Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 34, 18 November 1857 — Untitled [ARTICLE]

He wahl moolelo uo ke kann maia ano. E ka Hae Hawaii e. Auhea 6e ;—-Ua mahalo no au i kekahi o kau e pane ana, oia hoi ka manao akahi, elua a me ekolu. Ua kupono no paha keia olēlo au no kahi wai. Aia ma ka manao eha ka’u e pane aku ia oe. He okoa loa ka hana ana ma kahi wai ole. Ua lawe nae i na pohuli nunui puipui maikai, a eli no i ka makalua a hailima ka hohonu, a kanu iho, me ka lepo wale no, aole mea kipulu ; no ka mea, ua maloo i ka la na mea .kipulu e pono ai. Aolē no hoi wai e horjkahe ai, o ka wai ua mai luna iho, oia ka wai hookahe, he uuku nae ka wa ua a nui ka wa la. Jna paha e hele oe e makaikai*»kuu mokupuni hanau, oia hoi o Hawaii, aia ma kc komohana hema a hiki i ka hema ponoi, oia no o Kau A me Puna, a o kolaila poe kamaaina, ua kanu maia i kakahiaka a i ke ahiahi; no ka mea, oia ka wa mau o ka lepo, no ka wela loa i ka la, he la.he wela e like me ko Honolulu i Oahu, ma knhi a’u i ike, a i noho ai hoi, oia ka'u e hai aku ia oe, i ka wa e kanu ai ka poe mahiai o ko makou wahi i na mea kanu, kalo, uala, ipupu, ipuhaole, a me ka maia. A i ka wa la nui loa, ua maloo keia mau mea a pau a koe no ka maia, a plu noi ka wa la, a hua no i ka wa la, nunui ka ahui, Eia kekahi, 1841 a hiki i 1846, ekoiu makahiki ka la ana o Kau a mePuna, maloo na mea i hai ia maluna, koe no ka maia, aohe maloo, ora ke ola o kahi poe i ka wa wi, hua no, nunui ka ahui. Ua ulu waie mai i ke kula kahi maia, aia i Makakupa, Waiakekoloa, i Kau, he ulu maia kahiko, a ua kapaia kela ulu maia i keia wa Ea maia, hua no, nunui ka ahui. Ninau mai paha auanei oe, Aole ka ho wai e hookahe ai? Ke i aku nei au ia oe, Aole wai kahe, e ulu ai na mea kauu. Auhea oe, aoie no paha i hemahema ]oa keia lahui i ke kanu maia. No ka mea, ua kamaaina ia kakou na mea kanu o ko kakou pae aina. Pehea ko Niihau poe kanu maia, ma kuu ninau ana, ulu no ka maia ma Niihau? Aē mai no lakou. I hookahe ia nae paha i ka wai ? Hooie lakou la, " Aole, kanu wale aku no i kuahiwi, a uiu mai,” wahia lakou. Aialahe ulu wale mai ko Niihau maia. NoTta hemahema anei o na kanaka i ke kaiau i ka maia ? Eia ka’u |a oa, «olo pahai haiwhema U poe ike ia Mēē. i la Wa kahiko, he malomahiai kokakahipoe,

he maio lawaia ko kekahi poe. Ua makehewa loa kou kuhikuhi ana i ko kaua mau hoa. £ kaia no lakou i ike ai ia mau hana, oa mea mahiai, na mea lawaia. No ka mea, o ka hana nui ia a 'na kupuna # o kakou, i wa make o kahi makua, aohe kauoha no kana keiki, no na makalua, maia, kaio, uaia. Ua ike ke keikri na hana a ka makua i ka wa ola. G. T. P. AWAIKU.

Lihue, Kauai, Nov. 3, 1837.