Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 7, 13 May 1857 — NO KA MAHIAI. [ARTICLE]

NO KA MAHIAI.

Helu 5. - ~ “'.Va ka mea i holo pono kakou e alaka i ” NO K| KIPULU A\A. Ua hai aku au ma na palapaia- mua, i na hana e mōmona ai ka aina; ke hai hnu aku nei au i na mea e hui maoli aku me ka lepo o ka aina, i momona, a i nui ka hua una mai, oia na mea kipulu o kela ano, keia ano. Eia kekahi o na mea kipulu; i. Ka lepo bipi, lio, me na holoholona nui a pau. Oia ka mea kipulu i loaa nui ma keia pae aina, no ka mea, he aina hipi me l:o ke.ia Aka, ua pau i ka hoomaunauna ka nui o keia mea kipulu, nn ka maloo, a ua like me ka pauku laau maoli, uuku kona wuiwai, he wahie wale no ka nui. Aole e in»inona nui ka aina ia ia, ke mhloo; he wahi waiwai uuku wale no. 0ka hapa nui ona, ua lilo aku i ka makuni, oia hoi kona hapa i oi ka waiwai.

Ikaika keia mea kipulu aina, a, nui ka ulu o kela mea, keia mea., Penei ka hana nna: E ohi pinepine, i kawa makn, e houluulu pu me ka opala a me ka lepamaoli, a puu, uhi me ka opalu i ole ia e maloo; waiho kekahi mau la, alaila hookuli a Wili hou, humau i ka wai ke maloo, hui hou mai kekahi lepo ke pipili. Aole make waiho a wela loa, o lilo aku kona mahu momona.

£ iioohuii pinepine, ke wela. Aia loaa ia ia, he ano wali, me ka pipili Ole, ano popopo, aole nae pau ka wela, ulaila, lawe koke e haliilii ma ka uma kanu, e eli'koke iho i naio, palau paha me ka oopalau i kom » pono, a i hui prQo ia, a awili pu ia il >ko o ka kpo 0 ka wa Hio oui o keja lepo, oia ka wa hae palau ai, noiaila e wikiwiki ka haou, i oalo koke oia, o maloo e ka mea kipulu, a pau kona waiwai.. E lilo aku hoi kekahi, i ka wa e puu aoa, ke uhi ole ia, a ke weia loa paha maioko. E kiaai» kooa wela ika wai, aole nae hana a keiekele loa.

Hookain ilu wa o k<‘iu iium ki{>ulu uia ka pankiki o ku .iinu, k.ilii i hun.i'i ke tiul i i i ka 11. !■! ,| ioii'o tki i’ulia ku huuu mai kn lehu alii a li.e oiie o k ihukai. I iiieu e i..;ia luii ai mea kipulu, u liookomo i i,.i iii|u nu iiu 1 io iloko o ka pa i na po ii {i.ui O kekaiu waiwai loaa ma ka iianai iiiaii mia i nu iioloholona me ka ai i oliiia, oia ka K [>o o lakou i loua hou mai i mea kipuiu no ku aina. Oia kekahi kmmi o ka waiwai nui l"u o na kmmka inaniai mu l>c.ri>uuiu. me (āoieinuuia, a nie kekaln uuu uiaa — uu haiui nui lakou i. na hololioloim, a ua inalaiiiu ioa lukou i keia mea e waiwm ai e hui hon me ka lepoo ka lunn, a he inu lua ku hua o u uiim ‘2. An lqw nianu Ikiuka lou'keia mea kiP'ilu. Ua oi ka ikaiku kc pulu ole i kn na. 1 ke knnu nna, e awili pu i kekahi mea uuku me ka lepo e ue, iiiaila e hui maloko o ku lepo o ka a'inu, kahi e kunu ai. liunuikeia lepo e make ku iiieu kanu, no konn ikaika h>a. h muikai ka htit «ua i keia lepo me na inea kipulu e ae, ulaiiu kuiiu 3. ka /ejpu po. Oia kekahi o na mea ki» pulu i oi nui kn ikaikn. E like ka hana ana me ko ku muiui. no hoi ke nwili pu me kn lepo inaoli, hoomaloo i ko In, alaila hoowah n kanu, Oia ku niia» puu ai kona pilaii ine ka emiole o ka ikmka. Un oleioia he mea kuai nui keia meu i hoomalooia pela ma kekahi nmu ama i kaulana no ke akumai o k • lakou maliiui, 4. Aa /i/iii iiAi. lle wuiwai ia ke hui ma na iiiimi kipulu e ae. Kupono no ka pHaoa tne na luau oolea; kiip.mo hoi no ka aina hoohua ole mai i kona ikaika no ke kanu pinepiiie m, uu moiipma nae. Aia lu ia ka leiiu alii ma m aina, e like oia me ka aina hou! 5. Ka lanahu laau. Aolo akaka ka ia hui nna me ku lepo e iii -mona ai, aka, e pua ia ia nu ea e lele aku una imi nu mea kipuiu « ae, a e hoiimi inai iloko o ka lepo ku haule mai ka ua nmluiia onu, a ke mau i ka \yai kahe paha . Ua ike pono la he mea keia e nui ai ka ulu o na mea kanu, a he meu u uliuli ai ka lau. b. Ka paakai maoli. Aole e ulu inaikai kekahi mau men kunu ke nele i keia mea. ,Ho waiwai ia ma na ama a pau i piha olo ia ia inalnua. Ina e hut pu ia me ka puna pohaku palupulu (,Gypsuiii) a e wili pu iu, a wuli, a wuiho i kekaln mea uuku ma kahi kokoke i ke ua o ku meu knnu e nui loa ka ulu. He mea hoi kn puukai e kipaku aoa i ka peelua. E. Iiele ia a hiuiiiuo aku. Peia no hni ka paakai hao (Coppera8.) 7. ACa Imu ka\ a pau. He mea kipulu ikaika ia: £ om i ka wa hou, halnlii ma ka aina, a pnlau k -ke i nalo iamalalo u ka, lepo. E nui ka ulu la m 8 Na koeM holohohna. Oia na iwi, ili, lala, mikiao, hulu, ia moa ao, la mea a«. He uiuu mea momona no, k« kanuia iluko o ka lepo. Ina o wāwahiia, he mai-iai no, a hikiwaw» ka ulu o na mea kanu, aka, e maikai no hoi ke kanu pela; aole • pau koaa waiwai i u makahiki he uui. > , Ua ololoia no ka momona lua o u wahi i kauaial, i ka iwi n ka po« I mak«. Pela na pa kanu kupapau. H« mi ma«, ioa |oaa ka iwi maloko o kt l«po, u pupn

i ua niaHo o koaa rnau hakahaka a jjau , Kia ka! kc waiho'ilkle la oo la mau mta malu.ua o ku ili o ka huuua ina keia pae aina a pum. , . 9. kt oik o kahakai He punn ka nui okc one, a ua k<<mo hm ka puna iua kekalii mao laan. Nolaiia, ku(u>no ke huua ke one me ka lepo oka ama inahiai. Heiiee ke one a komo pu me ka wai .ilokō o n.;t ; inra ulu, e like me kekahi ololo inainua Lohi ka hehee ana. aka, ina e hui ia lualoko o ka puu leao kipulu e popo ana, e hikiwawe ka.hehee. N’o ia ano •ie.iiee una, he uiea pono paha ke huiia m ih'ko o kii iepo paakiki i palupalu. 10. Kn manu n ine ka opala a pau E haliilii ma ka ili ō ka aina kann, i nminona, a i iuulou koke ole, u i lilu ole ka nahelehele. Ile moa giaikai hoi ke kaiui ma ka iua kanu laaii? moniona a'. He mea maikai ke hui maloko o ka pnu lepo kipulu, a he mea e uhi ai no hoi. ’ . Mai puhi i ke ahi o pau k >na waiwai i ka lele, a lilo i makaiii. Ina nnho ka .peelua maloko on», e ln i ka paakai napa i kipaku 11. Ka puu lepo kipulu. He wuihona wniwai keia no ke kanaka maluai. Ei i na mea e hut mal>>kn oia puu. 0 ka Hpo h.m oha holoholona a paa, a, me ka lepo kahiko, a mnloo p'aha, ka opala h pnu, lehu ahi* pankai, limu, hulu, one, lanahu, iwi, ili, me na mea like a pau loa, koko, mimi, kojvwai sopa, aila me na mea like, welu lole, pepa, kamaa knhiko—pau loa ia mau mea i ka huiia ilōko oia puu. E hoomau ika -wai, a waiho, , a, wela, e hoohuli me ka ninini hou i ka wai. A liuliu iki, hoohuli hou, n ninini hou i ka wai ke pnu kekahi ika wela. Pela e hana ai a popopo, a maikai, alnila e hui maloko o ka lepo kahi e kanu ai na mea kanu. [JloU »/»au.] E. BAILEY.