; he wahi kalo wale no; a ua pono ia; aole nae pono ma laila wale no; o ka papapa, kulina, kope, ipu, uala kahiki. Ulu nui loa ke kope ma ka pa o Bele; nui ka hua; 8 pauna kope i loaa ma ke kumu hookahi! He nui loa ia; aole paha hua nui kope, e like me keia ma na wahi e ae o Hawaii nei, o ke kanu ole ka hewa. Aole pono ia mau mea ma ia mau aina, aia a kaawele na holoholona Paapu na kahawai o Wailuku, Waikapu, Waihee, i na lio, bipi kao, he naaupo loa keia. He aha ka mea loaa ma ia mau holoholona? Aole. Eia ka pono, e hui na kanaka, e hana i pa uea hao, no ia mau aina wai, e hookaawale i na holoholona; a laila kanu, mahi, hookahe i ka wai, a paapu e like me Lahaina i keia wa. Makehewa ka noho dala ole o na kanaka o ia mau aina; nui loa ke dala i loko o ka lepo me ka wai. Aole lauwile ke kumu kuai o ke kope; he hapawalu mau ko ka pauna hookahi, aole emi iho. He hana kupono no hoi i na kanaka Hawaii, i na wahine, me na keiki. Kupono no hoi ka papapa ma laila; he $12 no ka pahu papapa hookahi! a he $14 i kekahi manawa! No laila, minamina au i ka waiho wale ana o ia mau aina momona, me ke kahe wale aku o ka wai, a poho loa. Aka, o ka hui ka pono, e hana like, a pomaikai like. Naaupo loa ka malama lio wiwi, lehulehu, lapuwale. (Aole pau.) L.