Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 11, 10 June 1857 — KA AHAOLELO MISIONARI. [ARTICLE]

KA AHAOLELO MISIONARI.

I ka la [3 o Mei nei, akoakoii tnai na kn 1 mu mni Hawaii a Kanai ma iuiwaiahao, e Ah&i'lelo ai. Aia ilaila, Ta'ina, Kipiinana, Koana, Laimana, Laiana, no Hawaii mai; me Alekanedero, P. kuea, Anem, Eele, nri Maui; m'e Kuaika o Molnkai, inē Kalaka, Bihopa, Kamika, Kiilika, Pap.eka, Kuke, Bona, Lim.aikaika; a no Kauai, K>ane, i me Wilikoke. j-' Ua heluhelnia na palapala iioike mnkahiki | a ma ka lohe nna, eia na mea maopopo ma mau palapala. . . j 1 Ua holo mua kekahi mau hana mnikai ' ma Hawaii hei i keia makahiki i hala. 0 ka | mahiai, hana hale, hanai holoholona, ua h'olol mua ma kekahi'mau Apana. Ma (.ahaina nui ka mahiai; uliuli maikai kela wnhi; ua kokoke paa i kn pa, e pale ae i na h'olnholona, a maluhia na igea kanu Ma Waiohinu Kau, lilo uui na hauinana kula i ka mahiai, eluai hora i kela la, i keia la; 101) haumana ilokn o kela kula o Kipimana, a ua aoiama ka olelo haole kekahi, mu ka olelo Hawaii kekahi. 0 na haumana iloko o m kula r.ui ma Lahainaluna, Hilo, me Waioli, un hana lima, mahiai. i kela la, i keia la, a ua loaa kekahi ola mal&ila. He mea nui ia, e maknukau ai lakou e paipai i k« mahiai mnhope. 2.oUa maluhia ka nui o nn ekalc.<ia; aole nui loa kn hauoaele.ua ikaika na hoahannu i ka hana; ke hana nei i na hale pule hōu, maMolokai, Lahaina, Mnui Hikina, Wnimea, me Hamakua, Hawaii, me Hilo; k<>kn» kf paa ka hale pule hou ma Waimea; o Imiola konainoa. na hoahinau malaila i keia hana * Eia malalo iho ka helu ana i na hoahanau ma Hawaii n«*i a puni, mni kinohi mni; pono ke nonnoo nui ia. O ka nui o na hpahnnau i komo i ka ekaleaia, mai kinohi mai, eia 80,954. Na hoahanau i komo iloko o ka m.akahiki iho nei, 1,155. Oka nui o na hoahftnau e noho pono nei 21,670. 0 ka nui o Oihoahanau i make, 15,614. 0 kanui ona iloko o keia makahiki ihonei 517» O ka nui o na kamulii i bapetisoia mai Mnohl mai 14,899. Bnpntisoia iioko o kn iM*k«M*'Vl|io nel 578. Mareia i'ka makahiki i hala iho i 646. 0 na kumu nui e hihia ai na hoahannu, o ka ona, o ka meeMehe, o ka hnalele halawai, o ka haknka, fifele kek|W p «e i ka huia, aoja nui, Ma Onhu wa)e oo ka huU, anle ma uAMoknpuni e ae. Vt «mi hoi na hula I keia n o ka mea, tt|'Aatiuao na kunnka i keia mnkehaaa nnaupa Ua hate|*,mana- • : - ■ i ni olele t w kdb£||

ieiiuh'hu i keia wa; aole nui haunnele; .ma Honpluiu wale no kā nui. k'e nawali | 'i i nni nei !mi ka aoao M meinoūa; emi loa 1 i ke i.i w a. 1 lle iuii na oal'a>v;i o in Mi«if»nari a ine na ii.U'ie, a iu** na knnak v haipule i kein inau l'ule ih■' nti ma H"n’'lulu nei, ika po a ike i ’ao. Ua-!iookeai i kela ppuha, aua linlawai , oinepine ia la, ae paipai kekahi i kekahi . mai kakai’.iaka a po. He mau halawai aloha 11 hui ia, ame ka pule ikaika. -; k l ! Ue halāwai okoa no hoi no ka hholaha ,i Rnibāla, n no ka oihana Misionari, e hoolaha ' laku i ke ola i na aina e kekahi; a no ka hooj laha aku no hoi, ina palapala liuii'e kuliiI kulii ana ika ponn. I ka po ia mau hala- ‘ ■wai. Xa Turn.er ka olelo haiao imua ōka jaha hoolaha palapala liilii. A T a Dole ka haijao imua eka aha Misionari; ana .Eihopn ■(■iinuā o k.i' aha Baibala. He mnu olelo ikai ika wale no keiā, a me ka maikai, I ka la Sahnti Mei ‘24i he Imlawai. nui ma tj . ■ ka hi.le pule o Kuwaiahao; hni ilaila ko Ka- , umakapili me ko Kawaiahao; he halawai ' : Misionnri k.eia; nia ilaila na luna no kahi e ( mai; nui naolelo paipai ja la, lana loa ka inanao oka poe li>he. Ku o Koana a olelo :no ka haawi ana i ka malamala i na aina po'l uli; ptjfa iio hoi o Kamika, paipai oia i k« 'ipoe opiopio e holo aku i Nuuhiva mo Maiko- . | nisia, e hai olel.i a e lawelawe ma ke nno I i'hun, kuke, holoi lole, hali wahie, a pela’ku. j Pela hoi o Lilnaiknika. . i ■ Ku n > hoi o Hairama Rinamu, a hai.ae 1« 1 - , ■i k<ma manao imua o.kela anaipa nui Oleln joia, na nui kona olioli ike ku anaimua ona i hoaloha o kona makuakane, ma kahi o kona 1 inakuakane eku ai mamua. Ua ike oukou ’ i ia’u i kuu wa kamalii, olioli hoi au, wahi a j Hainama, no ko oukou ikaika Kka oihana Mieionaii; nolnila keia hiilawni; a ina he h.ui ko oukou nloha i ko’u makuakane, mai kaohe ia'u enoho maanei, e ae nn e hplo aku i ka poe naaupn. Nn ka mea, aolo hemahe rita oukou; ua makaukau loa; ua lako; ua ike i ka inalumnlama; o kela poe tna ke komohana aku, aia iioko okā pouli loa. E alo- ! hn kakou ia lakeu, a e hoolaha aku nohoi. Ku mai i> M. Kekuanai'aa hai l kona 'mnnao e noho no o Haiiama ma Kawaiahao, ina kahi o kona makuakane, ae nui na hoahanau; hapai ia na lima iluna. Kn n« hoi o J. !i, a olelo ua ae oia o Halnuna, 1 ma.kahi hanau; aka, ke paa la kona manao e holo «ku, a e hoi« aku no ia, a o ke Akua pu meia He halawai nui keiamekn maikai; hauoli ka manao i keia halawai no ka hoonaauao i ko na aina pouli loa.