Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 11, 16 June 1858 — No ka haipule nui ano hou ma Amerika. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

No ka haipule nui ano hou ma Amerika.

• Ua piha «a Nupepa Amenika i ka olelo no kekahi mea nui. hou, i hoouluia malaila i na malama i hala iho nei. Mai ka loa a ka laula o ka aina, ma na kulnnakauhale a pau, a ma na kuaaino, ua hoala hou ia ka hnipu\e nui ana,. a me ka huli nui ana o na aia he lehulehu i ke Akua. Aole i ikeia ka manawa like me keia niamua ma kekahi aina o ka honua nei. Iloko o na malama i hala ae nei, ua hoomakaia na halawai pule tna Nu loka, a rrta Bosetona, a mn Piladelepia. Pule aku lakou i ke Akua, e nlnini mai ia i kona Uhane maluna o kona poe ekaleaia ma ka honua nei, a e hoohuli rnai oia i na aia. Aole emo, a piha na halawai, a hu iwaho. Alaila, mahelgia na aha halawai, maliau wahi e ae. A piha lakou, mahele hou aku na aha ma ia wahi nku a ia wahi aku o ke kulanakauhale. O ka pule ka mea hana nui maloko o ia mau aha. He kamnilio hoi kekahi, a he himeni no hoi kekahi. Ina kakahiaka, i na awakea, a me na ahiahi. I awakea. ua paniia na hale kuai a hala ka hora akahi ; a pau loa ka poe oloko i ka hele i ka halawai. A i ka hora akahi, hoi mai no lakou i ka hana. A lohe na haipule o kuaaina i ka hana nui a ke Akua i ka hoohuli ana i na hooma loka, e pule, e manaoio ia Iesu, o lakou hoi kekahi i akoakoa e pule i ke Akua, a e noi aku ia ia e ninini mai i kona Uhane malunn • # • ■ ’ - o lakou, A i ko lakou noi ana, haule m&i hoi ka Uh'ane maluna o lakou, a piha koke mai na halawai pule o lakou, i ka poe e imi ana-i ke ola o ko lakou mau uhane. la manawa iho, hoolaha aku la na aha haipule ma ia aina aku ia*aina aku, mai ka hikina a ke komohana loa o ka aina, Aole nn e imi iki ana ia manao ikaika i ke Akua. E laha ana no ia ma na wahi a pau, I kela la i keia la, ua nui ka poe hou-e huli ana i ke Akua, a hele mai lakou iloko o na aha pule, ku iluna, hai mai i ko lakau manao mihi, me ka hai i ka manno paa e hahai, ma ka pono o ke Akua, a hiki i ka hopena. I kela hebedoma i keia hebedoma e lohe ana na ka, naka ma na nupepa i na wahi hou i haule iho ai ka Uhane, I ko lakou mannb, ua hoomaka wale ia kela hana nui. E like me ke ahi iloko o ke pilPmaloo, e holo ikaika ana a pau ke kula i ka wela, pela hoi ka laha aha ae o keia mea maikai. He nui na tausani o ka poe hewa. Ma na kula uui, kahi e ao*ana na hanaka opio i ka palapala e naauao ai, malaila na mpa he nui loa e huli ana i ke Akua, me ka manao e lilo i mau kahuna pule, e hai aku ai i ka olelo & ke Akua i ko na aina naaupo. Hc maikai ke ano o keia mep hou. Aohe walaau, aohe haunaele, aohe leo kahea kiekfe. He nui ka waimaka, aka, aole uwe hamama o ka waha, aole lelele me‘ ka walaau. He nui ka lana o ka manao o na haipule o Amerika, e lilo keia huli nui ana i 4nea e mahuahua loa ai ka poe misionari nana e lawe i ka olelo a leau, ma na aina pegana « me na aina Mahomela, a me na aina naaupo e.ae a pau. E wehe ana ke Akua i na puka i paniia mamua, e komo ai ka olelo no kona ola. A e hoomakaukau ana hoi ia i na kanaka opio a me na wahine opio e hele a e hoolaha t ke ola no ka poe e noho «oa iloko o ka malo make. I na la mua o Apērila iho nei, ua loheia he kanalima tausapl paha o ka poe t huli t Ua pono iloko o na malama ekolu i hala. Aole hoi e emi «na ka hana, •' nahuahoa-ana no i na )«:« pau. • Ak t Iphe hot» aku makou i na mea o ia hoike hoa ia’ku ia lohe jna ka Hae.

I ka poalima, oia ka 11 iho nei, halawni na hale elua o ka Ahaulelo ma ka Hale Alii, i ka hora 12 awakea, a hai aku ke Alii i*kona inanao ia lakou, na ’Lii a me ka Poeikohoia. A eia malalo nei kona Haiōlelo. E NA ’Lll A ME KA PoEIKOHOIA. lloko o na makahiki ēlua i hala ae nei mai ko oukou halawai hope ana, ua olioli mai ke Akua Man* Loa e hoopomnikai mai ia’u, ma ka haawi ana mai i keiki kane. O ka hanau ana o ka mea nana e noho aku Ua Noho Alii, he mea ia e noonoo nui ia’i e oukou, e ka poe e akoakoa mai nei no ke kuka ana i na mea e pomaikai ai keia lahuikanaka ; aole hoi o na inea e pomaikai ai no keia manawa koke iho nei, aka. no ka pomaikai mau loa aku o keiamau Mokupuni o ko Hawaii Pae Aina, malalo o kona ano aupuni afii malalo o ke Kumukanawai. O ka hoomau ia ana o kona ola, a me ke ano o kona noho ana i kona manawa e hele aku ai e kannka makua, a me na mea hoi e aoia’ku ana ia ia, he mau inea ia e pili ana i ka mooolelo o.ko kaknu ainn ma keiu hope aku, mahope aki; palia o ko kakou manawa e hiki ole ana ia kakou ke lawelawe.' Auhea oukou ! o keia keiki, aole na’u wale, aka, o oukou kekahi i kuleana iloko ona. Ma ke ano o kona hanau ana, ua hoonele ia mai au i ka lawe a pau loa i na hana e pili ana la ia; no ka mea, ina e ae mai ke Akua, e lilo ana oia i ka pukou mau keiki, ine au e ku nei imua.o ko lakou mau mpkua. No keia mau meae pili ana no kona mau makahiki e hiki mai ana, ke hoolaa nei au i keia la i ka’u keiki hiapo na ko’u makaainana, a ine ke kokua naai o ke Akua, e hooikaika no au i ke ao anu’ku ia ia i na mea e makehewa ole ai ke aloha a kona makaainana ia ia, a i mea hoi e mae ole ai ka nani 0 ka Noho AUi a kona kupuna nui i hoomaka : ai iloko o ka eha o ka ili, a i hoomau mai ai I hoi iloLo o ka maluhia. Ua kuhea aku au ia oukou e akoakoa mai i »■ ■ e like me ke Kumukanawai, a ma ka hoōko ana oia npana o ka’u hana, e hoopuka aku uu i ko’u manao i na Hale Ahaolelo a i elua 1 na mea kupono au i manaoai e hana koke ( ia, oia hoi, i keia halawai ana, e hooholo ia o na olelo ae like, no na pilikia o na apana a pau o ke Aupuni, ma ko lakou nele ana i ke ’ dala e hana ai i ka lakou mau hana, no ka Bila Kalaiwaiwai ole, a e kohoia hoi ona Koi - . . . • mite Hui, nana e noonoo a e imi i na kanai J ( wai hou i hoonohonoho hou ia iho nei e na Koumina o ia haoa i hoonoho ia e ka Ahao- ( lelo o ka makahikl 1956, a na keia Komile Hui hoi e hoike aku i ko lakou mau Hale, i ’ ko lakou manawa e makaukau ai, a i ka inanawa hoi e hana ana ua Komite nei, e hooI maha aa Haie Ahaolelo a i elna, E loaa nuanei na kumu e ai kehooko e like me ka’u e kuhikuhi nei, ma ka nana , ana iho, i ka holo loa ole ana o ka hana i waiho ia’i i ua mau Komiaina nei, na lakou 5 e hoonohonoho, hoololi, a ehooponopono i na kanawai e paa nei; no ka nawaliwali kekahi o kekahi o Ua mau Kx)misina nei, a make no I iloko o keia hana, a no ka nni loa no hoi kej kahi o ka hana i haawi ia i keia poe,- e noho ( ana no me ka piha o ke lakou mau lima i fc« ( Hana maoli o kn lakou mau oihana, a nolaila s ka pau pono ole ana iloko o ka manawa i maI* nao mua ia’i he kupono. Nolaila ke kupono i loa o ka lilo na keia Komile Hui e nana na i mea i makaukan, a hiki i ka manawa a lakou 1 e hoike mai ai, alaiia, e halawai hou na Hale . a i elua e noonoo no ,ua mau > kanawai hou » nei, a me na mea hoi a pau « pil» ana i ka 5 pomaikai o ke Aupuni. 1 Eia hoi keia kumunui t pili no, no keia v mea. UaMoa ia iho nei ena kuikahi hou ; mawaena o% a mē fcē Alii naio Farani, a

ua hoihoi ia mai uei, me kona ae ana i ua kuiknhi nei. a o ka’u ae wale no ka : mea i koe i mea e lilo ai keia kuikahi i mea paa maluna ona aupuni a i elua. E like me ke Kumukanawai, aia iloko o ko’u Ahakukamalu ua kuikahi nei, kahi i noonoo ia’i, a no ko’u makaukau ole i ka hooholo loa . ana o ko’u manao no ua kuikahi nei,- nolaila, o ke kanawai i hooholo ia e kekahi ahaolelo mamua aku nei, o lilo auanei ia mea oiaio, a oiaio ole paha, e like me ka’n inea e hooholo ai no da kuikahi nei; nolaila, e ike ia’uanei ka hiki ole i ko’u Kuhina Waiwai ke waiho aku me ke akaka, imua o oukou, i na kumu loaa no keia mau makahiki e hiki niai ana* a pehea la uanei e hiki ai ia oukou ke hooholo pono i na mea e pili ana i ka Oihana Waiwai o ke Aupuni, ke pau ole aku imua o Oukou na mea a pau c akaka loa ai na kuinu loaa ame na kumu lilo. Pela no hoi no na kanawai- e ae, e nni auanei ka manawa e lilo i ka hana ana i na mea e pili ana i kela rnea keia mea ma kc nno klwila.a ina ka hooholo ia anao na kanawai e hpike ia mā'iana imua o oukou, e lilo auanei na hana i hana ia mamua aku i mea ole, No ko’u manao ana, e hahai ana oukou i keia mau mea a’u e kuhikuhi nei, tna ka hoopanee koke ana o na Hale Ahaolelo elua, ihahope o ka hnoko ana i na hana i hai ia’ku nei maluna, nolaila ko’u waiho ana no kekahi manawa e aku i ka hai aku ia oukou i na mea i pili i kela Oihana keia Oihaua o ke Aiipuni.