Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 6, 12 May 1858 — O KARELO LIILII. [ARTICLE]

O KARELO LIILII.

I kn makahiki 18 I ka mulamao Ape--rila, he ua nui ma na mauna o Helevitia, me u ka uwila, a ine ka liekili nui; haule iho la ka ua i ka la a i ka po, ua hoohehee ia ka hau ona mauna, aua lilo ia i waikahe. Nahoio. kiki ihu na muliwai mai luna a ilalo, piho na awawa i ka wai, hanlulu ka honua a nnhoe na mauna, haule na polmku ilalo iho ine ke kanu ana i na hale a me ka make ana o na kanaka ! Pouli a me ke kaumaha ia mau ln ! Uwe ae la na makua, no ka niilowale una o ua keiki, uwe na. kane no na wahine mako, a tne na wahino no na kane make.

In manawa no, ua ike ia maloko o ka muliw.ai Rine keknhi, hale unku e holo ana mamuli o kn ikaika oka wai, a maluna ae la 0 ua haje uuku nei, he ilio nui e inalama ana . 1 kekahi keiki liilii, na ia ilio i huki mai i ke keiki mailoko mai o ka wai a i paa maluna o ka hale. Holo makai ua hale la, me he moku kia ole la, me kona mau eemoku elua, a a hiki i kahi kekee o ka muliwai a kokoke ka hale i ke kapa o ka muliwai, lalau iho la : kekahi kanaka o ia wahi i kona waa a loaa ia ia ke keiki a me ka ilio, a lawe in laua iloko 6 kona hale a lilo ua keiki la ame ka ili'o ia laua me kana wahine, a na laua i malama ike keiki nme ka ilio. Aka, no ka manao o ka wahiue, ua ano e ua kelki nei, a no kona makau ia ia, aole aloha iki aku oia ia ia, aole maikai loa kona malama ana la ia. Moe pu ke keiki me ka ilio i ka po, ma kahi » kupono ole no ia, nole no hoi ho maikai j kona ai. Ola no nae o Kan.elo, (oia ka inoa ' o ua keiki la,) oka ilio kona hoa paani, a - na.ke Akua i malama ia ia, me kona mau * makua aloha ole. ?

A liala nn makahiki he eha, i ka malama ; 0 Dekemaba, He la anuanu lon, mc ka hau n me ka makani ino, liiki mai la keknhi luna koa, ma kona hele mawaena o Bale a me Kalem, a no ka wa ino, a no kn pilikiu o ka . hele ana maloko o ke kaalio, kali oia nia >: kahi i noho ai o Karelo. Konio oia iloko o - ka hale a noho imua o kc ahi, e hooluuiu ai 1 kona kino no ka anu nui i ka hele ana. ,, He hale hookipa ia no ka poe hele, a no ka < ike ana o ka mea nona ka hale, i.ke ano , hanohano o ka luna koa, nui kona mahalo ia . ia me ka pihoihoi iki no hoi, nolaila, hoio i wikiwiki aku oia iwnho e kokua i ka malama «na i na lio o ka malihini. •* <-. h

la wa no, kahea aku la ka wahinē ia Karelo, “ e Korelo ea, ke keiki ino a ka Muliwai, e holo wikiwiki aku oe a lawe mai i ka . waliie. Holo, o lioouna aku nu ia oe i kou mau hoa kini, i na keiki ino a ka muliwai, ke , - . *; -» /T-.5 . kahea mai lakou iaoe.” ,i I ka lohe ana o KareIo ia mau olelo ikaika. ala mai la oin, mai kona wahi moe me ■ . ' ', ka ilio, a holo wikiwiki aku oia ika wah|e, - ua ino kona.kapa knmo, aole kamaa, aole , > kakini, aole papale, holo nae oia iwahome , ka makau ole i ka anuanu a me ka hau a. :< me ka makani ikaika. ■ . Ninau ne la ka luna koa i ka wahine, “ o-y kau keiki ponoi kela ? ” ... “ Aole loa,” wahi a ka wahine. “He wahine ilihune no w&u aua loaa ia’u na pilikia a me na kaumaha he nui mamua aku^, nei. Aka, pomaikai ka poe hemolele, aole au ka makuahine o kela keiki ino‘o ka wai.”^\ Me he mea la, ua hilahila loa oia no ka nao o ka luna koa, o oia no ka makuahine o. ia keiki aloha ole ia. • “ Heaha kumu o kau kapa ana ia ia i-^ keiki ino o ka wai ?” wahi a ka luha ; koa. Pane aku la ka wahine, “E, ka mealiano^ hano, no ka mea, mai ka wai māi kela keiki. 1na makahiki eha i hala ae nei, lanā rhai " kela ma ka Rine,, maluna o kekahi hafe ‘iiu- • ',/■ ■*>.,; H-: ■ V ! ‘»‘*l ■. i

ku, i ka wa in6 loa, me ka uwila, ka hekili, a me ka ua nni ; nolaila, ua maopopo ia, aole he keiki maoli ia, he mea ano e no in. A no ta mau mea, ua makuu’iho au ia ia.” Noonoo nui ka luna koa ia inau olelo n ka wahine ; no ka mea, i kela wa ino i olelo ia e ia, ua nalowale kana keiki hookahi me kona makuahine hanai, ma ka hoolana ana aku o kona halo uuku ma kapa o ka muliwai. Noluila, ninau hou aku ka luna koa i ka wu- • hine ; ‘ 4 Ō ke keiki wale no inaluna o ka hale ma ka miiliwai rka wa i loaa’i i kau kann ? ” “ Ae,” wahi a ka wahine, “ o ke keiki me kekahi ilio nui no hoi.” “ Uaioia ka ilio i keia wa ? ” “ Ae, ua ola no hoi ; ua kahiko loa no na« la, ke naiin’ku ; no ka mea, he inakapo ia. Ua manao iho ka’u kane e pepehi iā ia nia- ■ niua uku nei ; akn, no ka nui o ke aloha mawaena o laua me Knrclo, aole oia i pepe.hi ia. Ke ai pu nei laua, a ua hiamoe pu laua ma ka inoq hookahi ; nolaila, uole ia he poho.” - “ Lawe: mai i ua ilio la,” i aku ka luna koa, me ke ano ikaika. “ Eia no, e ka inea hanohano, ua kapaia -oia, ka llio-Elele.” ' Kulou iho la ka luna koa muluna o ka ilio me ka hoopaa oluoiu ana i kona lima ia .ia, n me ke kahea ana aku ia ia inn kona inoa knhiko, “ Leoni.” Aole i poiha iki ka inoa, ua ike ka ilio i ka leo o kona haku a me kona lima, lele kiki oia il.una me ka uwe olioli honi ae la oia i na liina o kona haku me ke an<> hauoli, no kd loaa hou ann o kona maknmaka kahiko. A pau ia, moe iho ka ilioma na wawae o kona haku, me he mea la, ua 1 māule iho ia i ka olioli nui. Hu mai ke aloha o ka luna me na waimaka he nui ; i aku oia, ...■••• , t. “He.ilio, maikai 10 no, o oe ka mea nana i hoopakele āi ka’u keiki aloha i ka vva ino, a ua' -liaawi mai in’u. Alaila kulou oia ma kahi o ka ilio, paa kona mau limā maluna o kona poo a hoomaikai iho ia ia. ila manawa no, komo mai o Karelo me kona mau'lima i piha i ka wahie, akaakn ae la oia, me ka makau ole i ka makani a me ka anuanū. “E hele mai oe, e Karelo,” wahi a ka luna, Waiho iho la kela i ka wahie, .a ku’ilnua o ka luna. 1 hou aku oia, “aole ou ike ia’u ?” “Aole,” wahi a ke kiki. “ O Sana Kalausa, puha • oe. ■ “ Auwe ? kuu kēiki illhune ? pehea la oe v i iile ai ia’u ?” Alaila, «po ae la oia i ke keikime ka i ana, “ aole au i hoopoina iki ia oē, e ka’u keiki aloha nui ia, i nalowale loihi ia. E nana mai oe i ko’u maka, e aloha mai oe, o kou makuakane no au.” “ Aole loa 4 ” wahi a Karelo, “ no ka mea, ke olēlo nei lukou, b ka Rine no ko’u makua.” Aka iki ae la ka luna mawaena o koiaa waimaka, a hoakaka iho oia i ke ano o ka J nalowale ana o ke keiki. Uā ola kona mnkuwahino a me kona kaikuahine liilii. AiS ma Kalcru kona makuahine, kona kaikuwalfioe a me kona liome maikai. iLohe pono o Knrelo ia mnu mea kupanaha? hu mai kona aioha a me ka olioli, holo aku oia i ke apo iho ia Leoni. I kakahiaka, hoomaknukau ka lunakna e hele i kona home, hookomo oia i ke kapa oluolu maluna o KareIo, a komo laua iloko o ke ka%lio me Leoni pu kekahi, a ia la no Hiki aku lakou i Kalem, a komd iluko o ka hafe. loa ka naau o ko Karelo makua'y hine, t keia halawai ana, ua nalowale kaou ? r *keiki aluha, a ua loaa hou ia.—Akaaka ae • la o felena ke kaikamahine me ka hula ana a kona kaikunane—hauoli pu o Leoni nra iia luliluli aoa i kona huelo.

I ke ahiahi o keia la, kulmi ne la na makua me na keiki imua o kē Akua, me ka hauoli ar«a a me ka hooniaikai ana aku ia ia, no kuna hoopomaikai mai ia lakou.