Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 7, 19 May 1858 — No ke Kapa [ARTICLE]

No ke Kapa.

He poe ilihune loa ka poe kahiko ma keia pae aina o Hawaii nei ma ka wa kahiko, no ia mea, aole nui na mea i aahu ia, aole nui ke kapa o lakou. O ke kapa o ke kanaka, o ka malo no ia, a o ka pau ke kapa o ka wahine, a o na keiki, olohelohe no lakou, aole o lakou kapa, hele wale no lakou. Ua loaa mai ke kapa noloko mai o kekahi mau laau e ulu aoa ma keia pae aina. Eia keia mau laau, o ka Wauke, ka Maaki, o ka Ulu, o ka Maauea, o ka Maaloa, o ka Palaholo, o

ka Akia, ame ka poopumaia. Ao ka wai hooluu kapa, oia ke Kukui, Holei, Olena, Amau, Lepoulaula, Hiliahi, Paihi, Nohi, Moelua, ame ka Puakai, a ia meā aku ia a ia mea aku, Na na wahine ke kapa i kuku, aole no na kane keia hana. Penei ka hana ana, kii aku i ka ili o ka laau, o ka ili o ka Wauke paha, Mamaki paha,. Ulu paha, holehole ae la i ka ili o keia mau laau, a pau ia. E kolikoli aku i ka ili eleele mawaho loa, a koe iho ka io oloko, a pau ia, e hoomoe pololei aku i na ili me ke kau ana i kekahi maluna o kekahi, e like me ka nui ku pono ke hana ia, a e nakinaki ae i na kaula mawaena ina ka pauku ana, mai ke poo a i ka huelo, a pau keia, e hohoa aku me ka hohoa maluna o ka laau paha, a i ole ia, maluna o ka pohaaku, pela ka hana, a lilo ia i mea palahalaha ae, aia hoi ka moomoo ana. A pau ia, e waiho aku i ua mau moomoo nei iloko o ka wai i kekahi mau la, a pulu loa, a lilo ia i mea palahe, a lawe mai e popo ae ia lakou e like ka nui me ka makemake o ka mea

nana i hana. Ua like ia me na kapa elua, ina he nui ka popo, a pau keia, e kii aku i muo o ke amau, o ka wale o amau, oia ke kae o keia mau popo i ka wa e kuku ai, i ole e mokumoku a makilikili paha, a i pili ka hana’ku. A pau keia; iaa i makemake i kapa eleele, e kui i ka lanahu a aeae, a kawili me ka wai, a o ka eleele o ka wai o ka lanahu, oia ka mea e eleele ai ke kapa, a pau ia i ka lako, eia ka mea koe, o ke kuku ana, a lilo i ka aahu. He lehulehu na mea paahana e kokua aoa i keia hana hope. O ke Kua, o ka Ie kuku, o. ka Ie lialua paha, Ie pu paha, Ie hoopai paha, aia mea aku a ia mea aku. Pela e hana mau ai elua paha la, a i ole ia ekolu paha, alaila lilo ia i mea palahalaha ae, e like me kakou e ike nei i keia wa, a pau ke kuku ana, kaulai aku ma kahi kahua maikai, maniania paha, i ole, e puka, a maloo, aole aahu koke ia wa. Ina elima kapa, a eono paha, alaiia, e hoopulu hou iloko o ka wai, a e hohoa hou iho ia lakou a pau ke oolea, a palupalu iho la, a, kui ae, a lilo i mea manoanoa, lawe aahu mehana ka moe ana i ka po. Pela ke ano o ka hana ana i ke kapa noloko mai o ka ili o na laau, o ke kapa hoi ia o na kanaka kahiko.