Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 5, 29 April 1857 — KOHALA AKAU [ARTICLE]

KOHALA AKAU

Auhea oukou, e o’u uiau hoaaloha, mai Kipi a Kahuna? Mai kahaha oukou i kuu palapala ana aku ia oukou ma ka Hae Hawaii, ea! Eia ke kumu o keia manao hou iloko o’u - e pai maoli i kekahi mau mea a’u e noonoo nei, no oukou - O kuu makemake e paipai hou ia oukou no kekahi mau mea e pono ai ko oukou noho ana. E hoolohe mai oukou, ea, a e noonoo pono i keia mau manao o'u, i ikea ma keia hope aku ko lakou io ma kaoukou hana! Ua maopopo ia oukou ke ano o ko kakou noho pu ana i keia mau makahiki he 16 i hala aku la. Pinepine ko kakou launa pu ana ma ua mau makahiki nei, a pinepine no hoi ko oukou lohe ia’u. O ka naauao, o ka hana mau , a o ka hoolako pono ia oukou iho a me oukou - Oia kekahi mau mea nui e pili paa loa ana i ke aupuni o ko kakou Haku. He aupuni malamalama kona a me ka hana. Aole o ka molowa ka mea kohu i kona makemake. Ma ka Palapala Hemolele oukou i lohe nui ai he mau mea hewa maoli ka [ ] ka molowa me ka palaualelo, a me ka laua keiki ponoi pu kekahi ka nele. Ua hoahewa mai o ke Akua i ka mea nele, oia hoi ke hemahema ole ke kanaka i ka maimai a pawaliwali okoa - me he mea hoopailua la ia i kona manao. A ua maopopo lea ia kakou ke huhu no kona i ka poe a pau loa e noho ilihune kumu ole ana - No ka mea, aole loa o ka poe nele e makaukau e hana aku i na mea kupono i kana kauoha - aole hoi i na mea ku i ka pono o kanaka. Nolaila ea, he makemakenui ko'u, e hemo loa ia oukou ke ano nele, a i kaulana oukou no ka ikaika ma ka hana naauao a no ka makaukau i na lako a pau. Alaila, ea, pomaikai ke aupuni o ke Akua me ke aupuni o ka Moi kekahi, ia oukou a pomaikai pu no hoi ko oukou noho ponoi ana, me ka oukou a pau. I keia wa e noho nei, ea, nani ka hemahema o ko oukou noho ana! Eha maoli ka naau i kuu nanaaku ana i ko oukou pilikia pinepine i ka wi, a me ka hemahema pu o na kula no hoi, no ka hakahaka o ka opu o ka oukou mau kamalii. He ano hawawa io no, ko oukou, ma na hana a apu i kuu nana'ku, he pono ole okoa no ma na mea e pili ana ia oukou. He mea kupaianaha keia! no ka mea he aina momona loa ko oukou, a ua maluhia no hoi, oukou a pau. Aohe mea ulu ole, aohe mea hua ole, a maikai no hoi, ke kanuia. ale no hoi he wahi mea kupono ke ai, i makemake ole ia e na haole a me na kanaka maoli kekahi, aole no hoi oukou i hoao i ka mahi i na mea pono, a mahope poho - No ka mea ma na wahi a pau ua imi ke dala ia mau mea a apu loa. Eia kekahi - Oukou ka poe pomaikai ma na mea e waiwai ai, o ko Kohala Akau nei poe a pau, no ka mea aia no oukouu kokoke i kahi ku moku, kahi hoi e lilo koke ai na mea ai a pau i dala. Aka, aole i ikea ua ahu ko oukou waiwai e like me ko kekahi poe o kakou, ea! Aole hoi i ikea ua holo oukou mamua a lilo hoi i poo ma kekahi mau pono e ae. Kaumaha ka naau ! E ! Heaha ke kumu o keia pilikia mau ? No ke aha la ka mau o na kula a oukou i ka hemahema ? A mau pu ka naaupo ma ko oukou apana ? A pau ole no hoi ko oukou nele? Ua nana pono no au ia oukou i neia mau makahiki he 16 i hala aku nei, me ka makemake nui e ika ia oukou e holo iki aku ana mamua, ma ia mau mea pono a pau. Aka, ua makole ka maka i ka liuliu o ka nana ana me ka ike ole! Ma ke aha la o na mea e pno ai ke kanaka, ka oi o ka M. H. 1841 ia oukou? Aole ma ko oukou mau hale noho - aole ma ko oukou luakini - ka hale o ke Akua - aole ma na kula a na kamalii iwaena o oukou - aole ma ko oukou naauao a makaukau i na hana e pono ai - aole ma ka oukou mau kini kauo - aole ma na oopalau a me na mea mahiai e ae - aole ma na kaa e halihali aku ai i na hua o ka aina, i kahi e kuaiia'i - aole hoi ma kekahi mau mea e ae - pela kuu ike ana aku! He mea e lea keia ea! Ma ko oukou wahi a pau aole he kaa hookahi! aole hoi he paa bipi kaulua hookahi! a he aina mahi uala kahiki no hoi! Kupaianaha ! e o'u mau hoalauna - He 16 makahiki o ko kakou noho pu ana, aole nae oukou i holo iki aku mamua ma na mea e pono ai ko ke kanaka noho ana - Auwe!

Auhea oukou? Penei ko'u wahi manao - E imi pu kakou i mea e pau ai keia ano make, a ma kekahi Hae Hawaii e aku, e kamailio hou ai, ke oluolu ko oukou manao pela. Owau me ke aloha. BONA.