Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 36, 5 November 1856 — HALE ALII, Honolulu, 1 Novemaba, 1856. [ARTICLE]

HALE ALII, Honolulu, 1 Novemaba, 1856.

Aloha oe e ka Hae Hawaii Ke makemake nei au e hai oe ma ke akea i kekahi mau hana i hanaia ma Molokai, iwaena o’u a me na makaninana a me na hoahanau o Kalaupapa. E hai oe ma ke akea, no ka mea, he mau hana e hilahila ole ai kekahi, a he niau hana hoi, ina i hoohalikeia e ka nui o keia Inhuikahaka, e mau ai ka pomaikai o na kanaka a pau. 1 ko’u ku ana ma Kalaupapa, ua ike au t kekahi moku e ku ana malaila, a ua ninau au, “ Nowai kela moku ?**■ I iamai la/ “ No Kawana; he kanaka maoli, a i holo mai nei e kuai uala me kanaka.” No keia mea, manao iho la au, Owau paha kekahi.e kuai uala; a mamuli o ia manao, ka ninau koke no ia i ke kumukuai oka pahu. Hai ia mai la, he akolu hapaha a hiki ike dala hookahi. Ka holo koke no ia o ka olelo no ke kuai me ka poe mea uala, a ma ia olelo ana, ua hooholoia, ia kakahiaka ae no, e hooili ai. la kakahiaka no, hele mai la kekahi o’u mau hoa kuai, a olelo mai la, “ Ua kuka makou no ke kuai uala a kakou, a ke nianao nei makou, e haawi wale uku ia oe e like me kou makemake.” No keia manno, kanalua loa au, no ka mea, elua o’u mau moku e ku ana malaila, a noonoo iho la au no ka nui o ko iakou poho, nolaih: au i hoole aku ai me ka olelo aku, “He dala ka’u, he uala ka oukou; na’u ka uala, a na oukou hoi ke dala.” I mai la lakou, “ O ka uala, n»u no ia, a o ke kanaka nae nana e lawe mai ana ko dala, oia, a me ke dala pu, ka makou e hoolei iloko oke kai.” Mahope o keia, ua ae aku au ia lakou, a eia ke waiho nei ka uala ma ko’u lima; a o ke aloha hoi ke waiho aku nei au, nau e hai aku i ka poe nnna au i lokomaikai mai. Aka, aole au i manao, ma ka hoomaka ana i keia mau olelo, e mahalo aku i ko’u pomaikai ana mamuli o ko lakou iokomaikai ana mai; aka, o ka’u mea e inahalo nei, oin ka loaa ana ia lakou o keia mea e hiki ai ka haawi ana’ku mamuli o ko lakou lokomaikai ka loaa ana ia lakou mamuli o ka hooikaika ana, ka noho paa hana ana,.a me ke kahe ana o ka hou o ka lae, e like me ke kauoha. O keia ka’u i nmhalo ia, o ka ike ana i ka hua o ko lakou luhi ana, a me ko lakou mahi ai ana, o keia ka’u mea i mahalo ai, a i hauoli ai hoi ko’u nuau. Pehea la hoi e hiki ni ke kuai ke nele ka mea kuui? A pehea hoi (i keia poe o Kaluaaha) e hiki ai ia lakou ke haawi ma ke ano lokomaikai ke nele? No ka loaa i hiki ai ia lakou ke kuni aku, n no ka lako, i hiki ai ia lakou ke haawi. O keia kuu mea i makemake ai au e ike na kanaka a pau, oia hoi, “ Aohe hana i loaa ole mai kekahi pomaikai; aole hoi he pomaikai i loaa mai ke hana ole. KAMEHAMEHA.