Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 18, 29 July 1857 — He wahi moeuhane. He Nane. [ARTICLE]

He wahi moeuhane. He Nane.

E ka Hae Hawaii e: ALOHA OE — E hiki paha ia oe ke hookomo iho i keia wahi olelo malao iho; i hoohalike ia me he moe uhane la. He olelo kupono i na makua mea keiki (o ka poe naaupo nae) o Hawaii nei, e manao ana i ke kane Pake, kane haole, a me ke kane waiwai e ae. A haalele i ke kane ilihune naauao e noho @ ana, ma ke ano hookuonoono; me ka lilo ole i ka lealea. Eia ua moe Uhane la a'u, I keia la aku nei, e noho ana wau ma ko'u wahi moe. Hihio ma@ au i ka hiamoe, a ma hope iho. Ike aku la au @a ka moe i kekahi mau kaikamahine e hele ana ma ke ala hookahi; e halawai laua ma kekahi puu i kapaia o Nanea. Aloha aku laua kekahi i kekahi, o ka inoa o kekahi kaikamahine, o Kukoikekanakawaiwai, a o kekahi hoi, o Manaoikekanenohopono. A lohe aku la wau i ka olelo a Kukoikekanakawaiwai, e pane aku ana ia Manaoikekanenohopono, penei : K. Ihea hoi oe i nalowale iho nei i keia mau la? M. I Honolulu aku nei hoi au i ka mare kane. K. Ua loaa kau kane? M. Ua mare hoi maua i keia mau la i hala iho nei. K. Ua pono oe ua loaa kau kane, pono ko olua noho ana, aole pilikia M. Ae, pono no, aole nae he mahuahua o kahi loaa. He wahi loaa uuku no, kupono no ia maua, aole nae e lawa ka lehulehu. K. O ka lehulehu hea anei kau o ko kaua pono no ka paha. He ole loa hoi ka nohowale, hakanene, hopepe, a pono ole maoli no. O ko’u makemake uo ia e noho nei la e loaa kane M. A o ke aha la hoi. K. Makemake ko’u mau makua a me ka lehulehu o’u a pau loa, e mare au i kane waiwai, i noho mai i ka Halelaau. M. Pela ko lakou manao naaupo, e manao nui ana i ke kane waiwai. K. Ae, pela ko lakou manao, he poho ke mare i kahi kanaka waiwai ole. M. Ina pela ea, aole e loaa iki ana kau kane, ke manao nui aku la oukou i ke kane waiwai. Aia hoi paha kekahi i ko ia la manao mai. He maka no ko ke kane e nana mai ana ia kaua. He uku hoi ke kane puni wale mai no ma kou manao, ke olelo aku oe e mare olua. K. Inehinei hoi ke kii ana o Puniloaa, o kuu makuakane, ia Kahaaheo i kane na’u, he kanaka waiwai hoi ia. M. Ua ae ia mai nae paha. K. Ua hooleia mai hoi. M. Aia hoi paha ka mea hilahila la o ka manao nui i ke kane waiwai, hoole ia mai la. Pela aku ana no paha anei ia kane. Haila wale no paha anei oe e hoka ia ai, a oki loa iho. Aia’e hoi kahi kanaka pupuka nana e haawi mai i ka hapalua, a puni aku oe malaila, a hana mau olua, a hapai oe i ke keiki, he moekolohe ka olelo. K. Oia iho la no paha, o ka olelo hoi a ka makua. Malaila hoi paha e nana’ku ai. M. Ae, ua lohe no au i kela kanaka o Kahaaheo, o Kahookano kekahi inoa ona, eha ana mau wahine manuahi e noho nei, o Pipili ka inoa o kekahi wahine, n Uume ka inoa o kekahi, o Hoomalimali kekahi, a Maalea ka ha o ka wahine, a ua kanaka la au e manao nui nei. K. Ina paha ia e mare me a’u, nawai hoi ke kokoke mai oia mau wahine, huhu paha wau. M. He uku wale ia, he ia no Kahoolawe. Kakaikahi o na kanaka ma ke ao nei i kupaa ka manao ma ka wahine hookahi, a pau kona ola ana. K. Oia iho la no hoi paha, ike kela i ka ia la waiwai, hele i ka inu bia, i ka nana hula, i kela lealea i keia lealea, a ilihune, he nele ka hope o maua. M. Oia hoi ha, ke ike iho la ka oe. Ina loaa kau kane, e like me ka’u wahi kane la, pono loa. K. Nohea kau wahi kane ? M. No uka o Pauoa, he wahi mahi oha, he wahi kanaka pono no nae. Aole e nalowale iki kahi dala, hoihoi mai no na’u e malama. A ke manao nei e kuai i ka aina, a mahuahua aku kahi loaa, e like me ke kanaka waiwai au e manao nui la. K. Nani ka pono o kau imi ana i kau kane a loaa, pono kou noho ana. M. Ae. A mahope iho, ike aku la au i ua mau ka-

ikamahine la, e hoi ana o Manaoikekanenohopono ma kona hale. Ua makaukau ka mea ai no ka aina ahiahi, na kana kane i hooponopono. A o Kukoikekanakawaiwai hoi, hele aku la ia me ka nawaliwali a hiki i ko lakou hale. Ua pau e kahi ai i ka poe keiki liilii, e paina pinepine ana, ua pololi @ hoouluhua i ka makuakane, a me ka makuahine. A puoho au mai ka hiamoe ana. He mea kupono paha keia ke hoopaa ia e kekahi mau kaikamahine elua, kupono no ka la hoike. A ke hoopaanei kekahi mau kaikamahine ma keia hale kula, kupono no ka la hoike. J. H. KANEPUU. Kuliouou, Oahu, Mei 15, 1857.