Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 21, 19 August 1857 — NO KE KALAININA. – Helu 6. [ARTICLE]

NO KE KALAININA. - Helu 6.

Eia ke ano o ke kumuwniwni hoolewn. He ima ai in, he men inu, iie nien komo, o he mea hoi e ko «i ku niakeinnke o kannka, Aole fiela ke ano o ke kmnuwaiwai pun. 0 ko kumuwaiwai pna, he mea ia e lona hou mai ai ka waiwai. Pela ka aioa, peln na mea panhann, pela ke alanuiliao, a me na muliwai eliia, a me na inoku, ame na kumuwaiwai paa a pau lou. kumuwaiwai hoolewa, e pnn no ka nui oia, i kn pa<i ana o ka makahiki. 0 ka wniwai i pau i na kanakai kele maknhiki i keia makahiki, he waiwai h«olowa in, aole nni kn waiwai paa i pnu. Ua pau no kekahi hale, a ua pau no kekahi moku, n ua pau no kekahi mnu men hana, a ka l>oe paahana. He uuku nae ia mau waiwai i pau. He mea mau no kanaka ke hoolilo i kn waiwai hoolowa, i kumuwaiwiii pnn. No ka nni h»a o ka waiwai h'H»Iewn, i hoopauin i kola mnkahiki i keia makahiki, ina aule i paniin kona haknhaka, pau koke na kumikn i k<* mnke 0 kn ai hnu o ka aina, a mo na raen i ulu hnu, a me na mea i hana hou ia e na kannka, nia na meai paa ai ka haknhakn o na niea i lilo. A inn pono ka hana, un koe no keknhi waiwai mahope iho o ka pani ann i ka hakahaka o nn men i h"opnnin, ua nui hoi ka waiwai o keia makahiki i ko kela makahiki i hnla. Penei ke ano o ka hnna ana onaaina naaupn, i ka wa e naauao ai Inkou. Hoonui mua lak'iu i ka wniwni hoolewa. A inn loaa ia waiwni, nlaila, honlilo lakou i keknhi n ia wniwai i kumuwaiwni paa. Ina ike ka mea mahini, ua nui lon knna ai, aole pau i kn nil ia, nlnila, hoolimalima nn oia. a hanwi aku i| ka ai, i Innn ia i« kekalii waiwai paa, a i olej pela, liaalele oia i ke knnu nui )na ann i kaj ai. a kanu i men « loan’i ka wniwai paa, a| imi«in i hale mnikni, n i pa pahn n»kn nina, a kuai.no hni oia i mnohipi nana, a imi im' h i i, kaa hipi, u i jh«l« papaa. Pela no kona imi ana i ke kumuwaiwui pnu, i men e mahoahui imu mai a{ ka waiWai A ina Iiiki ke kuai lilo hou roa! ka aina, k«at n<». A m** n«o kekahi no ka oui o kooa kumuwahni koolewa, • kukelu i hale hana lole, a —io

kekniii, i hale hann papale, a mihio kikahl i hale hann kninaa; a manao hekahi i hli* paipiiliipnla. Ai ka vra i mahaukao pooo, nlaila hiki waare oa h»na a pau. Hiki «att 11« hana « ka «ina, nn ka mea nt ka bipi, ā ntp ka lin, nme ka hoki e hana. Hiki waw* ka hana ana i ka Inle, o» ka mel, oa ka Wtl e hana, ana ka mnhu A pela no ot hlOā nui a pau. Kokua ke ahi, ame ka makaoi, « me ka wai kahe, a me kn mahu a -mt fiā hnlohnlona mmmili oke kanaka. Nolailā, lnki wawe ka Inkou hann, aole hiki Waw* kt liana ina na aiiia naaupn. No keia hiki wa* ne una, a nn ka ikaika a me ka molowa ol* o nn knnakn i kn hani, nolaila, piha ia aina nnnuno i ka waiwai. i ka lole, i ke pahi, ika lipi, i ka pu, n i k» l« mea, keiameaku* ai, a no ka nui loa, law ia ua mau mea la i ka ainn e o kuai, i oa aina hni i ik* ole i ka liHnn iii mau mea. Ai k« kuai aoa, *ia kt ka nannpn e hanwi ai i k« mea naaiiao: o na men i humi ole i« eka lima kanaka. Eiaki ann o Ke kuai mau ana o na nina oiiuko mā na aina naanpo. () ka wniwni i laweia toal e knai, ho wniwai i hana a e ka limn knnaka; n oJ<a waiwni na ke Akua. uuku ka pili ana 0 Ka lole ko likou, kt men i hannia e kanma Ka ai makft ko oOal, kn mea uke Akua i hana’i. Ka lip', ka pt* 1 tii, ke koi, k« olo, ka ipuhno, ka apuapu, ko inknu ka mea i hanaia • na lima. Ka iliahl kn onei, kn mea * k* Akun i haoa’l. K* pi* ke kiaha, ke aiiiuni. ka iopi, ka pioe, k* kahi t ko lakou, na mea i hnnaia a maikai elp limt kanaka. 0kn wahie, ka iii, ka momi, laho. ka pu, oia ko onel, o na m*a a k* Akua 1 hann'i. Un oi aku ke akamai o BeriUoia I ka haāt ana i keknhi mau mea, mamua o ke akamai 0ko Amerika Nolaila, eia ke aoo ok* ku* ai ann ma ia mau aina, 0 na m*a i hanaia eka lima kanaka, oia ko Beritania lilo. A d nn men a kmAkna i hana’i, oiako AOMiiki lilo. Ein ko Beiitania m*a law* i Anwiika e kuni, o koknhi Inle, he pa, hepahi, b*pahi ot >, he apuapu, b- panana, h* ohknana, * me kekuhi m«u in*« iho. H*miumeaiht* naia ekn lima kanaka. Eia ko Amnikā mnu men i«we i Beritaoia * kuai, oka latt hale, o ka papa, o k* kepau, o kt palaot, o ka raiki, o ka huluhulu, t m* ktktbi Ōoā mea iho, o n« mea wale noa k* Akttt i hāM, aole i pili nui aku ka lima kanaka. Oia hoi ke ano o ke kuai ma oa «Ina t pia, Ina he aina akamai i ka hana, o ot Mā I hannia, oia ka iakou • kUai aku. Int h* tl* nn nnaupo, o ka k* Akua mea i haaa, oia ka lakou e kuai aku. Ua mak* pooo B* hoi ka waiwai i kuai ia. No ke kukua ana mai o ka ahi, a me ka makani, a me ka m*hi, I me na hnlnholona, hiki wawe loa aaktntla o Ame« nka ke hana ika lipi, ame ke kuihao. Aeo ka hiki wawe, aole nui ioa kedala iloko. loa 1 l»an nn dala «koiu nokalipi, u« make pono ia iaknu, no ka mea, aola mii ka hana i lilo, u» make pono no h«» ka lipi i koonei kanaka, n» kn mea. ina 0 ka p hako wale oo ke koi, anle hiki ke imi liiii ī ka wahie. a kuai aku. Nn ka loaa ana o k« iipi, hiki n<> ke k»i ako i k» waliie, a nni kn waiwai i inaa malaila, Nnlnla, im make ponn ka lipi i kela kaonka. PeUnnkalnl-. No ke kokua aoa omī • ka wai, n me ka mahu, a «e kekahi mttt MW elHki wawe ka hioa iaa I kiloU at A«tt» m, Nokila, aole nui loe h*āatt UakM. ua i kītt ia lakou ka hapalua oo k* umw

— ; . ■■! hooknhi. mnk.e pono ia lakon, ua loaa ka .waiu.’i iliuia. L’a ir> H i i k ' onei' pv, •■ ka iiio •,■ i .* 'Laiiii »n• >fi, nahao|,;i, l-l, ii' ii: i -'K «1 l^^»^’ 1 : k**:ljO' .V, £.- ( (i \r\ i-':i d-; o, _ VV ;,! 'X -! i,( U.,:V ;| h aa. l.i kWR k ,i,V(iiii (,'iio k•'iiiiiv\.i!.v.ii Jn»(»i«• v\ii; nk* kiiho he kuiihi" a;wai |i i<r. Ala knhi e u keia bnkt e liiiakaka nui la ke ano o ke uiila; ponoj nae, ke uuku monei. I Hc kuinnwaiwai nuku kc d»!a ma na iiina'! a pau. Hiki.il" in k-ikou a [mo <• nana nku'; a ii!H"|io,[io ii'i ka oiaio o kem. 0 kokaHi ka-' iiiikn, 'ua wniwai loa no. n le nae he (lala i * pna i kop.a liuiH. . L'a nui puha kona ninn, n j ua nui aun inaikin, ,;a .i kona i mau l)i;ii n me na |m, n me ka lole, :i• •1 e iine l he daia i paa i k.o.a ti i :i. l’elii kokaiu; k;īnakiinv:iivvai. A k* i ’ ■...aka. :.(■ «I.i!. uuku kona, u iie kak okahi Ka mea ri , a nin A'i'na'peln na'kaoaka pakahi. pela n-> na la huUanaka; ame on aupuni, l.e kuniuwiiiw.,. uukii ke ilala. Ki« wale no ka mnikai nui o ke daln, i mea e hiki pono oi ka hooHin ilim i anii, a me lu kuai ann. Oia ku inea e hiki wawe ni kc kuai iiio ka loiii ole, n nio ka (iimilei no iim Ina imle i’ala e luhi hm ka nvo > ;;....».»•. kuai.J no ka pono ole o ke kumo kuai; aole liiki ko ’ lawe i kahi I"ihi.. .Ma nu aina elalu ole, ua, uuku ke kuai ana. j Anle mah'iuliua ke (iala ina ka. lawolnwel onn, a tne ku hooholo ana; e emi no ia, he j emi uuku iiiio, e liko me kokalii inao nien aj ka p<>e paahana. He kumu waiuai paa no| ke dala, a o kela h.ikah-ika iki im omi mau' un i, e paa no in i ka waiwai hoolewa.