Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 25, 16 September 1857 — NO NA PA [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NO NA PA.

Ma keia mau makahiki i hala'ku nei, nui ka noonoo a me ka imi ana o ka poe mahiai a me ka poe hanai holoholona i mea e paa'i ka aina, a e hoopau i na pilikia a me na hoopaapaa mawaena o lakou. Ua maopopo ia, o ka papohaku he mea kupuno ia ma ka aina pohaku; aka, he nui na aina pohaku ole, a he-

aha la ka pa kupono no ia mau aina? Hoike mai o Bele, o Wailuku, o ka pa uea oia ka pa kupono no na aina pohaku ole, a he oiaio

paha kona manao; no ka mea, i ka noonoo ana i ke ano oia pa, he maikai maoli no ia; he pa popopo ole ke malama ia. I maila o Bele, he $4.52 ka lilo no ka anana hookahi o ka pa uwea. I ko'u manao, he nui loa ia. Aole paha i ike o Bele i ka pa uwea ano hou i hana ia ma kahi kokoke i Bosetona. Eia ma-

luna ke kii o ua pa hou nei, he pa maikai loa ia. Eia ke ano o ia pa uwea hou. Ua hana ia e J. E Butts, jr., & Co., ma Bosetona, Amerika Huiia, maloko o ko lakou hale paahana me na wili ano akamai loa; a nolaila, ua emi ke kumukuai o keia pa hou. Aole pau keia pa hou i keia ano hookahi wale no; nui na ano o ka hana ana, e like me ka makemake o ka poe kuai. O ke kiekie o ka pa e like me ke kii maluna, he 4 kapuai ia, a o ka nui o na puupuu—oia na hakahaka mawaena o ka uwea—he 6 iniha, a he 10, a he 12 paha kapuai mawaena o na pou, e like me ka manao o ka mea nana ka pa. O ke kumukuai o keia pa uwea, he hapalua ia no ke anana hookahi; koe no nae na pou, he mea okoa no ia, a pela no ke ku ana o ka pa. A me ia mau mea i hookaka ia, e maopopo no ka nui o ke dala e lilo ai no ka pa ana a paa i kekahi apana aina. Penei: ua loaa i kekahi kanaka he pahale me na kihapai, a loi paha maloko; o ka loa o ua apana aina la, he 50 anana ia, a o ka laula he 25 anana, a o ka puni ana he 150 anana. He 3/4 dala no ka anana hookahi ua like ia, me $1@@@ @@ no na pou he 75, he $75; a o ka uku no ka hana ana a paa, he $25; huiia he $212 1/2 no ia pa. O ka nui o ka aina iloko oia pa, he 1 1-30 eka no ia. O ka nui o ke dala e lilo no ka pa pohaku e like me ka nui, a i na dala elima no ka anana hookahi, he $750 ia. A no ka pa laau elike me na pa ma Honolulu nei, he $900, a he $1200 no kekahi. A ina e hoonui iki kakou i ka nui o ke dala i lilo no keia pa waea, i ka $225 ua emi nae keia malalo iho o o na pa e ae, a ua oi loa aku ka maikai o ka pa waea ano hou mamua o na pa e ae. Nui na pa i hana ia ma Amerika Huiia a me Enelani i keia waea, no kona mau ano maikai a no kona kumukuai haahaa. Eia kekahi o keia mau ano: O ke kumukuai kupono, O ka luhi ole i ka hana ana, O ka paa loa o ka aina, O ka popopo ole, Aole dala e lilo i ka hooponopono ana, hookahi pena ana iloko o na makahiki elima. A

nolaila nui ka poe i makemake i keia pa ano hou. Eia kekahi, ua kupuno l@ kekahi ano o ua uwea nei i ke kukulu i na hale moa a pa moa paha. Komo ke ea a me ka la aole

hoi e hiki i na manu ke lele aku iwaho. Eia mai malalo nei ke kii o keia uwea kupono no na pa moa, &c.

O ke kumukuai o keia uwea, he ekolu hapaha no ke anana hookahi. He 3 3/4 kapuai ' ka laula, a he 3 iniha no na maka upena. He pa kupono no na kihapai, he mea ia e papa aku i na moa, pelehu, puaa, a pela’ku, me ka maluhia o na mea kanu. He nui wale na ano o keia uwea, e like me ka makemake o kela mea keia mea kuai, Eia mai kekahi ano e i hoakaka ia e ke kii.

He mea kupono keia no na pa o kela ano keia ano. No na abo-ra-oia na hale rose, a pela’ku—no na hale waina, no na lanai liilii maluna o na puka komo o ka hale e like me ke kii; no na puka makani, he mea e pa-

le aku ai i na popoki, a me na ilio, a me na iole no hoi kekahi. Aole i pau i ka helu ana i kona mau ano maikai. Eia kekahi, ua like ole ka laula o kela ano keia ano, he 16 iniha ko kekahi laula, he 2 1/2 kapuai ko kekahi, he 3 3/4 kapuai ko kekahi, a pela’ku. A ina makemake kekahi e kuai i keia uwea, a ina he kanalua kona no ka mea e loaa’i, alaila e hele mai a kamailio pu me kaua, a nau no e kokua ia ia. PULA.