Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 14, 7 July 1858 — HALE AHAOLELO O KA POEIKOHOIA. [ARTICLE]

HALE AHAOLELO O KA POEIKOHOIA.

Iune 2G, 1858. 3fila\vai'*i ka hora 11*. eluhelu ia ka moolelo a ua apono ia. ;Pule a pau. • ! Heluhelu mai o Nuuhiwa he palapala hoopii maPHanalei, Kauai 14 inoa e noi ana, e hanaia i Kanawai c helu oie ia i kela makahik.i k.eia makahiki na elemakule i hookuu ia mai na Auhau e hof>nna ia na laau ma na nina konohiki, e hiki i na kannkn ke kuai akpu Haawūia ike komile no na hana hou. Heluhelu ō Kakani he palapala hoopii mai Hana 34 inoa. E hoopau ia ka Auhau hapalua maluna o na holoholona. E pau ka mahele o ke Aupuni ma na aina. Haawi ia i ke komile fvaiwai. mai o Lainaholo he palapala 'hoopii mai Puna mai 85 inoa e noi ana, c hoonoa ia na aina konohiki no nn holoholo'ot o n.a kanaka e noho ana maluna o na aina.: Haawi ia i ke komile no na Ahahōokōlokolo. >H!oikemato Manini no ke komiie no ka Oihana Kaua, he palapala mai a L. Kamehameha e i ana ke noonoo nei ke Aupuni i k a ho ropii a ka poe Koa pualu e noi mai ana, < fbaawi ia ho lakou oluna oka Haleinakeke. ket noi a Sbeldon| ua kauoha ia ke kodiite e hoike aku i 'ke ano o keia palapala mki *l L. Kmnehameha i ka poe Koa pualu. Hoikemai o Kamalena a rae Kaiama he * palapala hoikē a ke komile no na Ahahoo- * • * 9

kolnkolo, no na hoopii he fiui wale no ka hunlele kane a haalele wahine. IManao ke komile e haawi ia ka noonoo ana i keia, mea nui i ke komile hui no na Kanawoi Hou. * Ma lee noi a Kamaipelekane e hōololi ia e Kalama. ua hooholo ia e apono ia ka hoike a ke komile, a e pai ia ma ka Hao Hawaii a me ka Polonesia., Hoike mai o G. P. Judd no ke komile no ke kalepa nna no ka olelo hpoholo a ke ko- , mitc o ka poe hui kalepa o Honolulu i lvuawi ia in lakou. Ma ke noi a lonne, ua hooholo ia e lawe ia kn palapala hoike a e noonoo ia ma ko komile o ka hale i keia la. Iloike mai o Low no ke komile no nu hana hou, no na no naJio kea. Ua hoomakaukau ke komile he mau oielo hooholo no ke komile hui. Ma ke nni a loane, ua apono ia ka hoike a ua haawi ia i ke komile hui no na Kanawai IIou. Heluhelu mai ka Lunahoomalu be palai paln mai.ka Hule Ahaolelo Alii e hoihoi-inai 1 i ka Olelo Ae l.ike no na lilo Aupuni. Ua hoololi iu e na ’Lii. . ~ ' Ma ke noi a t). H. llileheoek, ua hooholo ia e hauwi ia keia Olelo Ae like i ke koniile <r ka hale i. keia la. Ma ke noi n Kanmipelekane i hoololi iū ua hooholo ia. E kauoha ia ke Komile Hūi 0 pai a e hoolaha aku ma na Nupepa i nn' ! w'nhi o na Kanawai i hoololi ia a me na wahi 1 hookomo hou ia. Noi mai o Low, a ua ne ia ia ia e heluhelu mai he Bila Kanawni hoopai np ka aihue hy!ohoIona. Ua heluheln iū. Ua kapue ia na rula a ua heluhelu elua ia. ' Wn ke.noi a Kalama, ua haawi ia i ke komite o ka hale i ka poakahi. Ma ke noi a Kupakee. ua hapai ia na hana i hoopanee ia. Lllo ka hale i komile no ka hoololi o ka Oielp Ae like Haawina lilo Aupuni. Noho o Kenni ma ka noho Lunahoomalu. Ua heluhelu ia ka hoololi mua oi ka haawina no na koa, a ua apono ia. Ka hoololi oia ka haawina no ka hana ma Waikahalulu, a ua apono ia. Ua hoopau ia ke komile o ka hale a ua aponō ia ka ka hale i hana’i a me'na hoololi a pau o keia Olelo Ae like. Hoike niai o D/H. Hitchcock no ke komite no na Buke Helu no na lilo o ka hule, a ma ke npi a Hileheoek, ua l/ooholo ia e kauoha ia ke komile np na Bukc Helu e kikoo aku i ,ko Kuhina Wniwni i na dala $•2,023.26 no na lilo o ka Ahaolelo a hiki i keia la. Hapai hou ia nn hana i hoopanee ia. Lilo ka hale i komite no ka hoike a ke komite no ke Kalepu ana.. Noho o Kapiho ma ka noho Lunahoomalu. Heluhelu ia ka Olelo Hoike Ma ke uoi a Knlama, ua hooholo ia e lawe ia a e waiho ia ma ka papa ka hoike a ke komile. Ua hoopao ia ke komile, a ua apono ia ka ka h&le i hana’i. Ma ke noi a Austin, in e kauoha ia ka Lunahoomalu e hoakaka’ku i ka Hale Alii e makaukau ana kp, hale e hoopai kana haua i ka poakam, oia ka la 28 o lune, 1858, i ka hora 12, a hiki aku i ka Monede mua o Dekemaba, 1858, i ka hora 11 o ke kakahiaka, a ke noi ia aku nei ka Ahaolelo,Alii e huipu ma ka hoopanee ana.

Ma ke noi a Kamaipelekane, ua hoopanee ia ka li'ana a poakahi i ka hora 10,, , . . _ Iune .23, 1858. i Heluhelu mai ke kakauolelo i ka moololo aua apono ia. Pule a pau. Heluhelu mai o Kupakee ho hoopii mai i Kona Hema no na lio kea. Haawi ia i kc i komite waiwai. No ka hoi ana o D. H. Hileheoek i Moloi kai, nolaila ua koho hou ka Lunahoomalu ia ■ SheIdon, i Lunahoomalu no ke komite no na ■ Buke Helu. Hoike mai o Kamalena a me. Kalama noke ! komile noma Ahahookolokolo no ku palapala i hOopii eaeia ka hula. Manao ke komile he mea ino ka liula a e haawiia i ke komile hui ; oka Ahaolelo e noonoo. Ma ke noi o Kalama ua hooholoia e paiia keia olelo hoiko. i Ma ka manao o Kalaina, ua hooholoia na i ka Lunahoomalu e koho i ko komitc hui no I na Kanawai hou a o ka Lunalioomalu oia kekuhi oia koinile. Austin, Kalamn, Judcl, • Kainaipelek'ane. i Manao o Kauka Judd, e hookaawale ia oia i mai kelu komite, a ua kohoia o Dowsctl ma kona wahi. • Noi mai o Kamaipelekane o hookuu ia oia ; mai keia komite, ua hookuu iu akohoka Lunahoomalu ia ShcIdon. i- Ma ke noi o SheIdon, ua hooholnia, e haai wiia ka mana i na Lunamakaainana i kohoia i ma ke komile hui e noonoo i na Kanawai i i Hoololiia, e koho i kekahi o na Luna e ae o ka Poeikohoia ke inake kekahi o ke koinile’ i a haalele paha, a i loaa ka hakahaka ma ! ano o ae paha. i Mii ke aoi o J.' I. Dowsett un hooholoia, e kauolia ia aku ke komile waiwai e ninau - no n.a hana i hana ia a me ka uku a mo ni ioaa'o ka Liina Awa o Honolulu, mai ke ■ Aupuni mai, a e hoik«tinai i ka Ahaoielo ma ka halawai hou ana i Dekemaba. Ma ka noi o Kalama ua hopholoia e kauoIiaia ke kakauolelo hoolaha moolelo o keia hale, e pai ia ma Hae Haieaii keia rna# mea penei : Ka olelo hoike a ke komile no ke koho ana no ka hōopii a ko Hana no Knkani, n me ka olelo hoike a ia kom.ile no Kaakua, ka olelo hoike a ke komile no ke kalepa o Honolulu, i hooholoia e waiho ma ka papa. K pai ia hoi na manao hooholo o ka pqe hoopii inaluna o ka olelo a ke komile. Ma ka noi o Manini ua hooholoia, e pai ia ka olele hoike a ke kornite no na hana hou, no na lio kea.Ma ke noi o Kalama ua hooholoia e kauo-i haia na komile hui e noOnoo i Kanawai cj maopopo ai na palena 6 ke kulanakauhale o i Honolulu, Lnhaina, a me Hilo, a me ke ku- > leana o ke Aupiini iloko 6 ia mau wahi, i i oleloia kekahi kanawai, i Iioopau ia ke keakea wale o kekahi poe i na wahi waiho wale' • iloko, j Hoike ma» o*H. JL. Sheldon no ke komiie no na Buke Hehi, no na li!o a pau o keia hale, a ua hoohoioia e knuohaia ke komile no iia Helu e kikoo aku i ke Kuhina • Waiwai no na dala $'2,380.71, oia na lilo e i keia hale a hiki i keia la. * . Ma ke noi o Kalama ua hooholoia, e kaui ohaia na komile hui, e nopnoo i ka pono o ka i auhau waiwai maluna o ka poe waiwai nui e i kokua i kekahi hapa kupono o ko lakOu waii wai, i mea e mau ai ka maluhia o ke aupuni. I keia wa, ua like ke kokua ana o ka poe

waiwai nui i ke aupuni me ko ka ilihune, nku, ma ka oiain iloko o ko laua maluhia, ua kaumaha loa ka ilihune i kana mea i lilo, ua olunlu wale.kn men waiwai nui i kona lilo‘ uuku i minamina ole ia e ia, ine he ihea la, aole i lilo kana e kokua. Ma ka noi o Kalama ua koho ka Lunahoomalu i komilo e helo e ninau i ka hana a ke kakauololo o ka Hale Makeke a e hoike mai i ka Iiale i Hekemaha. o Ka!urpu a me na Luna o Honolulu. Ma ku noi o Kalama ua hooholoia, e kauohaia ko komile hui.no na Kanawai hou, e noonoo i Kanawai hou.no na palapala kauoha. i hookahi makahiki, alaila pau ka mana)va e lawe ia’i na palapala kauoha. . Koho ku Lunahoomalu ia loane Richardson i komiie nana e halihali i kekahi mau Bila Kanawai i kope maikai ia i ka Hale Ahaololp Alii. Ma ka noi o Kalama ua hooholoia, e kauohaia na koinile hui, e hiki ia lakou e lawe i ua palapala hoopii a pau e hiki mai ia lakou, inai kela wahi keia wahi mai, koo naeHhapalapala hoopii i waiho ia ma ka papat* Ma ke noi o Low ua hooholoia, e hooloiiia ku hila e hoonmlu ai i ku hanai holoholona ana oia ka hana i hoopanee ia no ka poalua inua o Dekemaba. Ma ka nni o Kupakee*ua Kooholoia, e kauohaia ke komile hui e noonoo i Kanawai no na aina e waiho wale nei. Aole i komo ma ko ke Aupuni inon, aole no hoi ina ko na Lii. Ika hiki ana ika hora 12. Ma ke noi o Kahuna ua hoopanee ia ka haua a ka poakahi mua o Dekernaba 1858.