Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 48, 28 January 1857 — NA HULAHULA. [ARTICLE]

NA HULAHULA.

Ke mahuahua nei na hana lapuwale a pau, ma Oahu nei, ke nana’ku. Palapala pinepine mai na kanaka o kela Apana keia Apa na, no na huh, ka ona, ka moekolohe, ka aihue,. a pela’ku. Pehea la keiā, ua pololei anei keia hoike anamai? Ke haalele ana anei na kanaka Hawaii i ka naauao, a me ka pono, i na hana maikai a me ka pololei? Ke hu mai nei ko lakou makemake i ka lealea a me na hana hewa a pau? Pela no kekahi poe. ke nana’ku. Aole he manao ko’u e kue ina lealea a me na hana ponoi a na kanaka, ina aole lakou e kue i na kanawai o ka aina, a ina aole hoi lakou e hoopilikia i na OLhana o ke Aupuni; aka, i keia wa, nui na hana ino, © hoopilikia ana i kekahi Oihana Aupuni, oianoka Oihana Aopalapala. O na kula Aupuni, ola na mea i hoino ia i keia wa. Ua lawe aku ia na haumana o na kula Aupuni no.na kula aku, a ua hookomoia lakou Lioko ona kula hulahula. Pela ka hana ma Moanalua, a pela hoi ma Honolulu nei. A, ina e kil aku na luna kula i keia mau keikihelelalau, a e hoihoi ia lakou ina kuLa Aupuni, i mai lakou, •* he mau keiki a ka Moi no makou, a nui kona makemake i ka hulahula, a ae mai oia ia makou e haalele i ke kula Aupuni.a e hele i ka liulahula.”—Kahaha’aku makou i keia olelo wahahee a ka poe lalau. Aole pela ka manao oka Moi. Ua ike pinepine makou i kona paipai ana’ku i na kanaka, “e imi oukou i ka naauao a rae ke akamai i keLa hana keia hana maikai, imea e waiwai ai oukou; e hana mau oukou me ke ano naauao, a e noho pono no hoi oukou; no ka mea, ona kanaka e huli i ka pono, ko’u kanaka no ia,” wahi aka Moi. Nolaila, ua maopopo loa ka manao o ka Moi; o nn e hoomahunhua’i i keia lahui a me i\a mea e pomaikai ai konaAupuni, oia no kona makemake.

■ Ke manao nei kekahi poe, e Innakila na hulahula ma keia hope aku; no ka mea, ua hooholo ia e ka Ahahookolokolo Kiekie, a me ka jure oia Aha, aole hewa na hulaliula i. Mai kuhewa oukou, ea, aole pela ka manao o ka nui o na haole raa keia Aupuni. Ke hoowahawaha’ku nei lakou i keia hana naaupo. Aole lakou hoapono i ka Aanao o kela jure

ano e, i kohoia e ka luna o kekahi aina e, aole he jure maoli iu; nolaila, mai kuhihewa oukou no ia mea. He-.mea ano nui keia, he mea ia e pili me ke ola o keia lahui. Ke mnnao nei kekahi mau inakua, ina hc akamai ka lakou mau kaikamahine i ka hulahula; alaila, e makemake nui na haole ia lakou. Pela no paha. Ua maopopo ia makou, ke aho o kekahi poe haole i hele mai maanei. He poe inu rarna, moekolohe, .piliwaiwai, a hakaka no kekahi. Aole manao lakou i.ka pomaikai o iia kanaka a me na wahine Hawaii. Ke manao nei lakou, o na wahine Hawaii, he mau mea ia e kokua’i i ko lakou kuko; nolaiia, hele nui na haole oia anoi ka hulahulrffb imi i na wahine kino inaikai, a nui na wahine i lilo ika hewa. Aole nae i hewa waie no, i ka mai ino, ai ka make no hoi kekahi!

Ua piha na hale o na kanaka tna Honolulu nei," ma Nuuanu, Kapalama, Kalihi, Makiki, ame Manoa, ina mea mai, a ke make nei lakou, me he mau hipa popo la. “O ka uku oka hewa, oka make no ia.” He oi;*io n»aolī no ia olelo. Ua hoakakaia i kela la keia la, ma Honolulu nei a ma keia mau 'mokupuni a pau no hoi. Oka mea hilahila nui e pili ine keia ha.na, o ke kokua ana no ia o kekahi poe hanohano, kekahi mau haole a me kanaka Hawaii! Ke kokua nei lakou me ka ikaika ame ka pauaho ole. He manao lakou, ina ua pau na kanawai no ke kuai rama, no ka Sabati, a no ka moekolohe; alaila, oluolu loa ka noho ana ma kp Hawaii nei pae aina. Oluolu ka! Ina e holo ko lakou manao e like me ia; alaila, a loaa ia knkou, he po maoli ma ka honua nei. Kupaianaha ka naaupo a a me ka manao ino o kekahi poe! E, na kanaka naauao o ka aina, ka poe e pili loa i ka oiaio, ka poe makemake i ka pono, na makamaka o keia lahui, e ala mai oukpu a e malama nui oukou i ka oukou mau keiki, o lilo loa lakou i ka hewa, a, o Hlo hou no hoi keia lahui i lahui pegana, a make koke noia.