Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 4, 28 April 1858 — O na mahele o ka Aina. [ARTICLE]

O na mahele o ka Aina.

1. Elua inoa i kapa ia ma ka mokupuni, he moku kekahi inoa, ahe ain;i kekahi. Ma ka moku ana i ke k.i, ua kap< iahe aina. 2. Ina i ku kinikini ka moku, e like me ko Hawaii nei, he pae moku, a he pae aina kahi iuoa. Ina hookahi wale no inoku, be moku no ia, a he aina hoi. fi. O ka mokupuni, oia ka’mea nui, a ua mahele ia oia i mau apana, a o kela mau apana i piahele ia, ua kapa ia he moku oloko, e like me Kona ma Hawaii, o Haw;«ii ka mokupuni, a o Kona ka moku oloko o Hawaii, a o Maui ka mokupuni, a o Hana ka moku aloko o >lnui, a pi la aku no. 4. Eia wahi mahele hou, okana, a he kalana kahi inoa. Eia keia, ina i mahele ia ka moku, oloko i mau apana hou, he okana ia, a he'kalana kahi inoa, he poko maloko o ia okana a ua mahele ia i mau ahupuna hou; aka, malalo o ke ahupuaa he ili, a ua m >hele ia malalo o ka ili na mooaina, a maialo o na mooaina na pauku aina, a malalo iho na kihapai malaila, i mahele ia na kihapai, koele, na hakuone, a me na kuakua.

6. Eia Hoi keknhi mahele nna i ko ka mo kupuni. Ma kahi kiekie mawaenakonu oka mokupuni he kuahiwi no ia, a o na puu maluna pono iho o ke kuahiwi, e ku ialani ana a ku hookahi paha, ua kapaia'ku ia he kualono, oia ka inoa o na mea oioi maluna o kuahiwi; ao na wahi e poepoe nna maluna iho, he luaipele ia, a o kahi malalo iho o ke kuahiwi e pili aria ma ke kooku o ke kuahiwi, he ku.a mauna kekahi inoa a he maima kahi inoa, a o kahi e kuliilii ana ba laau malalo iho o ke kuamuamu ho kuahea ia, a o kuhi o «lu mai kai mai o ke kuahea, he wao kona inoa, he, wapnahele kekahi, ho wao eiwa kekahi inoa o ia wahi, a o kahi o na laau loloa e ulu inai kai mai o ka waoeiwa, he wao maukele ia e liilii hou iho ai na laau, he waoakua no ia, a o kahi mai kai mai o ka wao akua e ulu ana ke amauamau, hc wao kanaka kona inoa no ka mea oia kahi a na kan ika e mahiai ai, a o kahi mai kai mai o kn wao kanaka he apaa ia, a mai kai mai o ka apaa, he ilima ia, mai kai rga> o ia wahi, he panee ia, a'mni kai mai o ka pahee, he kula, oia kahi e pili ana i ke kauhale, a o kahi ma kai aku o ke kauhale, he kahakai ia, oia kahi e pili »na ike kai. Pela i mahele ia ka mokupuni a hiki i ke kai, e ko Hawaii nei poe kahiko.

6. Eia no hoi kekahi mahele ana I ka mokupnni, o kahi e ku kiekie ana iluna ma kela wahi keia wahi o ka mokupimi, ua kapa ia he pau ia, a int i ku lalani, he Ulani puu ia, a he pae puu kahi inoa, a iku kinikini ma kahi hooknhi, be kinikini puu kahi inoa, he olowalu puu kahi inoa, ina i haahaa iki iho kau wahi, he ahua ia, he ohuku kahi inoa, he kabud kahHnoa. A o na wahi kiekie o ka honua e moe ololi ana, fae lapa ia, a he kualapa kahi inoi, a ina ku kinikini ka iapa, he olapalapa no ia, a o na wahi poopoo o ka honua e moe loihi ana, he kahawai ia, he awawa a he oawa kekahi mau inoa. Ao na wahi oka honua e kiekie kalahale ana ma kahi aoao, he paii ia, a ina haa- - hai iho, he opalipali no ia. A o kahie neoneo. ololi a loihi he alanui ia, he kuamoo kahi inoa, ina i moe loihi ma ka anapuni o ka mokupuni, ' he ali loa ia, ma kahi i kiekie ai ke ala, he piina ia, be hoopiina kahi inoa, he kooku kekahi inoa, a he auku kahi inoa, ma kahi e ! haahaa ai ke ala, he ihona ia, he alu, a he kao- ’ lo, a he kalua « hooihona kahi mau inoa, a ma kahi a na kanaka e hoomaha’i he oioina ia, o knhi o k;i wai e bolo mai ai, he kahawai o kahi mauka he kumuwni ia, o kahi makai, be nuku wai ia, o kahre holo ana ka wai ma kahi mahki he auwai ia; o kahi e huipu ai ka wai me ke kai, he muliwai ia, a o na wai e lana poe- ■ poe ana maloko o ka mokupuni, he loko no ia.