Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 44, 31 December 1856 — AHAHUI MAHIAI O KA MOI. [ARTICLE]

AHAHUI MAHIAI O KA MOI.

I k:» li» U «» 1 )rkcrnal>u iu*i 'ialawai kn Ahahiii ;M:tKial o kc Alii,. liia Kawaialiao, i ka hupa' !0 kakaliiaka, <-* iu!i« i ka «»!elo a kc Alii i)o ka maliiai A akoakoa, noho ka.Moi ma ka imho honin ihi, jmlc o Lunaiknika, a ii ( >ti 9 lieluhelu ’ia ka inonolelo oka halawai nlamua. liu. liiwpia kiihh o kii Aha k<)kaln oi iij naia manli. oia h<>i. o ka huu o kn. u<ilai laweiii rii:ii mamua, iH<ii Kiiliponia mai, <i ua haawii;i hoi ina ku halekuai o Ali. Holo No Lahaiua keikahi, ao Honolulu noi kekiihi nno Nuuanu kekaiii. Ile uahi inaikui keiu, liii makeniake nuiia e na haole. Ku ka Peicsi<leua *> keia Aha, a hai i kona inanao. Aole i [iaa na huu <t |>auj o ke.ono nui '\valc no ka i |>aa. , Kia n*» : “ Ua nui uv<ile na «» 1 » s I•» iti»t»a o keia Aha mamiiii. Owaii kekahi mea •»l ♦:I• *,. o K Kanioluiuielia, ō liuluka mji, ,«i. li, Knuaikaika heaha ka jioiio <> kii-.<*lel<» h <i ' Aole i hele i!11i mai lia kanaka o keia Ana. Auhea lakou ? Ua kahea ia e hele nui mai; aōle i liele n«i mai. Nulai.la, ane.ane makeliewa ke kamnilio aku; aole kaiuika. E hai aku n<» uae aii i ko’u manao ia oukou rna na hewa o ka'kōu.

F'ia kekalii hosvu o .kukoo >na ka inaliiai; o ka hooikaika oh', hooinnnawamii olo i ,.ka hana. *Mahi kakon i ka loi, a p«ni knkahi liapalua, koo kēkahi h «paloa, waiho wale-me ka naheloliele. Htlc kakou i. ka mahiai, hana i inau hoia wale 110, a hoi i ka liaie, e nolio wale, a hianioe palia, Aole pela na haole, haoa ikaika lakou a po ka lh.j kanu lakou a nui, ai'le haoa i kekahi la u noho walekekahi la; hana niau lakou. Nolaila, nui ko {akoii loaa ma ka mahiai. 1 ‘2; Aole elala o kanaka maoli e kuai i ka lako e like me n.u haole. Aole p*i4>i kauo, nole oopalau, aole kaa, e holo ai ka iuahial o like me na haole, uo.ke dala ole, Ua ike kekahi poe i ka hana, ua makemake no hoi; o k;i lako ole ka hewa, no k.a mea, uole dala e lako ai

3. O ka naaupo o*na kanaka kekahi hewa Knnu ke kniiaka i ke kalo wa*e no; no ka mea, n knna hana no in i ike ai. Kanu (na haole i kela niea keia m«a e waiwai «i. imi lakou i ka ike a me ke. akamai ina nu nopepa h me na huke, a hooluha no lioi kekahi i kekahi; nolaila, nui ko lakoii ike. Aole imi nui na" kanaka Mawaii i ka nnauao ina ka mahiai; hana wale no. e like me ke kunaka Hawaii hann mau ma ke kalo. Pono rio e imi kakou i ke akamai; e kanu i ka uala niaikai, kupono e kuai i na hāole, a me na mea e laweia i na aina e, papa,pa, kulina, palaoa, a pela aku. 4 0ka uhauha kekahi hewa. Aole malama i ka waiwai ke lona mai; pau i na makamaka palaualelo. Npi ia mai knhi dala, haawi no; noiia mai kahi lole, lilo no; aole koe o ke kanaka hana, poho kona luhi.

5. O ka pono ole n ka nolio ?ma kekahi iiowa!. Aole mnliele pono i ka manawa no kola iiana k< ia iiana, i inanawa ai, i nianawa liiamoe, i manawa lielnlielii palapala, i manawa nniliiai 110 ln>i. Huikau ualo no na hana, uolaila, iiolo ole. Aōle pola ka pog naaiiao; iia inaheio lakou i ka la, ho hora ai, he mau hoia hana, he mau hora ln’lulielu palapala. lie niau l»ora iiiamoe, ā ua inaupopo ka iiaua o kola hora keia hora, aole iuiikau iia.hana, noiaiia holo. Ina pelana kanaka maoli, holo no ka liana ; oo ka niea, na maopopo ka liana o kola ii«»ra keia hora, aolo poho. (> Eia kekahi; ho pilikia ka halihaii ana i na hua o.ka aina ma knhi kpai, no-ka liioa, aolo inaikai na alanui a ii.ie na wapo, aolo lioi, iiolo nm na inoku i kela wahi keia wahi. Ua ike kakou i ka mokuahi inaniua akii nei, he hiki wawe, a imlaila,. hoihoi ka inaiiao p kuaaina i ka mahiai; ua pau nae ia. 7 Oke kanu ole i na laau hua. O ka alani, piku, k*>pe, wi, <»ia na laau hua maikai, a»*le nae i kauu nui ia e na kanaUa maoli. O ku lemona (lemon) oia kokaiii laau liua maikai loa, a ua ulu ma kahi o Alikama Kahhi, aolo nae'ho imi. Oka hUa o ia luau, ua makemake loa ia> na haole. Olioli nae iiu i ka lohe aua, ua kanu nui na kanaka o Kona Hawaii, ike kope i koia wa. Ua like ke kopo me ke elala. E kanu nui kakou ina luau hua, a me na laau nialumaliJj e nani ai ka aina, e like rn.e ka wi, ke kope, ka alani, inanuko, waina, piku, lemona, kainani, k'»u, kela laau keja laau, e nani ai ae waiwai -ni.’* Pau ka ke Alii olelo maluna, ua hooholoia, e aloha keia ahaliui i kā Peresidena no keia olelo paipai ana. Paipai no hoi o Rohikana, me Lāmaikaika, me Piikoi, ina ka inahiai. Ua hoohploia no hoi'e kuai i anoano haolo e hnoluha ina Huwaiii nei, i mea e pono ai ka inahiai. Honolulu, Dec U, IS50.