Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 6, 12 May 1858 — No ka Lawaia ana. [ARTICLE]

No ka Lawaia ana.

Ua akamai kekahi poe kanaka Hawaii i ka lawuia, no ia mea, ua kapaia lak.ou, he poe lawaia. O ka makau kekahi mea e lawaia '* ai. Oka upena kekahi, ao kn hinai kekahi. Penei ka lawaia ana me ka makau. E hilo mua ke kanaka lawaia i ke aho, ke ano o ke aho e hilo ai, he aho kaa ekolu, ekolu maawe oia ahp, he aho olona, ekolu kaau anana o kekahi aho, eHa kaau anana ka loa o kekahi aho,. a nui aku no hoi, aia i ka manao o ke kauaka lawaia, ā loaa ke aho, alaila, hana i ka makau. a lako ke kanaka i keia mau mea, alaili, kaena iho la ua kanaka lawaia nei mo ka olelo ana, “ i kahi e kaua hana e ka hnle, pela hoi keia, i kahi e ka maiie hana e ka makau me ke aho.** Pela ke kaena ana o ua kanaka hei, a hiki mai ka malie, alaila, hele ua kniiaka nei e luu hee, a loaa ka hee, alaila hoi oia a hiki i ka hah*, ai a maona, alaila, papa aku i kana wahine, mai lilo oe i ku lealea, mai paani oe rna ko kaua. hale nei, no’u hoi keia la hookahi, e kapu oe i ka lealea.” Ae mai kana wahine,alaila,nopuu« • kanaka lawaia nei i ka hokeo aho me ka hoe, 0 ka hele aku la no ia a hiki ke awa, hoa k« waa a paa, alaila, hapai a Iana?kawaa ikekai, ee ae la ua kanaka nei, hoe aku la no hoi a > hiki i ke koa ana i law.iia ai, alaila, nana k« « maka i uka, a ike i ka hoailona ana i ike ai inamu.i, alaila, hana ka makau a paa i ka maunu, mama hoi ka palu a loko o ka aapiu, alaila, hauhili i ka aaniu me ka pohaku a paa, hookuu aku i ke aho iloko o ke kai me ka' makau pu no hoi ke kuu ana ilalo, a ku ka pohaku ilalo, alaila, puehu aku la ka palu ana i ytahi ai iloko oka aaniu, alaila, honi mai’ ka' ia t ■ ka hauna o Ka palu muimui mai lakou ma kahi e lewalewa ana o ka makau me ka maunu, na ia haule ana o ke aho me ka makau ilalo, pule nku la ua kanaka nei ika pule ia. Penei ka pule ana i ka pule ia, “ e ala e ka ulua, e ak e ke kuhala, e ala e ka ulaula, e ala e ka haha- i . . nui, e ala, <ia mai ka Hee, he maunu palupalu, ' he ono, a i ai*oe, e ka Kahala, ai jio a moni, moni no a ka opu, e Ku, e kuu akua i k=« moana nei la e, a iai ka ia i ka a kaua, paa ae a paa i ka hoau ke aho ā kaaa, ea, e Ku, kuu akua i ka moana nei la e, amama oe, e Ku, aka haliua ko nuku i ka ia halapa i ka ikuwai la.” Pau ka pule ana, kakali ua lawaia nei, ai mai la ka ia i kana makau, kahea ae la ua kanaka nei, “e Ku e., paa ia'i paa ka ia a > kaua, konahuki m »i la no ia ma ke aho, a hoouka i ka ia i ka waa, ina he Kahala, he ia mai* kai loa no ke aho hou, ke hoi a puku. *Ina he nui na waa lawaia e iana ana, alaila, kuu ak« la ua kiinaka Uwaia nei ewalu makau ma ke aho hookahi, maunu iakeia mau makau, a pea 1 ka maunu, kuu hou ilalo, aai mai knaua pau loa na makau. alaila, kaena iho la ua kana-e ka nei me ka olelo aoa ka, hanaa aku nei poha kuu mau wahi kumulau puaa l Keaha la ? K«

ekueku nei hoi i kuu iima,” pau kona kaena ann, huki inai la ia i kona aho, e like me na mnkau i Jtuu io, pela no ka nukp na ia i loaa mai. pela’mau no keia kanaka e hnna ai, a nui na iu i loaa ia ia, hoi rnai a pae iuka, auau i l a wai, hoi a ka hnle _anhu kahi kapa maloo, hoa ka imu o ka ia, o ka ia mua i ai i ka makau, knliia ia ia, « pau loa i ka imu a rnoa, alnilo, kahukaliu ke kanaka lawaia, he pule okoa no hoi ia. Penei ke kahea ana, “ E ka liikina, e"ke komohana, e ka akau, e ka hema, e liina, e laloj e ka la, e ike ia’u i ka lawaia, e nanu i ka ohumu, i ka huahua, he mua knua, he Impe ka kaua, e ike oe iu’u e ku la ua, e v ka la makani, eka lamalie, o ko’u la hoi ia, ko ke kanaka lawaia i Inko i ke aho me ka makau hoi, e ka la e, e ola ia’u,,i ka’u wahine, i kuu keiki, i ko’u mnu makua, amniua, ua nna, aka haliua ko nuku i ka iu halepa i ka ikuai la auai ia, alaila, ai ka poe a pau o ka hale, a maema, haawi ka ia, okioki ka ia, kopi i ka paakai, waiho iloko o na ipukai, pau ke kapu, ua noa wale no. Kia hoi keknhi, i ka wa i holo ai ua kanaka lawhih-nei a hiki i ke koa lawaia, alaila, kuu ko aho ilalo, me ku inakau pu no hoi, ai ole ia mai ka makau e ka ia, alaila, kuhikuhi ka nele a ka luwaia iuka, alaila, olelo ae la * pehei, “he kuko paha, inakalahia paha, he lia paha no ka poe o kou hule, lie hele pnlia no kuu wnhine i ke kolohe, ka, no nne i ko oukou wnha e ai ole i kaia, ua ola no au ka lawnia i knhi poo maunu.” Pela oia e hanp niau ai,. Iiuki mai oia i ke nho, kaumaha ka lima no ka nele i ka ia, o ka pau ia o wnia ana ma ke aho ame ka makau Oka lawaia ana me ka upena* a me ka kiiiai i koe.